* Nguy cơ tái bùng phát dịch tại Mỹ do các biến thể phụ mới của Omicron

Một nghiên cứu đăng tải trên tạp chí y khoa The Lancet ngày 24/6 cho biết vắc xin phòng COVID-19 đã ngăn ngừa được gần 20 triệu ca tử vong trên toàn thế giới trong năm đầu tiên sau khi vắc xin này được giới thiệu và tiêm chủng trển toàn cầu.

Nghiên cứu được thực hiện dựa trên dữ liệu thu thập trong thời gian từ ngày 8/12/2020-8/12/2021 tại 185 quốc gia và vùng lãnh thổ. Đây là nghiên cứu đầu tiên ước tính về số ca tử vong đã ngăn chặn được trực tiếp hoặc gián tiếp nhờ vắc xin COVID-19. Nghiên cứu cho thấy khoảng 19,8 triệu người có thể đã mất mạng nếu như không có vắc xin.

Tác giả chính của nghiên cứu, ông Oliver Watson thuộc trường Cao đẳng Hoàng gia London (Anh), cho biết hàng triệu người đã được cứu mạng nhờ việc phân bổ vắc xin trên toàn thế giới.

Nghiên cứu đã sử dụng các số liệu chính thức - hoặc ước tính khi không có số liệu chính thức - về số ca tử vong do COVID-19 cũng như tổng số ca tử vong tăng thêm ở mỗi nước.

Số ca tử vong tăng thêm là sự chênh lệch giữa tổng số ca tử vong vì mọi nguyên nhân trong năm nghiên cứu so với số ca tử vong dựa trên các dữ liệu trước đó.

Nghiên cứu không bao gồm Trung Quốc do nước này có quy mô dân số lớn và các biện pháp kiểm soát nghiêm ngặt có thể làm sai lệch kết quả.

Nghiên cứu chỉ ra rằng số ca tử vong được ngăn chặn nhiều nhất là tại các nước có thu nhập trung bình và cao, chiếm 12,2 triệu trong số 19,8 triệu ca nói trên. Con số này phản ánh sự bất bình đẳng trong việc tiếp cận vắc xin trên thế giới.

Nghiên cứu cũng kết luận rằng thêm gần 600.000 người lẽ ra đã có thể được cứu sống nếu như mục tiêu của Tổ chức Y tế thế giới (WHO) tiêm chủng cho 40% dân số ở mỗi nước vào cuối năm 2021 thành hiện thực.

Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), đại dịch COVID-19 đã chính thức cướp đi sinh mạng hơn 6,3 triệu người trên toàn cầu, nhưng con số thực tế có thể lên tới 15 triệu nếu tính đến tất cả các nguyên nhân trực tiếp và gián tiếp. Virus gây dịch bệnh này đang có chiều hướng gia tăng trở lại ở một vài nơi trên thế giới.

* Tại Mỹ, phóng viên TTXVN tại Mỹ dẫn dữ liệu từ Trung tâm Kiểm soát và phòng ngừa dịch bệnh (CDC) ước tính rằng 11,4% và 23,5% các trường hợp mắc COVID-19 ở Mỹ lần lượt là do các biến phụ BA.4 và BA.5 gây ra. Dữ liệu ban đầu cũng cho thấy những biến thể phụ này thoát khỏi khả năng miễn dịch hiệu quả hơn so với các biến thể trước đó của SARS-CoV-2.

Chuyên gia David Montefiori, nhà virus học và là Giáo sư Đại học Duke, cho rằng biến thể phụ BA.4 và BA.5 kém nhạy cảm hơn khoảng 3 đến 6 lần với các kháng thể trung hòa mà cơ thể tạo ra để phản ứng với nhiễm trùng và tiêm chủng.

Ông Montefiori, người đã nghiên cứu các loại virus như HIV trong hơn 30 năm, cho biết BA.4 và BA.5 về cơ bản cùng là biến thể phụ và vắc xin hiện tại có hiệu quả như nhau đối với cả hai loại biến thể phụ này. Chuyên gia này cũng nói thêm sự xuất hiện của hai biến phụ này là dấu hiệu cho thấy virus SARS-CoV-2 đang tiến hóa để trở nên kém nhạy cảm hơn với các kháng thể. Trong khi đó, biến phụ BA.2.12.1 là nguyên nhân dẫn đến sự gia tăng gần đây trong các trường hợp mắc COVID-19 và hiện đang chiếm tới 56% ca mắc tại nước này.

Hai biến phụ mới nói trên đang gây ra một số lo ngại về một đợt dịch khác tại Mỹ. Các trường hợp mắc COVID-19 đã tăng lên trong mùa hè khi người dân Mỹ có nhiều hoạt động. Tuy nhiên, các chuyên gia cũng đã dự báo về mức cao nhất là khoảng 100.000 trường hợp lây nhiễm mới mỗi ngày. Các chuyên gia tin rằng tiêm phòng và tiêm mũi tăng cường đã giúp duy trì số ca mắc ở mức thấp hơn. Ngoài ra, số ca tử vong và nhập viện không tăng đột biến do các chương trình tiêm vắc xin tại Mỹ hiện nay, trong khi có nhiều ca mắc bệnh nhẹ với phần lớn các trường hợp này không bao gồm hai biến thể phụ mới. 

Chuyên gia David Dowdy, nhà dịch tễ học và là giáo sư tại Đại học Johns Hopkins, cho biết sự gia tăng của BA.4 và BA.5 là "sự tiến hóa tự nhiên" của bất kỳ bệnh truyền nhiễm nào. Trong khi các bằng chứng cho thấy rằng BA.4 và BA.5 thoát khỏi các kháng thể hiệu quả hơn và bất chấp những đột biến tiếp tục xuất hiện, những biến thể phụ này không khác biệt nhiều so với biến thể Omicron ban đầu.

T.LÊ (tổng hợp từ TTXVN/Vietnam+)