* Phí bảo hiểm sẽ tăng sau các sự cố tàu chở dầu ở vùng Vịnh
Trong thư gửi Chủ tịch Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc Gustavo Meza-Cuadra, Đại biện lâm thời Anh tại Liên Hợp Quốc Jonathan Allen tuyên bố việc Iran bắt giữ tàu chở dầu Stena Impero là sự "can thiệp bất hợp pháp", đồng thời bác bỏ tường trình của Tehran về vụ việc này.
Nhà chức trách Iran đã tạm giữ tàu Stena Impero cùng thủy thủ đoàn gồm 23 thành viên sau khi các tàu tuần tra của Lực lượng Vệ binh cách mạng Hồi giáo Iran (IRGC) bắt giữ tàu này ngày 19/7 tại Eo biển Hormuz. Phía Tehran cho rằng tàu trên đã tắt thiết bị liên lạc sau khi va chạm với một tàu cá của Iran và bị bắt giữ vì không phản hồi tín hiệu cầu cứu của tàu cá này.
Tuy nhiên, trong bức thư đề ngày 20/7, Đại biện lâm thời Anh Allen đã bác bỏ từng chi tiết trong tuyên bố của Iran. Ông nhấn mạnh thiết bị liên lạc của Stena Impero được bật, tàu đã tiếp cận lãnh hải của Oman và tàu đã "sử dụng quyền hợp pháp khi đi qua một eo biển quốc tế".
Về tuyên bố tàu Stena Impero va chạm với tàu cá Iran, ông Allen khẳng định: "Không có bằng chứng về điều này. Thậm chí nếu nó đã xảy ra, vị trí của tàu này ở trong lãnh hải của Oman, đồng nghĩa Iran không được phép bắt giữ tàu Stena Impero".
Quan chức ngoại giao London khẳng định giới chức Anh "không tìm cách đối đầu với Iran", nhưng "không chấp nhận" việc đe dọa tàu thuyền kinh doanh hợp pháp đi qua các hành lang chung chuyển được quốc tế thừa nhận. Ông cũng kêu gọi Iran trả tự do cho tàu chở dầu Stena Impero trong khi tiếp tục các nỗ lực ngoại giao nhằm giải quyết tình hình.
Trong một diễn biến liên quan, Thủ tướng Anh Theresa May đã triệu tập cuộc họp ủy ban các vấn đề khẩn cấp COBR trong ngày 22/7 để thảo luận về vụ việc trên. Cuộc họp dự kiến diễn ra lúc 10 giờ 30 - giờ địa phương (tức 16 giờ 30 - giờ Hà Nội) tại Văn phòng Thủ tướng ở Phố Downing. Người phát ngôn của bà May cho biết các quan chức an ninh "sẽ thảo luận cách thức duy trì an ninh hàng hải tại Vịnh Persian".
Đây sẽ là cuộc họp thứ 3 của ủy ban trên kể từ khi xảy ra vụ bắt giữ trên và sẽ là cuộc họp đầu tiên do Thủ tướng May chủ trì. Các cuộc họp của COBR thường có sự tham gia của các bộ trưởng cùng các quan chức an ninh, tình báo và quân sự.
Trong khi đó, Ngoại trưởng Anh Jeremy Hunt ngày 21/7 đã thảo luận với người đồng cấp Pháp và Đức về vụ việc. Tuyên bố của Bộ Ngoại giao cho biết: "Các ngoại trưởng đã nhất trí rằng sự di chuyển an toàn của tàu thuyền qua Eo biển Hormuz là ưu tiên hàng đầu của các nước châu Âu, trong khi tránh mọi leo thang".
Ba bên đã nhất trí duy trì liên lạc mật thiết và phối hợp với nhau để đạt mục tiêu trên. Tiếp phản ứng của các nước, hãng thông tấn Kuwait đưa tin nước này "quan ngại sâu sắc" và mong muốn các bên kiềm chế , tôn trọng luật pháp hàng hải quốc tế để đảm bảo an ninh hàng hải trong khu vực.
Về phần mình, Ả-rập Xê-út - một nước đối đầu với Iran trong khu vực - cũng kêu gọi cộng đồng quốc tế hành động để ngăn ngừa các vụ việc tương tự tái diễn.
* Nhiều chuyên gia năng lượng thế giới đã cảnh báo những sự cố bắt giữ và tấn công nhằm vào tàu chở dầu tại Eo biển Hormuz thời gian gần đây chắc chắn sẽ khiến phí bảo hiểm của các công ty vận tải hàng hải gia tăng, và nếu tình hình không được kiểm soát thì hoạt động vận tải của các tàu chở dầu qua tuyến đường biển trọng yếu này sẽ bị thu hẹp.
Phóng viên TTXVN tại khu vực Trung Đông - Bắc Phi dẫn tuyên bố của Chủ tịch Hãng nghiên cứu kinh tế và chiến lược năng lượng, nhà phân tích Michael Lynch cho rằng một khi các sự cố đối với tàu chở dầu tại Hormuz tiếp diễn, hoạt động vận tải hàng hải qua khu vực này sẽ giảm hoặc các tàu chở dầu sẽ tìm mọi cách để thể hiện họ không phải là tàu chở dầu của Anh.
Ngành công nghiệp vận tải hàng hải sẽ chịu tác động mạnh nhất trong ngắn hạn khi lệ phí bảo hiểm gia tăng. Trong khi đó, nhà nghiên cứu Richard Nephew tại Đại học Columbia tin rằng động thái bắt giữ tàu chở dầu tại khu vực này sẽ tạo ra rủi ro thực sự đối với các công ty vận tải đang hoạt động tại vùng Vịnh, cũng như các nhà bảo hiểm tàu chở dầu.
Eo biển Hormuz là tuyến đường biển chiến lược quan trọng khi các tàu chở hàng qua đây chủ yếu là dầu thô xuất khẩu từ khu vực vùng Vịnh. Ước tính, khoảng 40% sản lượng dầu mỏ của thế giới được lưu thông qua eo biển Hormuz hàng năm, khiến nơi đây trở thành cửa ngõ rất quan trọng đối với việc vận chuyển "vàng đen".
L.H (tổng hợp từ TTXVN/Vietnam+)
