Cũng như mọi thành viên Cơ quan Năng lượng nguyên tử quốc tế (IAEA), Iran có quyền sở hữu urani làm giàu tới 4,5% với số lượng không hạn chế.
Trên tài khoản Twitter cá nhân ngày 9/7, Đại diện thường trực của Nga tại IAEA, ông Mikhail Ulyanov viết: "IAEA báo cáo mức độ làm giàu urani mới tại nước Cộng hòa Hồi giáo là 4,5% thay vì 3,67% trước đó. Đây là urani làm giàu ở cấp độ thấp, không liên quan tới vũ khí hạt nhân. Bất kỳ thành viên IAEA nào cũng có quyền sở hữu một kho dự trữ unrani không giới hạn. Dưới sự kiểm soát của quốc tế, việc sở hữu này không gây rủi ro cho việc phổ biến vũ khí".
Tuyên bố trên được quan chức Nga đưa ra ngay trước thềm phiên họp đặc biệt của ban lãnh đạo IAEA về hồ sơ hạt nhân Iran, dự kiến diễn ra ngày 10/7 tại trụ sở ở Vienna (Áo). Phiên họp được tổ chức theo yêu cầu của phía Mỹ, cho rằng cộng đồng quốc tế cần làm rõ trách nhiệm của Tehran.
Trong một diễn biến liên quan, cùng ngày, phát biểu bên lề cuộc gặp không chính thức của Ngoại trưởng các nước thành viên Tổ chức An ninh và hợp tác châu Âu (OSCE), Ngoại trưởng Nga Sergei Lavrov tin rằng Iran sẽ hạn chế việc làm giàu urani. Ông nêu rõ Moscow sẽ theo dõi sát các diễn biến trong hồ sơ hạt nhân Iran và với mức làm giàu urani từ 3,67% đến dưới mức 5%, Tehran không vi phạm bất kỳ cam kết nào đã ký trước đó với IAEA, Hiệp ước Cấm phổ biến vũ khí hạt nhân cũng như các thỏa thuận bổ sung.
Trong khi đó, cùng ngày, các lệnh trừng phạt đơn phương đã cản trở nghiêm trọng các nỗ lực của Iran trong cuộc chiến chống khủng bố và tội phạm quốc tế, đặc biệt là ma túy. Trên đây là tuyên bố của đại sứ Iran tại Liên Hợp Quốc, ông Majid Takht-Ravanchi tại một phiên họp của Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc.
Phát biểu ngày 9/7 tại phiên tranh luận về mối quan hệ giữa chủ nghĩa khủng bố và tội phạm có tổ chức, đại sứ Takht-Ravanchi nhấn mạnh Iran là nạn nhân của các nhóm khủng bố và các tổ chức tội phạm quốc tế, và nước này luôn trên tuyến đầu của cuộc chiến này. Tuy nhiên, các lệnh trừng phạt của Mỹ chống Iran đang làm giảm đáng kể hiệu quả các nỗ lực của Tehran trong chống chủ nghĩa cực đoan, chủ nghĩa khủng bố và tội phạm.
Liên quan vấn đề này, trả lời phỏng vấn tờ Figaro của Pháp, ngày 10/7, Giám đốc Cơ quan năng lượng nguyên tử Iran Ali Akbar Salehi cho biết giải pháp cho thế bế tắc hiện nay trong quan hệ giữa Mỹ và Iran là Washington dỡ bỏ các lệnh trừng phạt Tehran.
Ông nhấn mạnh chìa khóa tháo gỡ vấn đề hạt nhân phải đồng thời dựa trên hai nguyên tắc: thứ nhất, tiến hành đàm phán song phương một cách bình đẳng, Tehran không phải chịu bất kỳ áp lực nào, và thứ hai là Iran sẵn sàng từ bỏ sở hữu vũ khí hạt nhân.
Trong khi đó, đặc phái viên của Mỹ về vấn đề Iran Brian Hook tuyên bố Wasington vẫn giữ quan điểm cứng rắn với Teheran khi đưa nước Cộng hòa Hồi giáo này vào danh sách quốc gia tài trợ khủng bố và không thể được phép sở hữu vũ khí hạt nhân. Ông đồng thời khẳng định Mỹ không có kênh đàm phán bí mật với Iran về vấn đề hạt nhân.
Trước đó, ngày 8/7, IAEA xác nhận Iran đã làm giàu urani cao hơn giới hạn 3,67% như đã nhất trí trong thỏa thuận Kế hoạch Hành động chung toàn diện (JCPOA) được quốc gia Hồi giáo này và Nhóm P5+1 (gồm 5 nước ủy viên thường trực Hội đồng bảo an Liên Hợp Quốc là Nga, Anh, Trung Quốc, Mỹ, Pháp cùng Đức) ký kết hồi năm 2015. Ngoài ra, cũng đã có thông tin về việc Iran vượt ngưỡng dự trữ giới hạn 300kg urani làm giàu mức độ thấp.
JCPOA hạn chế chương trình hạt nhân của Tehran để đổi lấy việc bãi bỏ các biện pháp trừng phạt của Liên Hợp Quốc và các biện pháp trừng phạt đơn phương của Mỹ và EU. Iran cam kết trong vòng 15 năm không làm giàu urani vượt mức 3,67% và duy trì mức urani làm giàu ở mức không vượt quá 300 kg cũng như không xây dựng thâm các lò phản ứng nước nặng, không tích lũy nước nặng và không phát triển thiết bị nổ hạt nhân.
Tuy nhiên, ngày 8/4/2018, Mỹ đã đơn phương rút khỏi JCPOA và áp đặt các lệnh trừng phạt kinh tế chống Iran trong lĩnh vực xuất khẩu dầu. Sau đó đúng 1 năm, ngày 8/5/2019, Tổng thống Iran Hassan Rouhani tuyên bố Tehran tạm dừng một phần cam kết về thỏa thuận hạt nhân và cho các bên tham gia thỏa thuận 2 tháng để quay trở lại thực hiện thỏa thuận.
Theo TTXVN/Vietnam+
