* Tổng thống Iran Rouhani nêu điều kiện đàm phán với Mỹ
Ngày 12/6, Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe đã hội đàm với Tổng thống Iran Hassan Rouhani trong bối cảnh ông Abe tìm cách đóng vai trò nhà trung gian giữa Tehran và Washington nhằm giúp giảm bớt căng thẳng leo thang giữa hai quốc gia này.
Ngay khi bắt đầu cuộc hội đàm, nhà lãnh đạo Nhật Bản bày tỏ rằng ông luôn coi trọng mối quan hệ với Iran. Về phần mình, Tổng thống Rouhani đã hoan nghênh chuyến thăm của Thủ tướng Abe tới Iran nhân dịp hai nước kỷ niệm 90 năm thiết lập quan hệ ngoại giao.
Trong cuộc hội đàm dài hơn dự kiến (khoảng hai tiếng rưỡi), Thủ tướng Abe đã thúc đẩy Iran đàm phán với Mỹ nhằm giảm căng thẳng hiện tại. Tuy nhiên, Tổng thống nước chủ nhà Iran cho rằng “nước này sẽ mở con đường đàm phán với Mỹ, nếu Washington dỡ bỏ lệnh trừng phạt cấm xuất khẩu dầu mỏ” đồng thời thông qua Thủ tướng Nhật Bản, muốn gửi tới Tổng thống Mỹ Donald Trump yêu cầu này. Hiện Washington để ngỏ cánh cửa đàm phán với Tehran.
Đối với thỏa thuận hạt nhân Iran P5+1, Thủ tướng Abe hy vọng Iran tiếp tục tuân thủ. Đáp lại, nhà lãnh đạo Tehran khẳng định mong muốn duy trì thỏa thuận này. Tại cuộc họp báo chung sau hội đàm, Tổng thống Rouhani cho rằng “cuộc chiến kinh tế của Mỹ là nguyên nhân gây căng thẳng” tại khu vực thời gian qua. Trong khi đó, ông Abe khẳng định “vai trò mang tính xây dựng của Iran là không thể thiếu được” để tháo gỡ "ngòi nổ" căng thẳng. Ông đồng thời nhấn mạnh “dù bất cứ điều gì cũng cần phải tránh để xảy ra xung đột vũ trang. Sự thịnh vượng của thế giới không thể thiếu được hòa bình, ổn định tại khu vực Trung Đông".
Tổng thống Rouhni đã hoan nghênh nỗ lực của Nhật Bản trong việc giảm căng thẳng giữa Iran và Mỹ và khẳng định “Iran tuyệt đối không theo đuổi chiến tranh và không muốn chiến tranh với Mỹ.” Tuy nhiên, ông cũng nhấn mạnh sẽ đáp trả mạnh mẽ nếu nước này bị tấn công.
Về quan hệ kinh tế giữa hai bên, Thủ tướng Abe cho biết Nhật Bản sẽ tiếp tục quan tâm tới việc phát triển quan hệ kinh tế với Iran, bao gồm cả “hoạt động giao dịch dầu mỏ khi môi trường xung quanh Iran sẵn sàng.” Nhật Bản tiếp tục duy trì các hoạt động như hỗ trợ nhân đạo khẩn cấp, y tế… cho Iran. Nhà lãnh đạo Tehran cũng kêu Tokyo tăng cường đầu tư vào các cảng biển của Iran.
Kể từ cuộc hội đàm tại New York tháng 9/2018, đây là cuộc hội đàm thứ 8 giữa hai nhà lãnh đạo Iran và Nhật Bản. Dự kiến, Thủ tướng Abe sẽ gặp lãnh tụ tinh thần tối cao của Iran, Đại giáo chủ Ali Khamenei.
Chuyến thăm mang tính biểu tượng của Thủ tướng Abe tới Iran diễn ra trong bối cảnh Washington để ngỏ cánh cửa đối thoại với Tehran mặc dù Mỹ hồi năm ngoái đã rút khỏi thỏa thuận hạt nhân năm 2015 và tái áp đặt các biện pháp trừng phạt nước Cộng hòa Hồi giáo này. Trong khi đó, các nước còn lại tham gia ký kết vẫn đang tìm cách cứu vãn thỏa thuận hạt nhân lịch sử này.
Trong một tuyên bố cùng ngày 12/6, Tổng thống Rouhani tuyên bố rằng áp lực tiềm tàng của Washington đối với Tehran đã cạn kiệt và tình hình ở quốc gia Trung Đông này đã được cải thiện nhiều so với năm ngoái.
Theo nhà lãnh đạo Iran, áp lực mà Mỹ tạo ra đang mất đi sức mạnh. Ông Rouhani khẳng định sức ép của Mỹ đối với Iran là chưa từng có, và thậm chí các lệnh trừng phạt trước đây của Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc nhằm vào nước này cũng không thể so sánh với những gì Washington đang áp đặt. Tuy nhiên, Tổng thống Rouhani tuyên bố Iran đang ở trong tình hình tốt hơn nhiều.
L.H (tổng hợp từ TTXVN/Vietnam+)
