Ngày 9/6, Ngoại trưởng Iran Javad Zarif tuyên bố châu Âu không có quyền chỉ trích Tehran vì năng lực quân sự của nước này, đồng thời kêu gọi lãnh đạo các nước châu Âu bình thường hóa quan hệ kinh tế với nước cộng hòa Hồi giáo, hoặc phải đối mặt với hậu quả.
Ông Zarif nêu rõ: "Các nước châu Âu không có quyền chỉ trích Iran vì những vấn đề nằm ngoài Kế hoạch Hành động chung toàn diện (JCPOA- tên gọi chính thức của thỏa thuận hạt nhân Iran). Châu Âu và các nước tham gia JCPOA cần bình thường hóa quan hệ kinh tế với Iran... Chúng tôi sẽ ngừng các cam kết của mình hoặc sẽ có hành động tương xứng".
Ngoại trưởng Iran đưa ra tuyên bố trên trong bối cảnh Ngoại trưởng Đức Heiko Maas sẽ tới Iran vào ngày 10/6 với mục đích thăm dò các phương án nhằm bảo vệ thỏa thuận hạt nhân mong manh này.
Cùng ngày, Chủ tịch Quốc hội Iran Ali Larijani cũng lên tiếng chỉ trích Tổng thống Pháp Emmanuel Macron vì tuyên bố hồi tuần trước trong cuộc gặp với Tổng thống Mỹ Donald Trump rằng "Paris và Washington có chung quan điểm trong vấn đề Iran".
Tổng thống Macron tuyên bố Pháp muốn đảm bảo Tehran sẽ không có được vũ khí hạt nhân. Hãng thông tấn Fars dẫn lời ông Larijani nhấn mạnh: "Phát ngôn của Tổng thống Macron không phù hợp với những gì ông ấy nói với Tổng thống của chúng tôi, Hassan Rouhani, trong các cuộc gặp trực tiếp và qua điện thoại".
Cũng trong ngày 9/6, truyền thông khu vực Trung Đông dẫn lời Ngoại trưởng Iran Mohammad Javad Zarif khẳng định chính sách gây sức ép tối đa mà chính quyền Washington nhằm vào Tehran đã bị suy yếu và không còn áp lực.
Theo Ngoại trưởng Zarif, Iran đã không còn ở vị thế yếu kém mà thay vào đó nước cộng hòa Hồi giáo này đã duy trì được vị thế quyền lực.
Người đứng đầu ngành ngoại giao Iran nhấn mạnh rằng Mỹ đã phạm những sai lầm nghiêm trọng và hệ quả là Washington và các đồng minh khu vực đã cảm nhận được sự suy yếu trong những áp lực nhằm vào Tehran.
Ngoại trưởng Zarif cũng bác bỏ thông tin của Mỹ cho rằng năng lực tên lửa đạn đạo của Iran đã được cường điệu hóa qua các thủ thuật chỉnh sửa hình ảnh.
Bên cạnh đó, ông Zarif cho rằng cuộc chiến kinh tế mà Tổng thống Mỹ Donald Trump đang phát động thực chất là nhằm vào những người dân Iran, đồng thời kêu gọi ông chủ Nhà Trắng chấm dứt ngay “cuộc chiến kinh tế” này.
Ngoại trưởng Zarif tái khẳng định Mỹ có thể đã thành công trong việc gây sức ép với người dân Iran, song sẽ không bao giờ đạt được các mục tiêu chính trị của mình thông qua chính sách này.
Trong khi đó, Ngoại trưởng Qatar Mohammed bin Abdulrahman al-Thani ngày 9/6 cho biết Qatar và các nước khác đã thảo luận với cả Iran và Mỹ về việc giảm leo thang và Doha kêu gọi hai bên gặp nhau và tìm một thỏa hiệp.
Phát biểu với phóng viên tại London (Anh), Ngoại trưởng Qatar nêu rõ: "Chúng tôi tin rằng vào một thời điểm nhất định, cần có một cuộc gặp (giữa Mỹ và Iran), không thể để tình trạng này diễn ra mãi. Do họ không muốn leo thang hơn nữa, họ cần đưa ra các ý tưởng để mở ra những cánh cửa".
Ông Mohammed bin Abdulrahman al-Thani cho biết một số quốc gia như Qatar, Oman, Iraq và Nhật Bản đã kêu gọi giảm leo thang với cả Mỹ và Iran.
Theo ông, tất cả những nước này đều lo ngại về hậu quả của tình trạng căng thăng leo thang bởi điều này sẽ không có lợi cho bất kỳ ai. Qatar và các nước khác trong khu vực đã có những động thái để giảm leo thang tình hình, như thảo luận với cả Mỹ và Iran, nhằm làm cầu nối và tạo ra một cuộc hội thoại giữa hai bên.
Căng thẳng giữa Mỹ và Iran tăng cao trong những tuần gần đây khi Washington tái áp đặt các biện pháp trừng phạt kinh tế chống Iran và triển khai lực lượng tới Trung Đông nhằm thể hiện sức mạnh trước cái mà các quan chức Mỹ gọi là "mối đe dọa từ Iran" đối với các binh sĩ và lợi ích của Washington.
Thỏa thuận hạt nhân Iran ký năm 2015 giữa Tehran và nhóm P5+1 (gồm Anh, Pháp, Trung Quốc, Nga, Mỹ và Đức) quy định Iran hạn chế chương trình hạt nhân mà phương Tây lo ngại có thể sẽ dẫn tới việc phát triển bom hạt nhân.
Đổi lại, các quốc gia phương Tây đồng ý gỡ bỏ mọi biện pháp trừng phạt nhằm vào Tehran. Tháng 5/2018, Mỹ tuyên bố rút khỏi thỏa thuận hạt nhân Iran và áp đặt trở lại các biện pháp trừng phạt đối với Tehran.
Ngày 8/5 vừa qua, Tổng thống Iran Hassan Rouhani đã thông báo sau 60 ngày, Iran sẽ "thu hẹp" việc thực hiện các cam kết trong thỏa thuận hạt nhân, cụ thể là sẽ tăng mức độ làm giàu urani.
Đây cũng chính là thời hạn mà Iran yêu cầu các nước còn lại tham gia thỏa thuận gồm Anh, Trung Quốc, Nga, Pháp và Đức phải thực hiện cam kết liên quan đến lĩnh vực dầu mỏ và ngân hàng để phá vỡ các lệnh trừng phạt của Mỹ và thúc đẩy thương mại.
L.H (tổng hợp từ Vietnam+)
