* Giới phân tích: Mỹ - Iran sẽ ''không chiến tranh, không hòa bình'
Tổng thống Mỹ Donald Trump ngày 6/6 cho biết ông sẵn sàng tiến hành đối thoại với Iran nếu quốc gia này muốn tiến hành đối thoại và đánh giá nước Cộng hòa Hồi giáo đã suy yếu sau khi Mỹ thắt chặt các lệnh trừng phạt đối với Tehran.
Tuyên bố trên được ông Trump đưa ra sau cuộc hội đàm với người đồng cấp Pháp Emmanuel Macron khi tham dự lễ kỷ niệm 75 năm cuộc đổ bộ D-Day của đồng minh ở miền bắc nước Pháp trong Chiến tranh thế giới thứ hai.
Tuy vậy, Tổng thống Trump nhấn mạnh Mỹ và Iran sẽ đối thoại nhưng với điều kiện Iran không được sở hữu vũ khí hạt nhân. Bên cạnh đó, Tổng thống Trump cũng đề cập tới các biện pháp trừng phạt đối với Iran, khiến nền kinh tế nước này gặp nhiều khó khăn, đặc biệt kể từ khi Mỹ rút khỏi thỏa thuận hạt nhân Iran (JCPOA).
Theo ông Trump, mặc dù việc Mỹ rút khỏi thỏa thuận hạt nhân khiến các nhà lãnh đạo Liên minh châu Âu không hài lòng, song Mỹ và Pháp không có khác biệt về cách thức giải quyết hồ sơ hạt nhân Iran.
Về phía Pháp, Tổng thống Macron cho biết Pháp và Mỹ có cùng bốn mục tiêu đối với Iran, bao gồm ngăn chặn nước này sở hữu vũ khí hạt nhân, giảm các hoạt động thử tên lửa đạn đạo, kiềm chế hoạt động của Iran tại khu vực và thúc đẩy hòa bình tại Trung Đông và để đạt được những mục tiêu trên, các bên cần khởi động tiến trình đối thoại.
Tổng thống Macron cũng bày tỏ sự hoan nghênh đối với tuyên bố của Tổng thống Trump sẵn sàng tiến hành đối thoại với Iran. Các tuyên bố trên được đưa ra khi Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe, người có quan hệ cá nhân gần gũi với Tổng thống Trump, có kế hoạch tới Iran vào tuần tới khi Tokyo muốn đóng vai trò trung gian hòa giải giữa Mỹ và Iran.
Tuần trước, Tổng thống Iran Hassan Rouhani cho biết quốc gia này sẵn sàng đàm phán với Mỹ nếu Washington thể hiện sự tôn trọng và dỡ bỏ các lệnh trừng phạt nhằm vào Tehran.
Quan hệ Mỹ - Iran nhiều khả năng vẫn trong tình trạng lấp lửng trong thời gian dài sắp tới, bởi mức độ thù địch giữa hai nước này chưa đủ để khơi mào một cuộc chiến, song Washington và Iran vẫn có thể tham gia đàm phán để ngăn chặn đối đầu trực tiếp.
Đây là nhận xét của giới phân tích nhằm bình luận về các phát biểu gần đây của Tổng thống Mỹ Donald Trump về khả năng thực hiện hành động quân sự nhằm vào nước Cộng hòa Hồi giáo này.
Tuần trước, Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo khẳng định Washington sẵn sàng đối thoại với Tehran mà không cần điều kiện tiên quyết. Tuy nhiên, Tehran bác bỏ đề xuất này, coi đây chỉ là "mánh khóe chính trị", đồng thời kêu gọi Mỹ thay đổi "cách tiếp cận sai lầm lỗi thời này".
Tiến sĩ Alam Saleh, giảng viên bộ môn Chính trị Trung Đông tại trường Đại học Lancaster, cho rằng Mỹ - Iran khó có thể đi tới hòa bình hay phát động cuộc chiến.
Ông Saleh nhận xét: "Mức độ thù hằn chưa đủ để xảy ra chiến tranh hay thiết lập hòa bình, và tình hình lấp lửng này sẽ tiếp tục trong nhiều năm tới. Tuy nhiên, chắc chắn sẽ có đàm phán để tránh đối đầu trực tiếp, nhưng không phải thỏa thuận toàn diện về căng thẳng hiện tại giữa Iran và Mỹ. Cả hai bên đều hiểu rất rõ họ không thể... bước vào một cuộc chiến kéo dài trong khu vực, và mỗi bên đều có đủ lý do để không bước vào một cuộc chiến, dù là cuộc chiến quy mô nhỏ hay lớn".
Ông Saleh còn cho rằng Iran và Mỹ đều hưởng lợi từ tình huống hiện tại. Ông giải thích: "Mỹ muốn các đồng minh khu vực luôn vui mừng và có cơ hội bán thêm nhiều vũ khí trong khu vực, trong khi Iran có cớ để đổ lỗi cho những mối đe dọa bên ngoài gây ra tình trạng yếu kém trong nền chính trị và kinh tế của nước này".
Trong khi đó, tiến sĩ Seyed Ali Alavi, giảng viên Bộ môn Chính trị Quốc tế tại trường Nghiên cứu châu Phi và phương Đông thuộc trường Đại học London, nhận định mặc dù Mỹ có tuyên bố mềm mỏng hơn với Iran, Washington cũng cần cân nhắc việc nới lỏng trừng phạt nhằm thuyết phục Tehran ngồi vào bàn đàm phán.
Theo ông Alavi, các lệnh trừng phạt này gây tổn hại tới các cường quốc toàn cầu khác như Trung Quốc, Nga và EU.
Đồng quan điểm, chuyên gia Saleh nhấn mạnh Washington cần thay đổi cách tiếp cận diều hâu trong vấn đề này. Ông chia sẻ: "Do thiếu lòng tin, Iran sẽ chỉ thực hiện bước đi mới khi nào Mỹ bày tỏ thiện chí tốt đẹp bằng các cử chỉ cụ thể. Còn cách hành xử chính trị khó lường của Tổng thống Trump hiện nay sẽ không bao giờ thuyết phục được Tehran sớm đàm phán với Mỹ".
Liên quan tới thỏa thuận hạt nhân, ông Alavi nhấn mạnh một thỏa thuận hạt nhân song phương mới là không cần thiết, và có thể làm suy yếu Kế hoạch Hành động chung toàn diện (JCPOA) - thỏa thuận hạt nhân đa phương hiện nay.
L.H (tổng hợp từ TTXVN/Vietnam+)
