Ngày 20/5, Tổng thống Iran Hassan Rouhani cho biết ông ủng hộ đàm phán và ngoại giao, nhưng không phải là trong điều kiện hiện nay.
Hãng thông tấn nhà nước Iran IRNA dẫn lời Tổng thống Rouhani nêu rõ: "Tình hình hiện nay không phù hợp để đàm phán và lựa chọn duy nhất của chúng tôi là phản kháng”.
Tuyên bố của Tổng thống Iran được đưa ra sau khi cùng ngày, Tổng thống Mỹ Donald Trump khẳng định ông sẵn sàng đàm phán với Iran "khi họ sẵn sàng”. Tuy nhiên, nhà lãnh đạo Mỹ cảnh báo Iran sẽ phải đối mặt với các biện pháp "vũ lực mạnh" nếu nước này chống lại lợi ích của Mỹ tại Trung Đông.
Cùng ngày 20/5, truyền thông Iran đưa tin nước này quyết định tăng gấp 4 lần sản lượng urani làm giàu ở cấp độ thấp, một tuần sau khi Tehran chính thức tuyên bố ngừng thực hiện một số cam kết trong thỏa thuận hạt nhân quốc tế.
Người phát ngôn Tổ chức Năng lượng nguyên tử Iran (AEO) Behrouz Kamalvandi tuyên bố việc Iran tăng sản lượng urani không đồng nghĩa quốc gia này tăng số lượng các máy ly tâm được sử dụng.
Thỏa thuận hạt nhân lịch sử ký năm 2015 quy định Iran chỉ được phép làm giàu urani ở tỉ lệ 3,67%, thấp hơn nhiều so với mức 90% để chế tạo vũ khí hạt nhân và cũng thấp hơn mức 20% mà Iran đã thực hiện trước khi thỏa thuận được ký kết.
Bên cạnh đó, Tehran được phép sản xuất urani có tỉ lệ làm giàu thấp với khối lượng tối đa 300 kg và lượng urani dư thừa có thể được bán ra nước ngoài. Tuy nhiên, mức giới hạn này sẽ không còn được Tehran áp dụng sau khi Iran tuyên bố ngừng thực hiện một số cam kết tự nguyện trong thỏa thuận hạt nhân.
Ông Kamalvandi cũng cho biết Iran đã thông báo cho Cơ quan Năng lượng nguyên tử quốc tế (IAEA) về quyết định này, song hiện IAEA chưa đưa ra bình luận về động thái của Tehran.
Cùng ngày, Tổng thống Mỹ Donald Trump tuyên bố Washington vẫn chưa đề nghị đàm phán với Iran và nếu Tehran muốn đàm phán, nước Cộng hòa Hồi giáo sẽ phải có bước đi đầu tiên. Trên mạng xã hội Twitter, Tổng thống Trump nêu rõ: "Tin tức giả mạo lại đưa ra một thông tin sai lệch rằng Mỹ đang cố gắng thiết lập đàm phán với Iran, mà không hề hiểu rõ sự việc. Đây là một thông tin giả mạo. Iran sẽ liên lạc với chúng tôi khi họ hoàn toàn sẵn sàng”.
Trong khi đó, Liên Hợp Quốc bày tỏ quan ngại về việc Mỹ và Iran gia tăng thách thức nhau bằng ngôn từ cường điệu hóa và kêu gọi cả hai bên cần giảm bớt những lời lẽ như vậy. Lời kêu gọi của Liên Hợp Quốc được đưa ra sau khi Tổng thống Trump cảnh báo Iran hôm 19/5 rằng bất kỳ cuộc tấn công nào của Iran cũng sẽ bị Mỹ đáp trả ở cấp độ hủy diệt và điều đó sẽ có nghĩa là “chính thức chấm dứt sự tồn tại của Iran”.
Ngay sau đó, ngày 20/5, Ngoại trưởng Iran Mohammad Javad Zarif chỉ trích bài đăng trên mạng xã hội Twitter của ông Trump là “đe dọa diệt chủng” và cảnh báo Washington không thách thức cũng như tôn trọng Tehran. Người phát ngôn của Liên Hợp Quốc, ông Stephane Dujarric, bày tỏ lo ngại, đồng thời viện dẫn vụ bắn đạn pháo vào một khu vực ở Baghdah nơi có các đại sứ quán nước ngoài, bao gồm Đại sứ quán Mỹ, cũng là một vấn đề đáng quan tâm. Theo ông Dujarric, hiện các quan chức của Liên Hợp Quốc đang liên lạc với Mỹ và Iran ở các cấp độ khác nhau nhằm xoa dịu tình hình, song ông không cung cấp thêm thông tin chi tiết.
Cùng ngày, Quốc vụ khanh phụ trách đối ngoại Qatar Soltan bin Saad Al-Muraikhi cho biết Doha đang nỗ lực nhằm giảm leo thang căng thẳng giữa Mỹ và Iran. Phát biểu với phóng viên, ông Al-Muraikhi nêu rõ: "Qatar luôn duy trì tiến trình hòa bình và bất kỳ nỗ lực nào nhằm làm ổn định tình hình khu vực. Phó Thủ tướng kiêm Ngoại trưởng Qatar Mohammed bin Abdulrahman Al-Thani tại Tehran nói rằng Qatar đang nỗ lực, cũng là điều mà Mỹ đang theo đuổi”.
Ông Al-Muraikhi cũng khẳng định Qatar không mong muốn chiến tranh và gây bất ổn định tình hình khu vực Trung Đông. Qatar đã phát triển quan hệ với Iran kể từ năm 2017 sau khi nước này rơi vào căng thẳng ngoại giao với hầu hết các quốc gia láng giềng tại vùng Vịnh, trong đó có Ả-rập Xê-út và Các Tiểu vương quốc Ả-rập thống nhất (UAE).
Qatar cũng là đồng minh truyền thống của Mỹ, là địa điểm đặt căn cứ quân sự lớn nhất của Mỹ tại Trung Đông.
H.N (tổng hợp từ TTXVN/Vietnam+)
