Theo phóng viên TTXVN tại Washington, Bộ Thương mại Mỹ ngày 13/5 cho biết bộ này đã cấm 6 thực thể công nghệ của Trung Quốc, một công ty của Pakistan và 5 thực thể tại Các Tiểu vương quốc Ả-rập thống nhất (UAE) nhập khẩu các công nghệ Mỹ nhạy cảm và các hàng hóa khác.
Trong một tuyên bố, Bộ Thương mại Mỹ cho hay 4 bốn trong số các công ty Trung Quốc, có văn phòng tại Hong Kong, đã tìm cách mua hàng hóa có nguồn gốc từ Mỹ để hỗ trợ cho các chương trình quân sự và phát triển vũ khí hủy diệt hàng loạt của Iran, vi phạm các lệnh trừng phạt của Liên Hợp Quốc.
Hai công ty Trung Quốc khác bị trừng phạt vì đã cung cấp công nghệ cho các tổ chức có liên quan tới Quân Giải phóng Nhân dân Trung Quốc (PLA).
Động thái trên của Trung Quốc được đưa ra trong bối cảnh cuộc chiến thương mại Mỹ - Trung đang leo thang sau các cuộc đàm phán khó khăn vừa qua tại Washington mà không đạt được thỏa thuận. Mỹ đã tăng thuế từ 10% lên 25% đối với lượng hàng hóa Trung Quốc trị giá 200 tỉ USD, còn Trung Quốc tăng thuế đối với danh mục hàng hóa nhập khẩu từ Mỹ trị giá 60 tỉ USD.
Bộ trưởng Thương mại Mỹ Wilbur Ross cảnh báo các cá nhân, doanh nghiệp và tổ chức trên toàn thế giới sẽ phải chịu trách nhiệm cho việc hỗ trợ phát triển cái mà ông gọi là “các loại vũ khí hủy diệt hàng loạt của Iran”. Bên cạnh đó, ông Wilbur Ross tuyên bố không để “chiến lược kết hợp giữa quân sự với dân sự” của Trung Quốc ảnh hưởng tới an ninh quốc gia của Mỹ thông qua việc chuyển giao công nghệ bị cấm.
Trong khi đó, Trung Quốc tuyên bố sẽ tăng thuế đối với lượng hàng hóa nhập khẩu từ Mỹ trị giá 60 tỉ USD kể từ ngày 1/6 tới. Theo hãng tin Bloomberg, thông báo ngày 13/5 trên trang web của Chính phủ Trung Quốc cho biết gần 2.500 hàng hóa Mỹ sẽ chịu mức thuế 25%. Trong khi đó, Reuters dẫn nguồn tin Bộ Tài chính Trung Quốc cho hay Bắc Kinh sẽ áp đặt mức thuế mới với tổng cộng 5.140 mặt hàng nhập khẩu từ Mỹ.
Tổng thống Mỹ Donald Trump ngày 13/5 cảnh báo Trung Quốc không nên đáp trả quyết định của Washington về việc tăng thuế từ 10% lên 25% đối với số hàng hóa nhập khẩu từ Bắc Kinh với tổng trị giá 200 tỉ USD. Trong một tuyên bố đăng trên mạng xã hội Twitter, Tổng thống Trump nêu rõ nếu Bắc Kinh đáp trả, tình hình sẽ chỉ tồi tệ thêm.
Ông cho rằng không có lý gì người tiêu dùng Mỹ phải trả các khoản tăng thuế và việc tăng thuế có thể tránh được nếu các nhà sản xuất chuyển hoạt động sản xuất từ Trung Quốc sang các nước khác. Theo Tổng thống Trump, Bắc Kinh sẽ bị tổn hại nghiêm trọng nếu không đưa ra được thỏa thuận do các công ty buộc phải rời khỏi Trung Quốc sang các nước khác. Theo ông chủ Nhà Trắng, Bắc Kinh đã có một thỏa thuận tuyệt vời, gần hoàn tất thì lại từ bỏ.
Cùng ngày, Bộ Ngoại giao Trung Quốc đã ra tuyên bố thể hiện lập trường kiên định của nước này không nhượng bộ trước sức ép từ bên ngoài. Trong một tuyên bố, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Cảnh Sảng nêu rõ Bắc Kinh tự tin và có đủ khả năng để bảo vệ các quyền hợp pháp và chính đáng của mình.
Cũng trong ngày 13/5, trong một văn kiện về "đề xuất cải tổ" Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO), đăng tải trên trang web của tổ chức này, Trung Quốc cho rằng các chính sách của Mỹ đang đe dọa sự tồn tại của WTO. Trong văn kiện, Trung Quốc không nêu đích danh Mỹ, song đề cập đến hành vi ngăn không cho bổ nhiệm các thẩm phán của WTO và các mức thuế "an ninh quốc gia" về nhôm, thép và ôtô, các chính sách đang được Washington thực hiện.
Văn kiện nêu rõ: "Việc lạm dụng ngoại lệ an ninh quốc gia, đơn phương áp đặt các biện pháp không phù hợp với các quy định của WTO, cũng như vận dụng sai hoặc lạm dụng các biện pháp xử lý vấn đề thương mại hiện có đã gây phương hại nghiêm trọng đến trật tự thương mại quốc tế dựa trên quy tắc, tự do và cởi mở”. Trung Quốc cho rằng những cách hành xử nêu trên ảnh hưởng tiêu cực đến lợi ích của các thành viên WTO, nhất là các nước đang phát triển và làm suy yếu thẩm quyền và hiệu quả hoạt động của WTO.
Trong diễn biến khác, phát biểu sau khi gặp người đồng cấp Nga Sergei Lavrov tại TP Sochi của Nga, Bộ trưởng Vương Nghị nhấn mạnh: "Các cuộc đàm phán thương mại Mỹ - Trung sau những nỗ lực từ cả hai bên đã đạt được những tiến triển quan trọng và đầy ý nghĩa. Tuy nhiên, vẫn còn những vấn đề khó khăn đòi hỏi sự nghiên cứu kỹ lưỡng và đưa ra quyết định đúng đắn”.
Trong suốt quá trình tranh chấp thương mại kéo dài 8 tháng qua giữa hai nền kinh tế lớn nhất nhì thế giới, Mỹ đã tăng thuế đối với lượng hàng hóa có tổng giá trị 250 tỉ USD nhập khẩu Trung Quốc, trong khi Bắc Kinh áp thuế cao đối với hàng hóa nhập khẩu từ Mỹ trị giá 110 tỉ USD. Việc Trung Quốc muốn điều chỉnh một số điểm trong dự thảo thỏa thuận thương mại được hai bên dày công xây dựng sau 10 vòng đàm phán đã khiến Mỹ cáo buộc Trung Quốc "quay lưng" với những cam kết.
Về giải trừ vũ khí hạt nhân, Bộ trưởng Vương Nghị cũng khẳng định Trung Quốc không cần phải tham gia vào các cuộc đối thoại song phương giữa Mỹ và Nga trong vấn đề này. Theo ông, kho vũ khí hạt nhân của Trung Quốc được duy trì ở mức tối thiểu phù hợp với chính sách quốc phòng.
Liên quan đến vấn đề hạt nhân Triều Tiên, Ngoại trưởng Nga Sergei Lavrov cho hay cả Nga và Trung Quốc đều hoan nghênh việc lãnh đạo Mỹ và Triều Tiên khởi động đối thoại phi hạt nhân hóa một cách trực tiếp. Moscow và Bắc Kinh đang nỗ lực thúc đẩy đối thoại này dựa trên nguyên tắc tiếp cận từng bước, trao đổi có qua có lại và cởi mở. Theo ông, vấn đề phi hạt nhân hóa cần bao trùm toàn bộ bán đảo Triều Tiên.
H.T (tổng hợp từ TTXVN/Vietnam+)
