* Mỹ chính thức chấm dứt miễn trừ trừng phạt nhập khẩu dầu Iran
Ngày 2/5, Tổ chức Chiến dịch quốc tế về loại bỏ vũ khí hạt nhân (ICAN) cho biết tổng giá trị các đơn hàng tên lửa của Mỹ đã lên tới hơn 1 tỉ USD trong 3 tháng sau khi Washington thông báo kế hoạch rút khỏi Hiệp ước Các lực lượng hạt nhân tầm trung (INF).
Beatrice Fihn, người đứng đầu ICAN, cảnh báo việc Washington rút khỏi INF đã kích hoạt "một cuộc chiến tranh lạnh mới". Theo báo cáo của ICAN, các hợp đồng mới trên tập trung vào 6 công ty Mỹ.
Trong số này, nhà thầu quốc phòng Raytheon thu về nhiều nhất với 44 hợp đồng mới trị giá 537 triệu USD. Tiếp đó là Lockheed Martin với 36 hợp đồng mới trị giá 268 triệu USD, và Boeing với 4 hợp đồng trị giá 245 triệu USD.
Hiện chưa rõ liệu toàn bộ các hợp đồng mới được ký trong giai đoạn từ ngày 22/10/2018-21/1/2019 này là nhằm sản xuất vũ khí hạt nhân hay không.
Tuy nhiên, ICAN cảnh báo số liệu trên rõ ràng cho thấy xu hướng sản xuất tên lửa mới đang làm lợi cho một số công ty Mỹ và sẽ khiến thị trường ngập tràn các loại tên lửa với nhiều tầm bắn khác nhau. Ở cấp độ toàn cầu, báo cáo cho thấy các chính phủ đang ký hợp đồng trị giá ít nhất 116 tỉ USD với các công ty tư nhân tại Pháp, Ấn Độ, Ý, Hà Lan, Anh và Mỹ để sản xuất, phát triển và tích trữ vũ khí hạt nhân.
Một số hợp đồng đề cập trong báo cáo đã được ký năm 2015 và dự kiến sẽ hết hạn vào năm 2020. Tuy nhiên, vẫn có một số hợp đồng có thời hạn dài hơn. Đáng chú ý, trong đó có một hợp đồng sản xuất bộ phận quan trọng để phóng tên lửa đạo đạo liên lục địa của Mỹ cho đến ít nhất là năm 2075.
Giám đốc Chương trình Giải giáp vũ khí hạt nhân PAX Susi Snyder cho rằng dù Tổng thống Donald Trump đang kêu gọi thúc đẩy phi hạt nhân hóa toàn cầu, song chính Mỹ và các đồng minh trang bị hạt nhân của Washington lại đang làm điều ngược lại.
* Ngày 2/5, Mỹ đã chính thức chấm dứt việc miễn trừ trừng phạt đối với 8 quốc gia và vùng lãnh thổ nhập khẩu dầu thô từ Iran. Theo đó, Hàn Quốc đã chính thức ngừng nhập khẩu dầu thô từ Iran bắt đầu từ 13 giờ cùng ngày theo giờ địa phương (11 giờ - theo giờ Hà Nội).
Theo phóng viên TTXVN tại Seoul, Chính phủ Hàn Quốc đã nỗ lực đàm phán với Mỹ để được gia hạn miễn trừ trừng phạt, song Washington vẫn giữ nguyên lập trường. Dầu thô mà Hàn Quốc nhập chủ yếu từ Iran không phải là loại dầu thô thông thường, mà là “khí ngưng tụ”, được sử dụng làm nguyên liệu sản xuất các chế phẩm hóa dầu.
Khí ngưng tụ của Iran được đánh giá có chất lượng ưu việt, giá thành rẻ hơn tối đa 6 USD/thùng so với khí ngưng tụ của các nước khác. Sản phẩm này của Iran chiếm một nửa tổng lượng khí ngưng tụ được sử dụng tại Hàn Quốc. Giới doanh nghiệp hóa dầu Hàn Quốc nhận định giá nguyên liệu sẽ gia tăng do các doanh nghiệp phải tìm nguồn nhập khẩu thay thế.
Tháng 11 năm ngoái, Mỹ tái áp đặt trừng phạt đối với xuất khẩu dầu thô của Iran sau khi Tổng thống Donald Trump quyết định Mỹ đơn phương rút khỏi thỏa thuận hạt nhân ký năm 2015 giữa Iran và 6 cường quốc thế giới.
Tuy nhiên, Washington áp dụng miễn trừ, theo đó 8 nước và vùng lãnh thổ tiếp tục được mua dầu thô của Iran trong 6 tháng tiếp theo với số lượng hạn chế mà không phải đối mặt với các biện pháp trừng phạt của Mỹ. Danh sách này bao gồm Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc, Ấn Độ, Đài Loan (Trung Quốc), Thổ Nhĩ Kỳ, Ý và Hy Lạp.
Ngày 22/4 vừa qua, Tổng thống Trump quyết định chấm dứt miễn trừ trừng phạt đối với tất cả 8 nước và vùng lãnh thổ trên.
Quyết định này đã khiến giá dầu mỏ lên tới mức cao nhất kể từ tháng 11/2018, trong bối cảnh các nhà nhập khẩu chịu sức ép phải dừng mua dầu của Iran và nguồn cung toàn cầu bị thắt chặt.
L.H (tổng hợp từ TTXVN/Vietnam+)
