Ngày 8/12, sau 6 tháng đàm phán về việc Anh rời khỏi Liên minh châu Âu (EU), hay còn gọi là Brexit, hai bên đã đạt thỏa thuận về những điều khoản "ly hôn" để chuyển sang giai đoạn hai đàm phán về tương lai mối quan hệ song phương.
Trước tiên, quyền công dân được xem là một trong những ưu tiên quan trọng nhất của EU. Tổng cộng 4,5 triệu công dân EU sống tại Anh và công dân Anh sống tại EU vẫn giữ được quyền cơ bản là đi lại tự do giữa Anh với EU và ngược lại. Mọi công dân của Anh và EU đang sống trên lãnh thổ phía bên kia trước khi Brexit diễn ra được quyền tiếp tục cư trú, làm việc và học tập.
Các thành viên gia đình như vợ, con, bố, mẹ hay ông, bà của họ được quyền đoàn tụ trong tương lai nếu những người này hiện nay không sống tại Anh. Tất cả trẻ em đều được hưởng quyền này, ngay cả khi những em nhỏ được sinh ra sau Brexit. Lẽ dĩ nhiên, các thành viên gia đình của những người Anh sống tại EU cũng được hưởng các quyền tương tự. Ngoài ra, các công dân Anh và EU sinh sống tại lãnh thổ của phía bên kia vẫn giữ được quyền hưởng dịch vụ chăm sóc y tế, hưu trí và các khoản trợ cấp xã hội khác.
Bên cạnh đó, nước Anh sẽ xây dựng một quy trình để nhận được "quy chế đặc biệt của Anh." EU và Anh sẽ tiếp tục thảo luận một cách chi tiết về quy chế này nhưng các nguyên tắc đã được nêu rõ ràng trong thỏa thuận. Quyền của các công dân sẽ được đảm bảo bằng những cơ chế hiệu quả và thỏa thuận về "ly dị" sẽ được đưa vào luật của Anh. Các thẩm phán Anh sẽ sử dụng luật của nước này khi xét xử nhưng tòa án Anh phải tham khảo Tòa công lý châu Âu trong các cuộc xét xử. Nước Anh sẽ thành lập một cơ quan độc lập để đảm bảo việc áp dụng đúng các điều khoản của thỏa thuận và trợ giúp công dân của mình.
Thứ hai là vấn đề đường biên giới Ireland. EU và Anh thống nhất tránh việc tái lập một đường biên giới cứng trên đảo Ireland. Anh cam kết sẽ không thiết lập biên giới cứng nhằm bảo vệ thỏa thỏa thuận "Ngày Thứ sáu tốt lành" - hiệp định ký năm 1998 mang lại hòa bình cho Bắc Ireland sau hàng thập kỷ xung đột và đảm bảo phát tiển kinh tế của đảo Ireland. Những người sống ở Bắc Ireland là công dân Cộng hòa Ireland tiếp tục được hưởng các quyền như công dân EU. Nước Anh cũng đưa ra các đảm bảo cần thiết cho phép tiếp tục duy trì các khu vực đi lại chung.
Cuối cùng là vấn đề thanh toán tài chính. Hai bên đã thống nhất được danh sách các mục phải thanh toán, các nguyên tắc tính toán giá trị các khoản phải trả và những điều kiện để Anh tham gia các chương trình trong Khuôn khổ tài chính nhiều năm trong giai đoạn 2014-2020, ngay cả sau khi nước này chính thức rời EU.
Bên cạnh đó, Anh và EU cũng đã thống nhất về các thu xếp liên quan đến Ngân hàng đầu tư châu Âu, Ngân hàng Trung ương châu Âu và Quỹ phát triển châu Âu. Anh cũng cam kết sẽ đóng góp vào ngân sách năm 2019 và 2020 của EU với mức tương đương như khi còn là thành viên của Liên minh châu Âu.
Trước đó cùng ngày, Chủ tịch Ủy ban châu Âu (EC) Jean-Claude Juncker cho biết các cuộc đàm phán Brexit giữa Anh và EU đã đạt được những "tiến bộ đầy đủ" để mở ra giai đoạn 2 bàn thảo về tương lai quan hệ thương mại với nước Anh. Dự kiến, thỏa thuận trên sẽ được trình lên lãnh đạo 27 nước xem xét thông qua tại Hội nghị thượng đỉnh tới. Với những bước tiến này, các cuộc đàm phán giữa Anh và EU về thương mại và giai đoạn chuyển tiếp sau Brexit sẽ có thể được khởi động vào đầu năm 2018.
Ngày 8/12, nhiều lãnh đạo châu Âu đồng loạt lên tiếng hoan nghênh thỏa thuận "ly hôn" mới đạt được giữa Anh và Liên minh châu Âu (EU). Thủ tướng Ireland Leo Varadkar cho biết nước này đã đạt được "tất cả những mục tiêu vạch ra trong giai đoạn 1 của tiến trình đàm phán" và sẽ tiếp tục tham gia "đầy đủ và thận trọng" trong giai đoạn 2 về quan hệ thương mại giữa Anh và EU sau khi London rời khỏi liên minh này (còn gọi là Brexit).
Ngoại trưởng Ireland Simon Coveney nhận định đây là một kết quả tốt cho các bên liên quan tới vấn đề biên giới Ireland khi thỏa thuận đã đảm bảo rằng sẽ không có "đường biên giới cứng" với Ireland sau Brexit. Tương tự, lãnh đạo Đảng Hợp nhất dân chủ (DUP) của Bắc Ireland, bà Arlene Foster, cũng bày tỏ sự hài lòng khi thỏa thuận mới đạt được không có một "giới hạn đỏ" giữa Bắc Ireland và phần còn lại của Anh. Tuy nhiên, bà cũng cho rằng vẫn có những vấn đề mà các bên cần bàn bạc sâu thêm.
Người phát ngôn của Thủ tướng Đức Angela Merkel, ông Steffen Seibert cho biết Berlin coi thỏa thuận đạt được giữa Anh và EU là một "bước tiến về phía trước". Đức sẽ sớm xem xét báo cáo đàm phán để đánh giá các bên đã đạt được đủ điều kiện để chuyển sang giai đoạn thương lượng thứ 2 về tiến trình chuyển giao hậu Brexit hay chưa.
Trong khi đó, Thủ tướng Đan Mạch L.Rasmussen hoan nghênh tiến triển trong đàm phán Brexit là một "tin vui" và bày tỏ hy vọng giai đoạn 1 của cuộc đàm phán có thể kết thúc trong tuần tới.
Phát biểu trên đài phát thanh France Inter, Ngoại trưởng Pháp Jean-Yves Le Drian cho rằng kết quả đạt được phù hợp với mong muốn chung của tất cả các bên, đồng thời bày tỏ hy vọng các điều kiện "ly hôn" sẽ được xác định rõ ràng để đàm phá có thể tiến vào giai đoạn tiếp theo.
Trong một tuyên bố đăng tải trên Twitter, Bộ trưởng phụ trách các vấn đề EU và Khu vực kinh tế châu Âu (EEA) của Na Uy, bà Marit Berger Rosland, cho biết việc Anh và EU đạt được thỏa thuận là một kết quả rất "tích cực". Bộ trưởng Rosland nhấn mạnh một Brexit có trật tự và ổn định sẽ rất có lợi cho châu Âu nói chung và Na Uy nói riêng.
Bộ trưởng Phát triển kinh tế của Ý, ông Carlo Calenda, hoan nghênh đây là "cơ hội lớn để châu Âu thoát ra khỏi giai đoạn bất ổn". Tuy nhiên, ông Calenda vẫn cho rằng việc Anh rời khỏi EU là một điều "đáng tiếc".
Theo TTXVN/Vietnam+
