* Các thượng nghị sĩ Mỹ ra tuyên bố chung lên án Trung Quốc gây rối
Ngày 9/5, Tổng thư ký Liên Hợp Quốc (LHQ) Ban Ki-moon đã lên tiếng bày tỏ quan ngại về những căng thẳng đang leo thang tại biển Đông sau khi Trung Quốc đơn phương đặt giàn khoan 981 ở vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam, đồng thời kêu gọi các bên liên quan hết sức kiềm chế, giải quyết bằng con đường hòa bình.
Tại cuộc họp báo của LHQ ngày 9/5 ở New York, người phát ngôn của Tổng thư ký, ông Farhan Haq cho biết: "Tổng thư ký LHQ đã bày tỏ quan ngại về sự gia tăng căng thẳng tại biển Đông, đặc biệt giữa Trung Quốc và Việt Nam trong những ngày vừa qua. Tổng thư ký hối thúc các bên liên quan kiềm chế tối đa và giải quyết tranh chấp bằng biện pháp hòa bình, thông qua đối thoại và phù hợp với luật pháp quốc tế, trong đó có Hiến chương LHQ ".
Cũng tại cuộc họp báo, có 3 phóng viên quốc tế (2 của Nhật Bản và 1 của Nga) đã đặt câu hỏi về tình hình mới đây tại biển Đông. Trả lời câu hỏi về quan điểm của LHQ về việc Việt Nam hay Trung Quốc thực sự có chủ quyền với khu vực đặt giàn khoan HD-981, và liệu LHQ có thực hiện bước đi nào trong bối cảnh căng thẳng gia tăng và đã có những đụng độ giữa 2 bên, người phát ngôn LHQ Farhan Haq cho biết những gì ông có thể nói ông đã nói.
Trước câu hỏi của phóng viên về việc Tổng thư ký LHQ Ban Ki-moon dự kiến có chuyến công du tới Trung Quốc trong tháng này và Tổng thư ký LHQ dự kiến sẽ gặp những ai, liệu biển Đông có là 1 chủ đề trong thảo luận hay không, ông Farhan Haq cho biết tại thời điểm này ông chưa có thông tin nào để công bố về chuyến đi của ông Ban Ki-moon và LHQ sẽ ra tuyên bố vào thời điểm hợp lý. Các buổi làm việc của Tổng thư ký LHQ với các quan chức cấp cao sẽ có thông cáo báo chí và tại thời điểm này ông chưa có gì để bình luận về nội dung bàn thảo.
Cùng ngày, 1 nhóm các thượng nghị sĩ có thế lực của Đảng Cộng hòa và Đảng Dân chủ thuộc Ủy ban Đối ngoại Thượng viện Mỹ gồm Chủ tịch Ủy ban Robert Menendez, Marco Rubio, Ben Cardin, Jim Risch cùng với Thượng nghị sĩ Patrick Leahy ra tuyên bố chung lên án việc Trung Quốc liên tục có những hành động gây rối ở biển Đông.
Nhóm các nghị sĩ này cũng hối thúc các đồng nghiệp thông qua nghị quyết của Thượng viện Mỹ tái khẳng định sự ủng hộ của Chính phủ Mỹ đối với hoạt động tự do lưu thông hàng hải trong khu vực châu Á - Thái Bình Dương, giải quyết các tranh chấp lãnh thổ và lãnh hải bằng con đường ngoại giao hòa bình.
Tuyên bố chung của nhóm các thượng nghị sĩ mô tả các hành động gần đây của tàu bè Trung Quốc ở biển Đông là "rất đáng quan ngại". Tuyên bố có đoạn viết: "Việc Trung Quốc mới đây di chuyển 1 giàn khoan thăm dò, được các tàu quân sự và tàu khác hộ tống, vào vùng biển có tranh chấp ở biển Đông ngoài khơi Việt Nam cùng với những hành vi hiếu chiến tiếp sau đó của tàu Trung Quốc, trong đó có việc đâm vào các tàu của Việt Nam, là rất đáng quan ngại. Những hành động này đe dọa dòng chảy thương mại tự do toàn cầu trong 1 khu vực có tầm quan trọng sống còn".
Tuyên bố chung cho rằng tự do hàng hải là quan trọng đối với sự thịnh vượng của Mỹ cũng như sự an toàn của toàn bộ khu vực. Tuyên bố nêu rõ: "Chúng tôi hối thúc chính quyền nói rõ với Trung Quốc ở cấp cao nhất rằng các yêu sách và tranh chấp lãnh thổ cần phải được giải quyết 1 cách hòa bình, thông qua ngoại giao và phù hợp với luật pháp quốc tế. Các hành động đơn phương nhằm thay đổi nguyên trạng hoặc sử dụng vũ lực, cưỡng bức và hăm dọa đều không thể chấp nhận và sẽ dẫn tới bất ổn định".
Tuyên bố chung cho biết hồi tháng 4 vừa qua, nhóm các thượng nghị sĩ này đã đề xuất Nghị quyết 412 của thượng viện tái khẳng định sự ủng hộ của Mỹ đối với tự do hàng hải và hoạt động trong khu vực, hối thúc tất cả các bên liên quan trong cuộc tranh chấp lãnh thổ này cùng tìm kiếm 1 giải pháp ngoại giao hòa bình cho các tranh chấp này. Tuyên bố chung bày tỏ hy vọng các đồng nghiệp tại thượng viện trong thời gian sớm nhất cùng nhau thông qua nghị quyết này nhằm gửi đi 1 thông điệp rõ ràng cho những hành động mang tính khiêu khích trên đây của Trung Quốc.
Cũng trong ngày 9/5, Hạ nghị sĩ Eliot L. Engel, thành viên cao cấp của Đảng Dân chủ tại Ủy ban Đối ngoại Hạ viện Mỹ, ra thông cáo báo chí lên án các hành động của Trung Quốc ở biển Đông, coi đây là cách hành xử đe dọa hòa bình và sự ổn định chung của khu vực. Thông cáo báo chí của Hạ nghị sĩ Eliot L. Engel nói rằng "việc Trung Quốc tiến hành khoan thăm dò và hăm dọa các tàu Việt Nam gần quần đảo Hoàng Sa là những hành động khiêu khích không cần thiết, đe dọa hòa bình và ổn định của toàn bộ khu vực. Các hành xử này của Trung Quốc là mang tính thù địch". "Với tư cách là 1 cường quốc Thái Bình Dương, Mỹ có lợi ích trong việc bảo đảm cho khu vực biển Đông an toàn, ổn định và hòa bình cho tất cả các quốc gia thành viên trong khu vực".
Cũng bày tỏ lo ngại về diễn biến tại biển Đông, chiều 9/5, 1 người phát ngôn Bộ Ngoại giao Ấn Độ đã Phát ngôn viên trên nêu rõ: "Chúng tôi đang theo dõi với sự lo ngại về những diễn biến mới đây tại biển Đông. Chúng tôi tin rằng duy trì hòa bình, ổn định, phát triển và thịnh vượng trong khu vực là lợi ích sống còn đối với cộng đồng quốc tế".
Người đại diện Bộ Ngoại giao Ấn Độ cũng cho biết: "Chúng tôi mong muốn chứng kiến giải pháp cho vấn đề thông qua các biện pháp hòa bình theo các nguyên tắc đã được thừa nhận rộng rãi của luật quốc tế. Trong bối cảnh này, chúng tôi tiếp tục khẳng định rằng tự do hàng hải tại biển Đông không được cản trở, đồng thời kêu gọi sự hợp tác trong bảo đảm an ninh của các tuyến đường biển và tăng cường an ninh hàng hải".
L. HỘI (tổng hợp từ Vietnam+)
