* Mỹ thừa nhận khó khăn ngoại giao trong thế giới đa cực

Ngày 22/4, người đứng đầu ngành tình báo Ukraine tuyên bố: Có tới 100 sĩ quan tình báo quân sự và lính đặc nhiệm của Nga đang chỉ huy việc chiếm giữ các tòa nhà chính quyền địa phương ở tỉnh Donetsk của Ukraine.

Giám đốc Cơ quan An ninh Ukraine phát biểu tại tổng hành dinh cơ quan này - Ảnh: Atlantic Council

Theo ông Valentyn Nalyvaichenko - Giám đốc Cơ quan An ninh Quốc gia (viết tắt là SBU) - thì cơ quan tình báo quân đội Nga (GRU) đã dành nhiều năm xây dựng mạng lưới ngầm mà hiện nay các sĩ quan của GRU đang khai thác để nắm giữ các thành phố như là Slaviansk và Kramatorsk ở phía bắc Donetsk. Ông Nalyvaichenko - quan chức an ninh kiêm nhà ngoại giao chuyên nghiệp - đã miêu tả chi tiết về xung đột ở Ukraine trong cuộc thảo luận trực tuyến do Atlantic Council (Hội đồng Đại Tây Dương) tổ chức.

Trong buổi thảo luận này, ông Nalyvaichenko cho biết có 30 lính đặc nhiệm hoặc sĩ quan tình báo quân sự Nga đang hoạt động ở khu vực Slaviansk. Ông nói, Slaviansk và khu Kramatorsk phụ cận là nhưng nơi mà người Nga hoạt động dữ dội nhất. Nalyvaichenko tiết lộ, Ukraine đang tìm cách bắt 2 sĩ quan GRU đang điều phối hoạt động “nguy hiểm và thù địch nhất” trong khu vực này. SBU đã điểm danh một trong hai sĩ quan này là đại tá Igor Strelkov, mà theo SBU đã phối hợp các hoạt động chuẩn bị cho việc lấy lại Crimea. Cũng trong buổi thảo luận trực tuyến, ông Nalyvaichenko khẳng định các tay súng do Nga tổ chức đã đánh trúng một máy bay quân sự Ukraine bay qua Slaviansk vào sáng 22/4, rồi bắt giữ một nhà báo Mỹ làm việc cho website Vice News.

Cùng ngày 22/4, Tổng thống lâm thời Ukraine, Oleksandr Turchynov đã tuyên bố tái triển khai chiến dịch quân sự chống người biểu tình thân Nga tại miền đông nước này, sau khi 2 người, trong đó có một chính trị gia địa phương bị “tra tấn đến chết”. Ông Turchynov cho biết, thi thể của chính trị gia địa phương có tên Vladimir Rybak được tìm thấy gần một cơ sở của những người biểu tình ở Slovyansk.

Tuyên bố trên của Tổng thống lâm thời Ukraine được đưa ra giữa lúc Phó tổng thống Mỹ Joe Biden đang có chuyến thăm Ukraine 2 ngày. Trong cuộc gặp với lãnh đạo nước chủ nhà, ông Biden kêu gọi Nga “hành động thay vì chỉ nói suông” để tháo ngòi nổ khủng hoảng tại Ukraine. Phó tổng thống Mỹ cũng cảnh báo rằng, nếu Nga “tiếp tục có những hành động khiêu khích”, Nga sẽ phải chịu “sự cô lập lớn hơn” từ cộng đồng quốc tế, đồng thời hối thúc Moscow ngừng hậu thuẫn các tay súng  thân Nga ở Ukraine. Ông Biden cũng khẳng định việc Mỹ chuẩn bị cung cấp cho Ukraine một khoản hỗ trợ bổ sung 50 triệu USD để thực hiện cải cách chính trị và kinh tế, trong đó có 11 triệu USD để tổ chức bầu cử Tổng thống vào ngày 25/5 tới.

* Trong diễn biến khác, Ngoại trưởng Mỹ John Kerry ngày 22/4 đã thừa nhận ngành ngoại giao Mỹ đang đứng trước những khó khăn hơn nhiều so với thời kỳ Chiến tranh Lạnh trước đây. Nhận định này được đưa ra trong bối cảnh Washington đang phải đối mặt với hàng loạt thách thức ngoại giao từ tiến trình hòa bình Trung Đông bế tắc, cuộc khủng hoảng tại Ukraine, hồ sơ hạt nhân Iran, thế đối đầu với Nga... 

Phát biểu khai mạc Hội nghị đánh giá hoạt động ngoại giao và đường lối phát triển bốn năm một lần, Ngoại trưởng Kerry đã thẳng thắn nhận định xét trên phương diện ngoại giao, quan hệ quốc tế thời Chiến tranh Lạnh đối với nước Mỹ là "dễ thở" hơn nhiều so với thời điểm hiện tại, hay ít ra là đơn giản hơn. Các lựa chọn lúc đó không quá nhiều, ít phức tạp hơn và được phân chia rõ ràng. Việc thế giới đi về hai cực cũng góp phần kiềm chế những mối đe dọa phi truyền thống như chủ nghĩa khủng bố, cực đoan.... Theo người đứng đầu ngành ngoại giao Mỹ, vào những thập niên 50 và 60 của thế kỷ trước, nước Mỹ có thể đưa ra những quyết sách sai lầm, nhưng không gây hậu quả quá nghiêm trọng. 

Tuy nhiên, sự chuyển đổi cục diện thế giới sang thế đa cực đã tạo cơ hội cho những nhân tố nguy hiểm mới nổi lên như chủ nghĩa cực đoan tín ngưỡng, chủ nghĩa bè phái... Thực tế này đòi hỏi chính sách ngoại giao của Mỹ phải có một sự chính xác và cẩn trọng hơn nhiều. 

Ngoại trưởng Kerry nhấn mạnh trong một cục diện thế giới mới, Mỹ - với tư cách là cường quốc số một thế giới - cần phải có chiến lược hành động một cách "chủ động và hiệu quả" để có thể đối phó với các thách thức của một trật tự thế giới đa cực.

H.N (tổng hợp từ VOV, Vietnam+)