* Ukraine bắt đầu chiến dịch đặc biệt tại miền đông

* Tổng thống Nga, Mỹ điện đàm về cuộc khủng hoảng Ukraine

Ngày 14/4, Đại diện của Nga tại Tổ chức An ninh và Hợp tác châu Âu (OSCE), ông Andrei Kelin tuyên bố việc khởi động một chiến dịch quân sự chống lại người biểu tình ở các khu vực miền đông Ukraine có thể sẽ dẫn tới cuộc nội chiến tại quốc gia Đông Âu này. 

Các tay súng gác bên ngoài đồn cảnh sát vừa chiếm giữ ở Slaviansk. - Ảnh: AFP/TTXVN

Phát biểu trong cuộc họp của OSCE ở thủ đô Vienna (Áo), đại diện của Nga cho rằng số lượng lớn người dân tham gia các cuộc biểu tình ở miền đông Ukraine thuộc các thành phần rất khác nhau, có những người mang cờ của Donetsk, có những người mang cờ Nga và có cả những người ủng hộ phong trào Maidan. Chính vì vậy, câu trả lời cũng phải thỏa đáng chứ không phải gây sức ép bằng vũ lực và các lực lượng vũ trang. 

Cùng ngày 14/4, tại cuộc họp Hội đồng điều phối thế giới của đồng bào Nga ở nước ngoài, Ngoại trưởng Nga Sergei Lavrov tuyên bố Moscow sẽ làm mọi việc trong thẩm quyền của mình để bảo vệ lợi ích cộng đồng người Nga ở Ukraine cũng như các nước khác. Ông cảnh báo rằng sự hợp tác của Nga với Ukraine sẽ bị cắt đứt nếu các nhà chức trách tại Kiev sử dụng vũ lực chống lại người biểu tình ở phía đông nam của đất nước. Ngoài ra, người đứng đầu ngành ngoại giao Nga đã chỉ ra rằng các sự kiện ở Ukraine đã bộc lộ thực tế là phương Tây đã sử dụng các phương pháp không công bằng, trực tiếp ảnh hưởng đến lợi ích của Nga.

Cũng trong ngày 14/4, Ngoại trưởng Nga Sergei Lavrov cho biết Moscow không quan tâm tới việc can dự vào công việc nội bộ của Ukraine. Bình luận về các thông tin rằng Mỹ, Liên minh châu Âu và Ukraine sẽ đưa ra một số bằng chứng về sự can dự của Nga vào tình hình Ukraine trong cuộc họp vào ngày 17/4 sắp tới, ông Lavrov cho rằng các bằng chứng đó có thể “là giả”.

Tại Ukraine, ngày 14/4, Tổng thống tạm quyền Ukraine Oleksander Turchinov đã ký sắc lệnh bắt đầu chiến dịch đặc biệt tại miền đông. Cơ quan báo chí của người đứng đầu đất nước đưa tin, Sắc lệnh "Về các biện pháp cấp bách để ngăn chặn nguy cơ khủng bố và bảo vệ sự toàn vẹn lãnh thổ của Ukraine" được ký và có hiệu lực ngay trong bối cảnh các cuộc biểu tình phản đối chính quyền lâm thời Ukraine tiếp tục leo thang, người biểu tình không nghe theo tối hậu thư yêu cầu họ rút khỏi các công sở, đồng thời đưa ra các yêu sách mới về việc liên bang hóa đất nước. Quyền Bộ trưởng Quốc phòng Ukraine Mikhail Koval cho biết các lực lượng vũ trang Ukraine đã sẵn sàng thực hiện nhiệm vụ mà Hội đồng An ninh và Quốc phòng đề ra về bảo vệ sự toàn vẹn lãnh thổ và bảo vệ đất nước.

Trong lúc này các cuộc biểu tình vẫn tiếp tục diễn ra tại nhiều thành phố, đặc biệt là tỉnh Donetsk. Theo Cơ quan Nội vụ tỉnh cho biết, 3.000 người đã tham gia biểu tình phản đối cùng lúc tại chín thành phố trong tỉnh, nhiều trụ sở công quyền vẫn bị chiếm giữ. Hiện đại diện một số đảng phái trong Quốc hội đã đề nghị mở cuộc họp kín về tình hình tại miền đông. Đại diện đảng đối lập, các ứng cử viên tổng thống đều kêu gọi Tổng thống tạm quyền Turchinov không sử dụng vũ lực để đáp lại nguyện vọng của người biểu tình. Cùng ngày, một cuộc biểu tình khác đã diễn ra trước trụ sở Quốc hội tại thủ đô Kiev. Khoảng 300 người trang bị gậy gộc và đeo mặt nạ kín yêu cầu chính quyền phải có hành động hiệu quả để ổn định tình hình tại miền đông, cụ thể là ban bố tình trạng khẩn cấp, tổng động viên quân đội.

Liên quan đến tình hình quyền con người trong các cuộc biểu tình tại miền đông, Liên Hợp Quốc đã ra báo cáo nêu rõ chính quyền Kiev phải dừng ngay việc chia rẽ đất nước, đảm bảo quyền tham gia bình đẳng của tất cả công dân trong quá trình chính trị. Báo cáo nhấn mạnh, trong thông qua các luật về các dân tộc ít người, đặc biệt là luật ngôn ngữ, Ukraine phải tham vấn rộng với tất cả những bên liên quan, trên cơ sở các tiêu chuẩn nhân quyền quốc tế và khu vực.

Trước đó, Tổng thống Oleksandr Turchynov đã mời Liên Hợp Quốc tham gia "chiến dịch chống khủng bố" để đối phó với những tay súng đã chiếm giữ các tòa nhà chính quyền tại khu vực bất ổn phía đông nước này. "Chúng tôi không phản đối và hoan nghênh nếu, với sự giúp đỡ của ngài, chúng ta cùng tiến hành một chiến dịch chống khủng bố chung ở phía Đông," văn phòng Tổng thống Oleksandr Turchynov dẫn lời ông này nói với Tổng thư ký Liên hợp quốc Ban Ki-moon trong một cuộc điện đàm. Theo ông, một chiến dịch chung như thế sẽ cho phép triển khai "các quan sát viên và những người chuyên nghiệp" nhằm đảm bảo mọi hành động thực thi đều hợp pháp.

Trước diễn biến có chiều hướng phức tạp hơn tại các tỉnh phía đông Ukraine, Tổng thống Mỹ Barack Obama ngày 14/4 đã có một cuộc điện đàm với người đồng cấp Nga Vladimir Putin nhằm hạ nhiệt tình hình leo thang tại quốc gia láng giềng của Moscow. Thông báo của người phát ngôn Nhà Trắng Jay Carney cho biết trong cuộc điện đàm với ông Putin, Tổng thống Obama kêu gọi Nga ngừng can thiệp vào Ukraine, đồng thời khẳng định Mỹ sẽ tiếp tục ủng hộ chính quyền lâm thời Ukraine, trong đó có việc cung cấp các khoản viện trợ “không gây sát thương” và kinh tế. 

Trái lại, thông báo từ Điện Kremlin cho biết trong cuộc điện đàm, Tổng thống Putin đã lưu ý với ông Obama rằng những tin tức về việc Nga đang can thiệp vào Ukraine là “dựa trên những thông tin không chính xác”. Thông báo của phía Nga khẳng định các cuộc biểu tình ở một số tỉnh của Ukraine là do chính quyền tại Kiev “không có thiện chí và không có khả năng trong việc tính tới lợi ích của Nga và những người nói tiếng Nga ở Ukraine. Tổng thống Putin hối thúc Tổng thống Obama sử dụng ảnh hưởng và khả năng của Mỹ để ngăn chặn việc sử dụng vũ lực và đổ máu tại Ukraine.

Trong khi đó, cùng ngày, người phát ngôn của thủ tướng Anh cho biết ông David Cameron đã điện đàm riêng rẽ với Thủ tướng Đức Angela Merkel và Tổng thống Pháp Francois Hollande để thảo luận về tình hình hiện nay tại Ukraine. Trong một thông cáo, người phát ngôn trên cho hay: “Các nhà lãnh đạo đã nhất trí rằng cuộc họp của Nhóm liên lạc, dự kiến diễn ra vào ngày 17/4 tới, sẽ là một cơ hội quan trọng để Chính phủ Nga chứng tỏ cam kết đối thoại và xuống thang căng thẳng”. Người phát ngôn cho biết thêm 3 nhà lãnh đạo cũng nhất trí rằng việc chiếm giữ các tòa nhà chính phủ hiện nay tại miền đông Ukraine là “bất hợp pháp và nguy hiểm”, đồng thời kêu gọi tất cả các bên làm mọi điều có thể để xuống thang.

Trong diễn biến liên quan, ngoại trưởng 28 nước EU ngày 14/4 đã nhất trí mở rộng lệnh trừng phạt chống Nga với cáo buộc Nga đứng sau những căng thẳng tại miền đông Ukraine. Phát biểu với báo giới sau cuộc họp tại Luxembourg , Ngoại trưởng Anh William Hague cho biết các ngoại trưởng EU đã nhất trí mở rộng lệnh trừng phạt và bổ sung thêm người Nga vào danh sách này. Còn Đại diện cấp cao của EU về chính sách an ninh và đối ngoại, bà Catherine Ashton cho biết danh sách phong tỏa tài khoản và cấm thị thực đã được mở rộng đối với 33 quan chức, lãnh đạo doanh nghiệp của Nga, Ukraine và các cố vấn của Tổng thống Putin.

H.TRỌNG (tổng hợp từ TTXVN, Vietnam+)