* Tổng thư ký LHQ ''quan ngại sâu sắc'' tình hình ở đông Ukraine

Ngày 7/4, Mỹ đã lên tiếng bày tỏ “sự quan tâm sâu sắc” với những căng thẳng vừa diễn ra ở khu vực miền đông Ukraine sau khi người biểu tình thân Nga chiếm giữ các tòa nhà chính quyền ở 3 thành phố là Kharkov, Luhansk và Donetsk.

Người biểu tình thân Nga chiếm giữ tòa nhà chính quyền ở Donetsk - Ảnh: AFP

Trong cuộc điện đàm với người đồng cấp phía Nga, Ngoại trưởng Mỹ John Kerry cảnh báo rằng, Nga sẽ phải “gánh chịu hậu quả” nếu cố tình gây bất ổn ở Ukraine. Ông Kerry và ông Lavrov cũng thảo luận về khả năng tiến hành đàm phán trực tiếp trong vòng 10 ngày tới. BBC dẫn lời phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Mỹ Jen Psaki cho hay, trong cuộc điện đàm, Ngoại trưởng Kerry kêu gọi Nga không hỗ trợ, kích động “các hành động đòi ly khai, phá hoại và khiêu khích” ở Ukraine. Bà Psaki cho biết, ông Kerry đã lưu ý với Ngoại trưởng Nga rằng, các hành động của người biểu tình ở miền đông Ukraine “không phải là sự kiện tự phát” đồng thời cảnh báo rằng, nếu Nga tiếp tục có các hành động gây căng thẳng thêm ở Ukraine, họ sẽ phải trả giá.

Trong khi đó, phát ngôn viên Nhà Trắng Jay Carney nói: "Chúng tôi quan ngại về những diễn biến leo thang ở Ukraine cuối tuần qua và nhận thấy tình hình này là kết quả của áp lực gia tăng từ Nga lên Ukraine. Có bằng chứng mạnh mẽ cho thấy một số trong những người biểu tình được trả tiền và không phải là người địa phương". Ông Carney cũng cảnh báo rằng, những nỗ lực của Nga nhằm tiến vào miền đông Ukraine sau khi sáp nhập bán đảo Crimea dù "công khai hay bí mật" đều có thể dẫn đến sự gia tăng các biện pháp trừng phạt đối với nền kinh tế của Moscow.

Phản bác lại những cáo buộc của Mỹ, trả lời tờ The Guardian, Ngoại trưởng Nga Sergei Lavrov cho rằng, phương Tây đã đưa ra những chỉ trích vô căn cứ đồng thời cảnh báo chính quyền Kiev không được sử dụng vũ lực chống lại người biểu tình ủng hộ Nga. Bộ Ngoại giao Nga cũng cho biết, họ đang “theo dõi chặt chẽ” những diễn biến ở miền đông Ukraine, “đặc biệt là ở Donetsk, Luhansk và Kharkov”.

Trong một động thái khác, để thể hiện sự ủng hộ với các đồng minh trong khu vực, Washington đang điều thêm tàu khu trục USS Donald Cook có hệ thống phòng thủ tên lửa đạn đạo Aegis, đến biển Đen. Trả lời câu hỏi của báo chí về mục đích điều động này, phát ngôn viên Bộ Quốc phòng Mỹ Steven Warren cho biết: "Mục đích chủ yếu là trấn an các đồng minh và đối tác của chúng tôi trong khu vực mà chúng tôi đã cam kết".

Cùng ngày 7/4, THX đưa tin, Phó phát ngôn viên Tổng thư ký Liên Hợp Quốc, ông Farhan Haq ngày 7/4 cho biết Tổng thư ký Ban Ki-moon bày tỏ ''quan ngại sâu sắc'' trước làn sóng bạo lực mới ở miền đông Ukraine, đồng thời hối thúc các bên ''tháo ngòi nổ căng thẳng'. Trả lời họp báo hàng ngày tại trụ sở Liên Hợp Quốc, ông Haq cho biết Tổng thư ký Ban ''hối thúc tất cả các bên với tinh thần trách nhiệm và tầm ảnh hưởng của mình đối với tình hình'' để tháo ngòi nổ căng thẳng và khuyến khích tất cả các bên kiềm chế nhằm làm dịu tình hình.

Trong khi đó, Liên minh châu Âu (EU) và Đức đã phát biểu bày tỏ mối quan ngại trước diễn biến bất ổn tại 3 tỉnh miền đông Ukraine. Người phát ngôn của Đại diện cấp cao của EU về ngoại giao và chính sách an ninh, bà Maya Kocijansic, cho biết EU đang theo dõi sát sao và rất lo ngại trước diễn biến tình hình. Bà nhấn mạnh, tất cả các yêu cầu chính trị tại Ukraine đều phải được thể hiện bằng biện pháp phi bạo lực và tuân thủ tiêu chuẩn dân chủ và luật pháp. Theo quan chức châu Âu, cuộc bầu cử tổng thống ngày 25/5 tới đây là diễn đàn thích hợp cho việc này. EU kêu gọi các bên xung đột tại Ukraine giảm leo thang căng thẳng và tránh tiếp tục gây mất ổn định tình hình trong nước. Về phần mình, người phát ngôn của Thủ tướng Đức, ông Steffen Seiberg cho biết Chính phủ Đức lo ngại trước các sự kiện tại Donetsk, Kharkov, và kêu gọi các bên tránh những biện pháp có thể khiến căng thẳng leo thang và nhanh chóng ổn định lại tình hình.

Trong bối cảnh biểu tình diễn ra cùng lúc tại 3 tỉnh miền đông Ukraine trong ngày 7/4 với yêu cầu liên bang hóa đất nước, Ngoại trưởng Đức Frank-Walter Steinmeier kêu gọi Nga khẩn trương tham gia nhóm tiếp xúc quốc tế nhằm giải quyết xung đột tại nước láng giềng của mình. Ông cũng nhấn mạnh đối thoại trực tiếp (giữa Nga và Ukraine) là biện pháp hữu hiệu để đạt được giải pháp khả thi. 

Trước diễn biến phức tạp trên, Tổng thống tạm quyền Ukraine Oleksander Turchinov đã phải hủy chuyến thăm làm việc đến Litva ngày 7/4 và triệu tập một cuộc họp khẩn lãnh đạo các cơ quan an ninh để tìm giải pháp kiểm soát tình hình đang diễn biến phức tạp tại các tỉnh Donesk và Lugansk.

Trong diễn biến khác, ngày 8/4, tại thủ đô Brussels, đại diện Liên minh châu Âu (EU) và Bộ trưởng Năng lượng Ukraine Yuri Prodan đã thảo luận về các biện pháp trợ giúp nguồn cung khí đốt cho Ukraine, sau khi giá gas nhập khẩu từ Nga tăng vọt. Các cuộc thảo luận mang tính kỹ thuật đề cập tới mọi nguồn năng lượng để hỗ trợ cho Ukraine do vấn đề khí đốt đối với nước này đang trở nên vô cùng khó khăn sau những căng thẳng với Nga. Lãnh đạo EU cam kết trợ giúp Ukraine để khôi phục lượng dự trữ hiện còn rất thấp của nước này.

Ngoài cuộc họp với Bộ trưởng Ukraine do Ủy viên EU phụ trách năng lượng Gunther Oettinger chủ trì, một cuộc họp khác với "nhóm phối hợp về khí đốt" phụ trách trữ lượng của châu Âu cũng diễn ra trong thời gian này để xem xét tình trạng trữ lượng của các quốc gia thành viên EU.  Hai bên cũng thảo luận về tiềm năng của hai mỏ khí đá phiến ở phía đông và phía tây của Ukraine, cũng như trữ lượng khí lưu trữ của Ukraine và việc hiện đại hóa các đường ống dẫn khí đã trở nên cũ kỹ.

H.TRỌNG (tổng hợp từ VOV, TTXVN, Vietnam+)