Nhà khổ, đông con, má lại không biết chữ nên ít mặn mà với chuyện học hành của con cái. Con đi học má cũng không cản, nhưng - nói đáng tội - có chán học mà nghỉ thì má cũng không phàn nàn! Dễ hiểu thôi, do má thiếu chữ nên đâu có nhiều ý niệm về tầm quan trọng của chữ nghĩa...
Vậy nhưng chuyện chuẩn bị cho con ra đời có cơm ăn áo mặc thì má rất biết lo xa!
Cụ thể của việc lo xa ấy là đứa nào vừa nghỉ học chữ, má lập tức bắt đi học nghề. Nghề gì tùy con cái chọn, má góp ý định hướng. Kết quả, nhà có tới 3 người đi học nghề. Chị Hai, anh Năm học nghề may, chị Sáu học làm bánh. Anh Năm, chị Sáu ra làm có khách, trụ được với nghề. Chỉ có chị Hai học xong chưa kịp mở tiệm may đã theo chồng. Chiếc máy may má mua cho biến thành của hồi môn. Vậy nhưng chị Hai về nhà chồng lo sinh nở liền tù tì năm một năm hai nên kết cục nghề cũng bỏ. Má tiếc lắm. Mỗi bận thấy chị Hai ôm vải đi may ở tiệm hàng xóm, má không nhịn được lại càm ràm vừa đủ để tôi nghe: Học cho lắm, cuối cùng cũng đem đồ cho người ta may. Khi không tốn mất chỉ vàng học nghề, còn tốn thêm chỉ vàng mua máy! (Chỉ vàng thời ấy đủ mang làm sính lễ cho một cuộc dựng vợ gả chồng!). “Nỗi đau” của má, chị Hai vô tư không bao giờ biết - bởi ngoài những lúc nói vụng cho đỡ ức, má không bao giờ hé răng với chị Hai, sợ chị buồn…
*
Không được học nhưng má lại là người may vá rất khéo. Má có thể cắt may quần đùi cho ba, may áo khoác cho má, may bao tay, may mũ cho các cháu. Đồ cũ trong nhà sứt chỉ rách tà đều một tay má mạng lại. May tay rất cực. Má thường ước giá mà có được chiếc máy may cũ… Hết chị Hai tới anh Năm, chị Sáu ra nghề đều được má móc hầu bao sắm đủ đồ nghề cho chuyện làm ăn. Vậy nhưng chiếc máy may cũ để má đỡ phải cặm cụi chuyện vá may cho tới bây giờ vẫn chỉ là… điều ước! Có lần chị Hai về chơi, má rụt rè hỏi nhỏ: Cái máy may còn xài không, không xài thì mang về má may không để lâu nó sét… Chị Hai đáp tỉnh: Mấy năm nay bỏ lăn lóc đâu ai rờ tới, con kêu bán rẻ rồi má ơi! Má khựng lại, im lặng. Lại tiếp tục cặm cụi may tay. Có hôm may nhiều má bị chảy nước mắt sống, ràn rụa cả kính…
*
Tôi ra trường có việc làm, nhận lương. Điều đầu tiên tôi nghĩ đến là góp đủ tiền mua chiếc máy may về tặng má. Máy mới hẳn hòi, không mua máy cũ! Về hỏi ý, má cười: Giờ gần đất xa trời, may tay kim đâm còn mũi trật mũi trúng, mua máy làm chi con…
Y NGUYÊN
