Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá có hiệu lực từ ngày 1/5/2013, trong đó có quy định nghiêm cấm việc mua bán thuốc lá ngoại và nhập lậu. Tuy nhiên, trên thực tế, việc kinh doanh loại hàng này vẫn diễn ra khá phổ biến, cần có biện pháp xử lý triệt để.
Khách hàng mua thuốc lá tại một quầy bán thuốc lá ở chợ TP Tuy Hòa - Ảnh: K.ANH
MUA THUỐC LÁ NGOẠI KHÔNG KHÓ
Hiện nay, ít người hút thuốc lá có thể nhận biết được đâu là thuốc lá giả, đâu là thuốc lá do chính các doanh nghiệp sản xuất, hay thuốc lá nhập lậu. Ông Lê Bá Thiên ở phường 2 (TP Tuy Hòa) cho biết: Khi có nhu cầu, tôi tìm đến các điểm bán thuốc lá gần nhất để mua, nhưng không có thói quen chú ý đến tem, nhãn mác; không quan tâm đến thuốc sản xuất trong nước hay nhập ngoại. Tôi nghe nhiều người nói, thuốc lá ngoại, nhập khẩu không được phép bày bán. Còn thuốc lá giả thì làm sao phân biệt được”. Còn ông Huỳnh Minh Tài ở thôn Phú Vang, xã Bình Kiến (TP Tuy Hòa) cho hay: “Một số bạn bè của tôi thường mua thuốc lá ngoại để hút; chúng tôi chỉ phân biệt được loại thuốc nào dùng dễ chịu là được”.
Hiện trên địa bàn tỉnh có rất nhiều điểm, quầy kinh doanh thuốc lá, trưng bày nhiều loại thuốc lá khác nhau, trong đó có không ít thuốc lá ngoại nhập. Tình trạng buôn bán thuốc lá khi không đủ điều kiện kinh doanh, kinh doanh thuốc lá giả, ngoại, nhập lậu; vi phạm tem, nhãn mác, hoặc vi phạm giá bán, bán với giá thấp hơn so với giá tối thiểu do Bộ Tài chính quy định… vẫn còn xảy ra. Tại các quầy kinh doanh thuốc lá ở chợ TP Tuy Hòa và một số điểm bán lẻ, thuốc lá nhập ngoại không bày bán công khai, mà được các chủ hàng giấu ở nơi kín đáo, khi khách hàng có nhu cầu thì mới đưa ra bán. Nhiều tiểu thương vi phạm mua bán thuốc lá không có tem, nhãn hợp quy cho người tiêu dùng; song rất khó để ngăn chặn các trường hợp này.
Theo ông Phạm Đình Thi, Chi cục trưởng Chi cục Quản lý thị trường tỉnh, hiện trên địa bàn tỉnh có 901 cơ sở kinh doanh, mua bán thuốc lá. Từ đầu năm đến nay, đơn vị này đã phát hiện và thu giữ 275 gói thuốc lá ngoại. Theo quy định, việc kinh doanh thuốc lá trái phép sẽ bị tịch thu và xử lý khi bị phát hiện. Tuy nhiên, trong quá trình kiểm tra, lực lượng quản lý thị trường gặp không ít khó khăn vì hầu hết người bán thuốc tìm mọi cách đối phó với lực lượng chức năng. Đó là chưa kể đến các hình thức kinh doanh không đủ điều kiện, không có giấy đăng ký kinh doanh như mua bán nhỏ, tủ thuốc lẻ, lực lượng quản lý thị trường không xử lý được, chỉ nhắc nhở ngay thời điểm kiểm tra.
CẦN NHỮNG BIỆN PHÁP MẠNH
Theo ông Phạm Bá Luân, giáo viên một trường THPT tại TP Tuy Hòa, nếu muốn phòng chống tác hại của thuốc lá, ngoài việc người tiêu dùng hạn chế sử dụng thì người bán cũng phải được quản lý chặt chẽ. Các trường hợp người bán cung cấp thuốc lá giả, ngoại, nhập lậu không đúng theo tiêu chuẩn kỹ thuật quốc gia và tiêu chuẩn cơ sở về thuốc lá đã được công bố thì việc ảnh hưởng đến sức khỏe người dân là không tránh khỏi. Các cơ quan chức năng của tỉnh phải có biện pháp mạnh để xử lý các hành vi vi phạm trong kinh doanh thuốc lá.
Theo Sở Công thương, đơn vị chỉ cấp phép đăng ký kinh doanh thuốc lá cho các đại lý, điểm buôn bán lớn, còn các điểm buôn bán nhỏ, lẻ thì do các huyện, thị xã, thành phố quản lý. Việc kiểm tra, xử lý triệt để đối với các trường hợp kinh doanh không có giấy đăng ký kinh doanh, hoặc kinh doanh thuốc lá ngoại, nhập lậu không đúng chất lượng theo tiêu chuẩn đã đăng ký; nhập khẩu với mục đích thương mại không đúng với nhãn hiệu đã đăng ký và bảo hộ tại Việt Nam cần phải có sự phối hợp đồng bộ trong công tác kiểm tra, quản lý của các bộ phận có liên quan; thực hiện bằng nhiều biện pháp để đẩy mạnh xử lý theo đúng quy định pháp luật.
Ông Phạm Đình Thi cho biết thêm, tình trạng kinh doanh, mua bán thuốc lá ngoại, nhập lậu, không tem… của các tiểu thương hay hộ kinh doanh nhỏ lẻ vẫn còn diễn ra ở hầu khắp các địa phương. Tuy nhiên, đơn vị rất khó giải quyết triệt để. Mặc dù đơn vị đã tiến hành kiểm tra ở tất cả các điểm kinh doanh thuốc lá; hướng dẫn các chủ điểm này thực hiện cam kết không kinh doanh thuốc lá ngoại, nhập lậu, nhưng hiện thực trạng trên vẫn chưa thể khắc phục trong một thời gian ngắn mà cần phải có lộ trình. Để công tác này thật sự có hiệu quả thì cơ quan chức năng, chính quyền các địa phương cần tăng cường tuyên truyền, phổ biến cho người dân thông qua việc phát tờ rơi, áp phích, phát thanh… để người mua và người bán hiểu được sự cần thiết phải thực hiện đúng quy định của Nhà nước. Mặt khác, cần có sự hỗ trợ của các sở, ban, ngành trong công tác thanh tra, kiểm tra, kiểm soát chất lượng thuốc lá.
KHANG ANH
