Nuôi chim yến ở các đảo và trong nhà là một nghề mới đầy tiềm năng. Nếu sớm có quy hoạch, định hướng phát triển và quản lý có hiệu quả thì nghề nuôi chim yến ở Phú Yên sẽ phát triển nhanh, góp phần tích cực vào phát triển nền kinh tế cho đất nước nói chung và tỉnh Phú Yên nói riêng.
Một nhà yến ở Phú Yên. - Ảnh: M.CHÂU
Vào tháng 5/2005, một tốp vài chục con chim yến đến làm tổ trong nhà xe của Công ty cổ phần Sách - Thiết bị trường học Phú Yên. Sở KH-CN được công ty mời đến xem và đã xác định giống chim yến. Sau đó, các Công ty Yến sào Khánh Hòa, Yến Việt Ninh Thuận cùng một số nhà khoa học được mời về hướng dẫn kỹ thuật nuôi chim yến và đã rất thành công với tổng đàn chim làm tổ hàng chục ngàn con. Đến nay, Phú Yên có trên 100 nhà yến đã và đang xây dựng.
Phong trào nuôi chim yến trong nhà nở rộ từ năm 2005, sau khi một số nhà nuôi yến đầu tiên được xây dựng và thành công tại TP Phan Rang (Ninh Thuận), Cần Giờ (TP Hồ Chí Minh), TP Tuy Hòa… Hiện cả nước đã xây dựng được trên 1.000 nhà nuôi yến, chủ yếu ở các tỉnh, thành phố từ Đà Nẵng trở vào Bình Định, Phú Yên, Khánh Hòa, Ninh Thuận, TP Hồ Chí Minh và một số tỉnh, thành khác trong nước.
Phú Yên có sẵn nguồn chim yến bố mẹ cùng vùng biển, đảo rộng lớn khá thuận lợi cho chim yến đến làm tổ. Hiện Công ty CP Sách Thiết bị trường học Phú Yên là một trong 3 ngôi nhà ở Việt
Tổ yến (yến sào) hiện có 3 loại: yến trắng, yến đen và yến nâu. Tổ yến hình thành từ nước bọt - một loại glucoprotein tự nhiên đặc biệt, mỗi lạng tổ yến có thể cung cấp đến 345 kcalo hoặc cao hơn nữa, hàm lượng đạm (protein) có thể đạt đến 80-85%, cùng nhiều nguyên tố vi đa lượng và vitamin… Giá tổ yến trung bình hiện nay từ 1.400-1.800 USD/1kg (yến nhà), 3.000-4.000 USD/1kg (yến đảo).
Theo Phó giáo sư, tiến sĩ Nguyễn Khoa Diệu Thu (Viện sinh học nhiệt đới): “Qua 6 năm nghiên cứu khoa học về chim yến trong nước giai đoạn (2004-2010), cả nước đã triển khai 6 dự án về chim yến, gồm: Thử nghiệm nuôi chim yến lấy tổ của Sở KH-CN tỉnh Khánh Hòa, Nuôi chim Yến tại bán đảo Phương Mai tỉnh Bình Định, Nuôi chim yến của Công ty cổ phần Hải Yến tỉnh Bạc Liêu, Xây dựng khu nuôi yến tập trung tại Cần Giờ (TP Hồ Chí Minh), Xây dựng nhà máy chế biến sản phẩm yến của Công ty Yến Việt tỉnh Ninh Thuận và nuôi yến tại các khách sạn ở Rạch Giá tỉnh Kiên Giang.
Hội thảo là cơ hội rất quan trọng trong việc tìm kiếm những thông tin mới, góp phần khả thi cho định hướng phát triển một ngành nghề mới đầy tiềm năng và triển vọng cho Phú Yên. Để phát triển bền vững nghề này, nhất thiết phải bảo đảm các yếu tố như: Cần có quy hoạch định hướng phát triển bền vững nghề nuôi chim yến ở Phú Yên đến 2020, tầm nhìn đến 2030. Phải có hiểu biết về đặc điểm đời sống, tập quán, sở thích, nhu cầu nơi ăn, ở, sinh sản của các loài chim yến, nhất là nhiệt độ, ẩm độ, âm thanh, ánh sáng, thức ăn… và nhất thiết phải bảo đảm quy trình công nghệ, kỹ thuật nuôi chim yến trước khi dự kiến nuôi chim yến. Phải chăm lo bảo vệ môi trường sinh thái, bảo đảm về đa dạng sinh học để phát triển bền vững. Phải chú trọng khôi phục và phát triển đàn chim yến tại các đảo trên vùng biển Phú Yên như Hòn Yến. Phải luôn chú trọng việc đầu tư nghiên cứu khoa học để kịp thời cập nhật thông tin, không ngừng cải tiến, đổi mới cho ngành nghề đặc biệt này.
Nuôi chim yến trong nhà còn có lợi về môi trường bởi chim yến sống hoang dã, thức ăn của chúng là các loại sâu bọ, côn trùng gây hại cho sản xuất nông nghiệp và có thể phát triển du lịch. Tuy nhiên, nuôi chim yến trong nhà còn có khả năng gây ô nhiễm môi trường vì phân chim yến sẽ có mùi hôi, máy phát âm thanh dẫn dụ chim yến sẽ gây tiếng ồn, nếu không có giải pháp khống chế mùi và tiếng ồn hợp lý; hoặc sử dụng một số công trình cao tầng không sơn phết để làm nhà nuôi chim yến có thể gây ảnh hưởng mỹ quan đô thị…
ĐÀO TỨ XUYÊN
Giám đốc Sở KH-CN Phú Yên
