Chỉ trong thời gian ngắn, hàng trăm héc ta cao su ở xã Ea Bar (huyện Sông Hinh) bị phá bỏ. Chính quyền địa phương khuyến cáo người dân không vội vàng thanh lý cây cao su, tránh tình trạng rủi ro khi chuyển đổi cây trồng mới.

Hàng trăm héc ta cao su bị chặt bỏ

Theo Chi cục Kiểm lâm tỉnh, cao su là cây đa mục tiêu. Loại cây công nghiệp này không những giúp người dân cải thiện kinh tế, mà còn được tính vào tỉ lệ che phủ rừng, nếu được trồng trên đất quy hoạch lâm nghiệp mới. Huyện Sông Hinh là địa bàn có diện tích cao su lớn nhất tỉnh.

Theo số liệu năm 2023, toàn huyện có 3.807,5ha cao su, trong đó 3.091ha cho sản phẩm. Xã Ea Bar là nơi tập trung trồng cao su nhiều nhất huyện Sông Hinh với 2.135ha, trong đó 1.687ha cho sản phẩm. Đây cũng là nơi xảy ra tình trạng phá bỏ cây cao su ồ ạt nhất.

Nguyên nhân khiến người dân phá bỏ cao su là thanh lý cây già cỗi không cho năng suất, giá mủ cây cao su bấp bênh, dọn đất để trồng sầu riêng có giá trị kinh tế cao hơn... Thống kê bước đầu của UBND xã Ea Bar cho thấy, chỉ trong thời gian ngắn, địa phương này giảm hơn 200ha cao su.

Theo UBND huyện Sông Hinh, cao su vẫn là cây trồng chủ lực giúp người dân cải thiện đời sống, phát triển kinh tế. Huyện phấn đấu đến năm 2030, diện tích cao su trên địa bàn đạt 45.000ha. Trong năm 2024, UBND huyện Sông Hinh giao chỉ tiêu cho xã Ea Bar phát triển gần 400ha cao su. Đến thời điểm này, có thể khẳng định mục tiêu ấy không thể hoàn thành, khi diện tích cây cao su bị thanh lý rất lớn.

“Địa phương chủ yếu nắm bắt thông tin, tuyên truyền cho người dân lựa chọn cây trồng phù hợp, chứ không thể ngăn cản người dân chặt phá cao su, vì đó là quyền chọn lựa của họ”, ông Hoàng Đức Kiên, Chủ tịch UBND xã Ea Bar cho biết.

Cán bộ xã Ea Bar nắm bắt tình trạng chặt phá cây cao su trên địa bàn. Ảnh: NGÔ NHẬT

Doanh nghiệp kêu khó, địa phương khuyến cáo

Trên địa bàn huyện Sông Hinh hiện có 3 cơ sở thu mua và chế biến mủ cao su là Công ty TNHH Phúc Đặng Gia, Công ty TNHH Cao su Việt Hùng và cơ sở thu mua Cao Phú. Tuy nhiên, thời gian gây đây, khi diện tích cây cao su bị thanh lý hàng loạt, các cơ sở này gặp khó trong hoạt động sản xuất kinh doanh.

Bà Nguyễn Thị Cẩm Nhung, Giám đốc Công ty TNHH Phúc Đặng Gia cho biết: “Đầu năm 2024 đến nay, chúng tôi chỉ thu được 16 tấn mủ nước/ngày. Nhà máy chỉ hoạt động được 25% công suất. Để duy trì, chúng tôi phải thu mua mủ ở các tỉnh lân cận như Gia Lai, Đắk Lắk, phát sinh chi phí vận chuyển, khiến hiệu quả hoạt động không cao. Điều này không có trong kế hoạch ban đầu khi chúng tôi quyết định đầu tư tại Phú Yên. Thời điểm năm 2012, vùng quy hoạch trồng cây cao su của Phú Yên là 12.000ha ở 2 huyện Sông Hinh và Sơn Hòa. Trong bối cảnh diện tích cao su tiếp tục suy giảm như hiện nay, doanh nghiệp rất khó khăn trong hoạt động”.

Hiện nay, giá mủ cao su đang tăng trở lại, mủ tươi là 380-390 đồng/độ, cao hơn gần gấp đôi so với thời điểm cuối năm 2023. Tuy nhiên, nhiều người dân ở huyện Sông Hinh không còn cây cao su để khai thác, bán mủ, trong khi doanh nghiệp phải thu mua mủ ở các tỉnh lân cận để duy trì hoạt động.

“Chúng tôi mong chính quyền địa phương có những giải pháp mạnh mẽ để giữ vùng nguyên liệu, giúp doanh nghiệp hoạt động hiệu quả, đồng thời hạn chế rủi ro cho người dân trong thời gian tới”, bà Nhung nói thêm.

Ông Đinh Ngọc Dạn, Chủ tịch UBND huyện Sông Hinh khẳng định: “Huyện vẫn xem cao su là cây chủ lực, cây xóa đói giảm nghèo của địa phương. Một số vùng người dân vẫn trồng mới cây cao su để phát triển kinh tế. Tuy nhiên, chúng tôi cũng ghi nhận hiện tượng thanh lý ồ ạt cây cao su vì thời gian qua giá mủ thấp và nhiều hộ dân chạy theo phong trào trồng cây sầu riêng. UBND huyện khuyến cáo người dân không vội vàng thanh lý cây cao su, đồng thời sẽ chỉ đạo các xã có biện pháp định hướng cho người dân trong thời gian tới”.

NGÔ NHẬT