Việc sắp xếp lại các vùng nuôi trồng thủy sản ở các đầm, vịnh và công tác giao đất mặt nước để nuôi trồng thủy sản trên địa bàn tỉnh đang gặp khó khăn, vướng mắc. Tỉnh chỉ đạo các địa phương khẩn trương rà soát, kiểm đếm, sắp xếp lại các vùng nuôi phù hợp với quy hoạch và triển khai giao đất mặt nước nuôi trồng thủy sản cho người dân.

Chưa hoàn thành sắp xếp, giao mặt nước

Thời gian qua, các địa phương ven biển trên địa bàn tỉnh rất quan tâm đến việc sắp xếp lại các vùng nuôi trồng thủy sản (NTTS) ở các đầm, vịnh. Tuy nhiên, việc giải tỏa, sắp xếp lồng, bè đến nay vẫn chưa hoàn thành, công tác giao đất mặt nước để NTTS đang gặp một số khó khăn, vướng mắc.

Theo Sở NN&PTNT, tại khu vực vịnh Vũng Rô (TX Đông Hòa) không còn quy hoạch NTTS, tuy nhiên đến nay địa phương vẫn chưa giải tỏa xong số lồng bè NTTS ở đây. Hiện vịnh Vũng Rô có khoảng 390 hộ NTTS với khoảng 16.850 lồng, trong đó người dân thị xã là gần 200 hộ với khoảng 7.745 lồng, còn lại là người ngoài địa phương.

Ông Nguyễn Văn Hồng, Phó Chủ tịch UBND TX Đông Hòa cho biết: Công tác giải tỏa lồng, bè NTTS ở Vũng Rô gặp nhiều khó khăn, các chủ bè chưa tự giác di dời mặc dù địa phương đã tổ chức ký cam kết, lập biên bản và xử lý vi phạm hành chính. Nếu tổ chức cưỡng chế giải tỏa, khó khăn nhất hiện nay là việc xử lý tài sản tôm, cá sống.

Ông Nguyễn Thanh Phong, Phó Chủ tịch UBND huyện Tuy An cho hay: Công tác sắp xếp lại vùng NTTS đầm Ô Loan đang được địa phương tích cực triển khai. Huyện cũng đang sắp xếp vùng NTTS khu vực Hòn Yến, với diện tích khoảng 20ha. Tuy nhiên, qua lấy ý kiến thì có đơn vị chưa thống nhất, với lý do vị trí đề xuất nằm trong quy hoạch không gian biển quốc gia về lĩnh vực quốc phòng trên địa bàn tỉnh.

TX Sông Cầu cũng đang sắp xếp lại các vùng NTTS tại các đầm, vịnh trên địa bàn. Tuy nhiên, khi triển khai lại gặp một số vướng mắc nên chưa thể giao mặt nước cho người dân để NTTS ổn định.

Theo ông Lâm Duy Dũng, Phó Chủ tịch UBND TX Sông Cầu, qua rà soát, trên địa bàn thị xã có khoảng 4.000 hộ đủ điều kiện và gần 1.500 hộ không đủ điều kiện giao mặt nước để NTTS lồng, bè. “Hiện có nhiều vướng mắc, nhất là quy hoạch trước đây đã hết hiệu lực, trong khi đề án tổng thể phát triển ngành NTTS của tỉnh chưa có nên chưa đủ tính pháp lý để triển khai”, ông Dũng nói.

Ông Nguyễn Tri Phương, Phó Giám đốc Sở NN&PTNT cho biết: Quy định về cưỡng chế đối với thủy sản nuôi theo Nghị định 166 của Chính phủ chưa được sửa đổi cho phù hợp với trường hợp cưỡng chế là lồng, bè, thủy sản nuôi, do đó các địa phương gặp vướng mắc, khó khăn trong công tác cưỡng chế, tháo dỡ, di dời các lồng bè vi phạm.

Trong khi đó, UBND cấp huyện, cấp xã quản lý, giải tỏa, sắp xếp lồng, bè NTTS tại các đầm, vịnh trên địa bàn thiếu quyết liệt, không liên tục, để số lượng lồng, bè vẫn tiếp tục gia tăng, tiềm ẩn nhiều rủi ro do dịch bệnh, sự cố môi trường, phức tạp về ANTT.

Cần quyết liệt hơn

Không chỉ ở cấp địa phương, việc giao mặt nước để NTTS ở cấp tỉnh cũng đang vướng. Theo Sở NN&PTNT, từ kêu gọi của tỉnh, đến nay đã có 4 doanh nghiệp quan tâm tìm hiểu để đầu tư nuôi biển tại Phú Yên. Trong đó có 3 doanh nghiệp xin được cấp phép giao đất mặt nước khu vực biển gồm Công ty TNHH DBLP (trồng rong biển), Công ty TNHH Thương mại dịch vụ thủy sản Ngọc Tùng (nuôi biển công nghệ cao), Công ty CP Tập đoàn STP (nuôi biển công nghệ cao) và 1 doanh nghiệp đề xuất đầu tư là Công ty CP VinaShrimp (NTTS công nghệ cao).

Theo quy định, việc giao các khu vực biển ở cấp tỉnh thì thẩm quyền tiếp nhận và giải quyết thuộc Sở TN&MT. Tuy nhiên, do các quy hoạch về NTTS trước đây hết hiệu lực, trong khi đó quy hoạch không gian biển quốc gia chưa ban hành, quy hoạch tỉnh mới được công bố (ngày 3/3/2024), đến nay chưa xác định mốc giới vùng NTTS cụ thể. Các vùng nuôi hiện có bị chồng lấn bởi các quy hoạch KT-XH khác nên chưa đủ căn cứ để đề nghị cấp phép nuôi biển và giao khu vực biển.

Theo quy hoạch sử dụng đất hiện nay của các địa phương đến năm 2030, diện tích đất NTTS sẽ có biến động lớn (TX Đông Hòa từ 954ha giảm xuống 382ha, TX Sông Cầu từ 558ha tăng lên 723ha, huyện Tuy An từ 369ha tăng lên 431ha).

Diện tích khu vực biển được quy hoạch NTTS đến nay có nhiều quy hoạch khác trùng lắp, nên việc lấy ý kiến thống nhất của các ngành, địa phương cũng sẽ khó khăn và kéo dài. Trong khi đó, diện tích nuôi bị thu hẹp, không còn vùng nuôi mới phù hợp, sinh kế thay thế không có, dẫn đến khó khăn trong việc thu hồi diện tích NTTS để chuyển sang mục đích khác vì sự đồng thuận của người dân không cao. Người dân cần vốn lớn để chuyển đổi sang các phương thức nuôi tiên tiến phù hợp tại vùng nuôi biển hở nhưng hiện tại chưa có mô hình trình diễn, hạ tầng phụ trợ chưa được đầu tư bài bản, thiếu chính sách.

Theo Quy hoạch tỉnh thời kỳ 2021- 2023, tầm nhìn đến năm 2050, Phú Yên định hướng phát triển NTTS bền vững, nuôi công nghiệp ở vùng biển hở, gắn với bảo tồn đa dạng sinh học, bảo vệ môi trường; ứng dụng khoa học công nghệ vào sản xuất để nâng cao năng suất, chất lượng, hiệu quả; phát triển chế biến, tiêu thụ thủy sản trong mối liên kết chuỗi sản xuất nuôi trồng, khai thác, chế biến, thương mại thủy sản để tăng giá trị kim ngạch xuất khẩu, nâng cao hiệu quả sản xuất kinh doanh.

Ông Nguyễn Trọng Tùng, Giám đốc Sở NN&PTNT cho biết: Để đạt mục tiêu này, tỉnh đang chỉ đạo các địa phương khẩn trương rà soát, kiểm đếm, sắp xếp lại các vùng NTTS phù hợp với quy hoạch, thực hiện giao khu vực biển, cấp mã số cho các cơ sở NTTS lồng bè nhằm phục vụ tốt công tác quản lý, truy xuất nguồn gốc, phục vụ xuất khẩu thủy sản ổn định, hiệu quả. Đồng thời hỗ trợ các doanh nghiệp đầu tư nuôi biển đáp ứng các tiêu chí an toàn kỹ thuật, môi trường, an toàn thực phẩm phục vụ xuất khẩu và tiêu dùng nội địa.

ANH NGỌC