Thời gian qua, UBND tỉnh Phú Yên đã quan tâm chỉ đạo công tác lập các đồ án quy hoạch xây dựng (QHXD). Đến nay, hầu hết các đô thị đều có quy hoạch chung (QHC), một số thị trấn cũng đã được điều chỉnh cho phù hợp với tình hình phát triển kinh tế - xã hội của từng huyện, đồng thời một số khu chức năng trong các đô thị cũng đã được lập quy hoạch chi tiết (QHCT) xây dựng để giải quyết những yêu cầu bức xúc trước mắt về quản lý xây dựng đô thị và phục vụ cho công tác đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng kỹ thuật đô thị. Đây là nỗ lực của các cấp, các ngành và chính quyền đô thị trong bối cảnh nguồn kinh phí để lập QHXD của Phú Yên còn rất hạn hẹp.
Nâng cấp đường Nguyễn Hữu Thọ (TP Tuy Hòa) đoạn từ đường Hùng Vương đến đường Độc Lập - Ảnh: HOÀI TRUNG
Bên cạnh chủ trương xây dựng các khu đô thị mới, công tác lập QHXD các trung tâm xã và điểm dân cư nông thôn trên địa bàn tỉnh cũng được quan tâm, từng bước xác lập các thị tứ trung tâm cụm xã nhằm tạo động lực để hình thành và phát triển những tiểu vùng cấp huyện, đồng thời xác lập cơ sở để quản lý xây dựng và phát triển CNH - HĐH nông nghiệp nông thôn. Tất cả các đồ án QHXD nêu trên có thể xuất phát từ những nguồn vốn và chủ đầu tư khác nhau, nhưng đều có chung mục tiêu rõ ràng trong mối quan hệ hữu cơ giữa các khu dân cư đô thị và nông thôn, góp phần vào quá trình hình thành mạng lưới quy hoạch xây dựng tổng thể hệ thống đô thị và điểm dân cư nông thôn trên địa bàn tỉnh.
Đối với TP Tuy Hòa, năm 2000, UBND tỉnh đã có chủ trương lập đồ án điều chỉnh QHC xây dựng thành phố và vùng phụ cận đến năm 2025 tỉ lệ 1/10.000. Lãnh đạo tỉnh cũng đã cho phép mời tư vấn nước ngoài để khảo sát lập đồ án quy hoạch này (Công ty Town Planning One Pte Ltd-Singapore). Đồ án đã được phê duyệt tại Quyết định số 1284/QĐ-UBND ngày 20/7/2007 của UBND tỉnh Phú Yên, đã tổ chức công bố công khai theo quy định.
Tuy nhiên, công tác lập cũng như chất lượng của các đồ án QHCT xây dựng nhìn chung chưa theo kịp tốc độ phát triển. Vấn đề này đã gây lúng túng cho cơ quan quản lý xây dựng và chính quyền các đô thị, đặc biệt tại các khu vực chưa có đồ án QHCT xây dựng được duyệt hoặc nếu có thì lại không đồng bộ về cơ cấu cũng như kết nối hạ tầng kỹ thuật đã dẫn đến những bất cập, sai sót. Và điều tất yếu xảy ra là công tác quản lý trật tự xây dựng đô thị có nơi đã đi theo chiều hướng không như mong muốn. Mặt khác, tại một số khu vực trong các khu chức năng của đô thị đã có QHCT xây dựng được duyệt nhưng trong quá trình quản lý và tổ chức thực hiện với nhiều nguyên nhân khác nhau, trong đó chủ yếu là do năng lực tài chính của đô thị không kịp thời đáp ứng theo tiến độ thực hiện của quy hoạch nên đã dẫn đến thực trạng là quá trình triển khai bị ách tắc.
Việc triển khai thực hiện quy hoạch và quản lý xây dựng chưa hợp lý, lỏng lẻo đã dẫn tới việc nhiều đồ án quy hoạch có chất lượng tốt bị phá vỡ và trở nên kém hiệu quả hoặc “treo”. Song nhìn chung trong thời gian qua vẫn còn không ít đồ án quy hoạch có chất lượng chưa cao, chưa đáp ứng được yêu cầu phát triển của đô thị mà trước hết là do công tác dự báo cũng như cơ sở khoa học còn hạn chế; mục tiêu, quy mô của đồ án ít nhiều chạy theo “ý chí” đã dẫn đến việc đầu tư xây dựng tốn kém. Bên cạnh đó, lại có một số đồ án quy hoạch xây dựng “vướng tầm nhìn” chỉ nặng về chia lô, chia đất mà bỏ đi những giá trị nhân văn và đã trở thành đồ án thiếu chất.
Hạ tầng kỹ thuật đô thị là dịch vụ công cộng mà người dân sử dụng thường xuyên. Khi các dịch vụ này không đáp ứng được nhu cầu hoặc xảy ra sự cố thì người dân mới thấy được vai trò quan trọng của nó. Ngày nay, khi nghiên cứu quy hoạch xây dựng một số công trình hạ tầng kỹ thuật đô thị, người ta đã phải nghiên cứu rộng hơn và vượt ra khỏi phạm vi ranh giới hiện hữu của đô thị đó trên các lĩnh vực như: giao thông, điện, nước, thông tin, nghĩa trang, bãi rác... Việc nghiên cứu theo hướng liên vùng, liên đô thị này nhằm tham gia giải quyết những vấn đề có ý nghĩa vùng, lãnh thổ góp phần vào sự phát triển đồng bộ các công trình hạ tầng, tiết kiệm trong đầu tư và phát triển bền vững của đô thị nói riêng và của các khu vực rộng lớn hơn nói chung.
Đô thị càng phát triển thì hệ thống hạ tầng kỹ thuật ở đô thị càng có ý nghĩa quan trọng. Sự phát triển của các ngành hạ tầng kỹ thuật đô thị có ảnh hưởng trực tiếp đến sự phát triển của nền sản xuất, với chức năng làm cầu nối giữa sản xuất với sản xuất, giữa sản xuất với tiêu dùng. Kết cấu hạ tầng đô thị còn tạo nên mối quan hệ chặt chẽ giữa sản xuất và lưu thông, mở rộng thị trường, mở rộng mối quan hệ giao lưu với các tỉnh lân cận cũng như vùng lãnh thổ trong nước và quốc tế. Sự hình thành và phát triển, quy mô và định hướng phát triển của đô thị nói chung phụ thuộc vào quy hoạch phát triển không gian đô thị, song quy hoạch phát triển không gian đô thị chỉ được thực hiện có hiệu quả khi hạ tầng kỹ thuật đô thị được xây dựng đồng bộ và đi trước một bước.
Th.S NGUYỄN ĐÌNH PHONG
(Sở Xây dựng tỉnh Phú Yên)
