Nhiều đối tượng đang lợi dụng thương mại điện tử, các ứng dụng trên nền tảng số…, để lừa đảo, chiếm đoạt tài sản bằng những phương thức, thủ đoạn tinh vi. Các ngành chức năng khuyến cáo người dân nên tỉnh táo, tự bảo vệ mình… để không rơi vào bẫy của bọn tội phạm.

Bị lừa vì mất cảnh giác

Theo Công an TP Tuy Hòa, bằng các hình thức như kết bạn trên zalo, facebook, mời tham gia kinh doanh online; gọi điện thoại trực tiếp, yêu cầu tải app Telegram, chuyển tiền qua hệ thống ngân hàng; nhắn tin thông báo người nhận có liên quan đến các vụ buôn bán ma túy, bắt cóc trẻ em, nợ tiền vay ngân hàng…, các đối tượng lừa đảo dẫn dắt người dân thực hiện các thao tác để chiếm đoạt tài sản. Đơn cử, giữa tháng 5/2023, Cơ quan CSĐT Công an TP Tuy Hòa đã điều tra, làm rõ vụ lừa đảo chiếm đoạt tài sản xảy ra tại xã Bình Ngọc vào tháng 11/2022 do đối tượng L.T.N (sinh năm 1993, huyện Bảo Thắng, tỉnh Lào Cai) thực hiện. Do thiếu tiền tiêu xài nên L.T.N nảy sinh ý định lừa đảo chiếm đoạt tài sản bằng hình thức rao bán bắp nếp số lượng lớn, giá rẻ trên mạng xã hội facebook với tài khoản “Nguyễn Hồng”. Hậu quả, anh N.Q.H (sinh năm 1992, xã Bình Ngọc) bị lừa 360 triệu đồng.

Để tạo niềm tin cho anh N.Q.H, L.T.N nhắn tin, gọi video qua ứng dụng messenger, quay một số bao bắp của gia đình, cho địa chỉ nhận hàng giả, yêu cầu N.Q.H chuyển trước tiền cọc, tiền hàng với tổng số tiền 360 triệu đồng vào tài khoản của 2 người bạn nhưng nói của mình và chồng (đang làm công an) để N.Q.H tin tưởng. Chuyển khoản 2 lần. Sau đó, L.T.N nói với 2 người bạn là tài khoản bị lỗi nên nhờ họ nhận giùm và chuyển số tiền đó sang tài khoản của N. Nhận được tiền, L.T.N đã sử dụng hết vào việc chi tiêu cá nhân và trả nợ.

Tháng 4/2023, chị P.T.Đ.T (phường 8, TP Tuy Hòa) cũng bị lừa 307 triệu đồng sau khi nhận tin nhắn yêu cầu truy cập đường link vào trang “Tikize.com” để thực hiện thủ tục thanh toán đơn hàng và nhận lại hoa hồng từ 20-25% đơn hàng. Qua nhiều lần chuyển tiền theo hướng dẫn của đối tượng, chị P.T.Đ.T mới biết mình bị lừa nên trình báo với cơ quan công an.

Xuất phát từ nhu cầu mua hàng hóa trên các ứng dụng thương mại điện tử, nhiều người dân mua phải hàng giả, nhái, kém chất lượng… nhưng không thể trả hàng. Chị L.T.T.T (xã An Chấn, huyện Tuy An) xem giới thiệu, đặt mua thuốc, thực phẩm chức năng trên zalo và phát hiện mình mua hàng giả sau khi nhận được hàng. Chị L.T.T.T chia sẻ: Cuối tháng 6/2023, tôi đặt mua 1 hộp thuốc tăng chiều cao, 1 hộp collagen từ một shop bán hàng online. Chủ shop nói đây là hàng xách tay từ Mỹ, tôi phải chuyển 100.000 đồng tiền cọc và đợi 3, 4 tuần sau đó mới nhận hàng. Đến ngày 28/7 vừa qua, shipper gọi tôi để giao hàng và nói chủ shop không cho xem hàng trước. Sau khi thanh toán, kiểm tra hàng, tôi phát hiện cả 2 hộp thuốc đều không giống loại đã đặt. Tôi yêu cầu shipper cho số điện thoại và gọi lại cho shop bán hàng, đầu dây bên kia là giọng một người phụ nữ, người này cứ lòng vòng thanh minh về nguồn gốc của 2 hộp thuốc, rồi đổ lỗi cho phía giao hàng, sau đó tắt máy.

Theo Cục Quản lý thị trường Phú Yên, từ việc theo dõi, giám sát hoạt động kinh doanh trực tiếp và qua các ứng dụng thương mại điện tử, đơn vị đã kịp thời phát hiện, xử lý nhiều trường hợp vi phạm. Đặc biệt trong những tháng đầu năm 2023, đơn vị đã xử lý 17 vụ vi phạm liên quan hoạt động kinh doanh qua ứng dụng thương mại điện tử; phạt vi phạm hành chính gần 137 triệu đồng, trị giá hàng hóa bị tịch thu hơn 148 triệu đồng, trị giá hàng hóa buộc tiêu hủy tại chỗ 7,6 triệu đồng.

Một nội dung tuyên truyền, cảnh báo người dân của lực lượng công an

Tuyên truyền, cảnh báo người dân

Theo Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số (Bộ Công Thương), hành vi lừa đảo, chiếm đoạt tài sản trên không gian mạng ngày càng trở nên tinh vi, khó lường cả về quy mô lẫn địa bàn hoạt động. Điểm chung của hầu hết các vụ lừa đảo bằng công nghệ cao là đối tượng đã thu thập được thông tin cá nhân của nạn nhân, gọi điện, nhắn tin, yêu cầu cài đặt ứng dụng qua đường link có chứa mã độc; yêu cầu cung cấp thông tin cá nhân, thông tin thanh toán, mã xác nhận OTP, đặt cọc; sau đó chặn kết bạn hoặc xóa/gỡ bỏ website, ứng dụng.

Thượng tá Nguyễn Hữu Sơn, Trưởng Công an TP Tuy Hòa cho hay: Đơn vị cũng như các ngành chức năng trên địa bàn đã tuyên truyền bằng nhiều hình thức nhưng không ít người dân vẫn mất cảnh giác, sập bẫy. Trước những thủ đoạn lừa đảo tinh vi của các đối tượng, nhiệm vụ quan trọng vẫn là tuyên truyền, cảnh báo. Thời gian qua, Công an TP Tuy Hòa đã phối hợp với các ngân hàng trên địa bàn phát hiện, ngăn chặn kịp thời một số vụ xuất phát từ việc nghi ngờ có dấu hiệu lừa chuyển tiền qua ngân hàng. Ngoài ra, từ thông tin trình báo của người dân bị lừa đảo, đơn vị cũng đã điều ra, xử lý một số vụ vi phạm và liên tục thông tin, cảnh báo, khuyến cáo người dân không mất cảnh giác, không tạo cơ hội để bọn tội phạm lợi dụng, chiếm đoạt tài sản.

Theo ông Huỳnh Trang, Cục trưởng Cục Quản lý thị trường Phú Yên, những trường hợp vi phạm phổ biến là việc các cá nhân đăng tải thông tin hàng hóa rao bán lên mạng xã hội, nhận đơn đặt hàng nhưng hàng hóa không có hóa đơn chứng từ, không rõ nguồn gốc, nhãn mác… Cục cũng thường xuyên đưa thông tin lên các phương tiện truyền thông, website để người dân, doanh nghiệp cập nhật về các vụ việc đã xử lý, các vụ lừa đảo xảy ra trên các nền tảng số.

Để không bị kẻ gian lợi dụng, lôi kéo, lừa đảo, chiếm đoạt tài sản, Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số cảnh báo người dân, doanh nghiệp nên tỉnh táo, sàng lọc, kiểm tra kỹ thông tin để tránh rơi vào bẫy lừa đảo trên không gian mạng. Người dân, doanh nghiệp tuyệt đối không cung cấp những thông tin cá nhân cho người lạ; không kết bạn, không vào các nhóm zalo, facebook, viber… khi không quen biết; không truy cập, đăng nhập, tải các website, đường link được gửi từ người lạ… Khi mua hàng qua mạng, người dân cần kiểm tra kỹ thông tin; không tham gia các sàn giao dịch ảo, đầu tư tài chính tiền ảo, tài sản ảo, trái phép, chưa được Ngân hàng Nhà nước cấp phép.  

VÕ PHÊ