Phong trào thi đua “Phú Yên chung sức xây dựng nông thôn mới (NTM)” giai đoạn 2021-2025 đã và đang được thực hiện sâu rộng, tiếp tục nhận được sự quan tâm của các cấp, ngành từ tỉnh đến huyện, xã. Tuy nhiên, theo Bộ tiêu chí quốc gia xây dựng NTM giai đoạn 2021-2025, nhiều tiêu chí, chỉ tiêu tăng thêm và yêu cầu cao hơn, khiến việc triển khai gặp nhiều khó khăn.

Nhiều xã rớt chuẩn

Theo Quyết định 318 của Thủ tướng Chính phủ ban hành Bộ tiêu chí quốc gia về xã NTM và Bộ tiêu chí quốc gia về xã NTM nâng cao giai đoạn 2021-2025, các xã phải đăng ký xây dựng NTM nâng cao trước khi đăng ký về đích NTM kiểu mẫu. Sau khi các bộ tiêu chí mới được ban hành, nhiều địa phương rà soát, đánh giá lại các tiêu chí và hầu hết các xã rớt chuẩn so với bộ tiêu chí mới.

Xã Hòa Hội (huyện Phú Hòa) đạt chuẩn NTM vào năm 2017, hiện địa phương phấn đấu về đích xã NTM nâng cao. Tuy nhiên, theo tiêu chí mới thì xã bị rớt chuẩn, mới đạt 13/19 tiêu chí NTM (rớt chuẩn 6 tiêu chí) và đạt 6/19 tiêu chí NTM nâng cao. Ông Nguyễn Văn Tỉnh, Chủ tịch UBND xã Hòa Hội cho biết: “Hiện nay, Hòa Hội đang gặp khó khăn ở tiêu chí thu nhập, lao động, tổ chức sản xuất và phát triển kinh tế nông thôn, môi trường… Trong đó, môi trường và thu nhập là khó khăn nhất. Chính quyền và Nhân dân xã đang tiếp tục tập trung nguồn lực để nâng chất các tiêu chí, chỉ tiêu bị rớt chuẩn, phấn đấu được công nhận xã NTM nâng cao trong năm nay”.

Tương tự, tại xã Xuân Phước (huyện Đồng Xuân), nếu theo Quyết định 318 của Thủ tướng Chính phủ thì xã này giữ được 16/19 tiêu chí xã NTM (rớt chuẩn 3 tiêu chí) và chỉ đạt 10/19 tiêu chí xã NTM nâng cao. “Việc đạt chuẩn 19/19 tiêu chí NTM đã khó, giữ vững và nâng cao chất lượng các tiêu chí NTM còn khó hơn. Mặc dù khó khăn nhưng xã quyết tâm duy trì, tập trung chỉ đạo quyết liệt, có kế hoạch cụ thể để nâng cao các tiêu chí trong năm 2023 và những năm tiếp theo. Trong đó, xã tập trung vận dụng linh hoạt cơ chế, chính sách, tạo điều kiện thuận lợi cho các nhà đầu tư, các thành phần kinh tế, cộng đồng dân cư tham gia đầu tư phát triển sản xuất; xây dựng các danh mục dự án kêu gọi đầu tư vào địa bàn xã… Tuy nhiên, việc phấn đấu đạt chuẩn NTM nâng cao vào năm 2023 sẽ rất khó đối với xã”, ông Nguyễn Ngọc Tuấn, Chủ tịch UBND xã Xuân Phước cho biết.

Theo ông Hồ Văn Nhân, Phó Chánh văn phòng Điều phối NTM tỉnh, qua rà soát, đánh giá lại các tiêu chí, gần 30-40% số xã rớt chuẩn các tiêu chí xã NTM, NTM nâng cao. Trong đó, đa số địa phương rớt tiêu chí thu nhập, môi trường hoặc chỉ tiêu quy định tỉ lệ số hộ được dùng nước sạch. “Việc các xã rớt chuẩn so với bộ tiêu chí xây dựng NTM, NTM nâng cao giai đoạn 2021-2025 là có cơ sở, bởi yêu cầu của giai đoạn mới cao hơn, chuẩn tiêu chí của giai đoạn trước không còn phù hợp với sự phát triển. Đây là thách thức, đồng thời là động lực để các xã thi đua, phấn đấu xây dựng NTM, NTM nâng cao, NTM kiểu mẫu sôi nổi hơn nữa”, ông Nhân phân tích.

Vượt khó về đích

Theo lộ trình kế hoạch của UBND tỉnh đến năm 2025, toàn tỉnh phấn đấu có 80% số xã (67/83) đạt chuẩn NTM, 30% số xã (20/67) đạt chuẩn NTM nâng cao, 5% (4/67 xã) đạt chuẩn NTM kiểu mẫu. Riêng năm 2023, tỉnh duy trì và giữ vững 63 xã đạt chuẩn NTM, 15 xã NTM nâng cao; phấn đấu có thêm 1 xã đạt chuẩn NTM, 1 xã đạt chuẩn NTM nâng cao, 3 khu dân cư kiểu mẫu và 7 vườn mẫu NTM. Để hoàn thành mục tiêu này, từ rất sớm, các đơn vị, địa phương liên quan đã tiến hành khảo sát, nắm bắt khó khăn, vướng mắc để sớm hoàn thành các tiêu chí xã NTM, NTM nâng cao và NTM kiểu mẫu.

Ông Nguyễn Lý Nguyên, Phó Giám đốc Sở NN&PTNT, Chánh văn phòng Điều phối NTM tỉnh cho biết: Với vai trò là cơ quan thường trực, chúng tôi sẽ tiếp tục tham mưu với ban chỉ đạo tỉnh, làm việc với ban chỉ đạo các địa phương tìm giải pháp từng bước tháo gỡ khó khăn, để bảo đảm các địa phương về đích đúng hẹn.

Theo ông Nguyên, giai đoạn này cũng giống lúc mới bắt đầu triển khai xây dựng NTM, lúng túng là điều khó tránh khỏi. Song xét về lâu dài, chúng ta có một quá trình nâng cấp các tiêu chí phù hợp với tầm nhìn tới năm 2030, đủ thời gian để thực hiện. Bên cạnh đó, thuận lợi lớn là giờ đây Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng NTM được người dân ủng hộ, có cả hệ thống chính trị vào cuộc. Do vậy, vướng ở tiêu chí nào chúng ta cùng nhau tháo gỡ ở tiêu chí đó; liên quan đến sở, ngành nào thì sở, ngành đó chủ động, chung tay cùng tìm giải pháp tháo gỡ. Chẳng hạn, với tiêu chí thu nhập, Sở NN&PTNT sẽ hỗ trợ đẩy mạnh các mô hình sản xuất để tăng thu nhập cho người dân; với tiêu chí môi trường, đơn vị liên quan sẽ xây dựng các mô hình về xử lý rác, đặc biệt là phân loại rác tại nguồn, tái sử dụng và tái chế rác...

Chủ tịch UBND xã Xuân Lâm (TX Sông Cầu) Nguyễn Thị Bình cho biết: “Để sớm về đích xã NTM trong năm 2023, địa phương đang tập trung mọi nguồn lực và nguồn vốn hỗ trợ của cấp trên để triển khai. Đối với các tiêu chí đã đạt, xã tiếp tục nâng cao hơn nữa. Còn đối với các tiêu chí chưa đạt và đạt nhưng thiếu bền vững, xã triển khai phối hợp thực hiện từng nội dung của từng tiêu chí. Nội dung tiêu chí thuộc lĩnh vực của đơn vị nào, bộ phận nào thì chủ trì phối hợp với các cơ quan chức năng tập trung mọi nguồn lực để tổ chức thực hiện cho thành công”. 

NGỌC HÂN