Nhiệm vụ của HTX, thành phần nòng cốt của kinh tế tập thể (KTTT) là tập hợp các hộ cá thể yếu thế cùng sản xuất, kinh doanh tạo ra sức cạnh tranh nhất định trên thị trường. Trong giai đoạn hội nhập hiện nay, kinh tế hộ và HTX đều cần nhau để cùng phát triển.
“Bà đỡ” của kinh tế hộ
Du lịch nông nghiệp là hoạt động không mới với các hộ nông nghiệp. Để tăng giá trị, hoạt động sản xuất tại các làng nghề, vùng trồng rau, trồng cây ăn trái… trở thành điểm du lịch trải nghiệm thu hút du khách. Hộ nông nghiệp tham gia làm dịch vụ du lịch đồng nghĩa với việc phải đáp ứng các điều kiện kinh doanh của ngành này như đăng ký pháp nhân, hạch toán kế toán… Một hộ nông dân không thể đáp ứng, còn doanh nghiệp gặp khó với hóa đơn đầu vào. Vì vậy “Du lịch nông nghiệp cần lắm thành phần KTTT tham gia”. Đây là khẳng định của bà Nguyễn Thị Thanh Thủy, Giám đốc HTX Nông nghiệp và du lịch cộng đồng An Mỹ (huyện Tuy An).
Một người có hơn chục năm hoạt động trong lĩnh vực du lịch, từng chuyển từ mô hình hộ kinh doanh du lịch sang HTX, bà Thủy phân tích thêm: Một hộ làm du lịch đơn giản nhất cũng phải cần tư cách pháp nhân để đăng ký kinh doanh. Trong khi họ chỉ sở hữu một ruộng lúa, một vườn cây hay một khung dệt… nên không cần thiết. Để cùng làm, các hộ cần một đơn vị đứng ra làm đại diện pháp nhân. Nếu là chính quyền địa phương (xã hoặc huyện) thì không thể xuất hóa đơn kinh doanh. Cũng vậy, doanh nghiệp không có hóa đơn đầu vào khi tính giá vốn hay giá thành sản phẩm nên vướng với hạch toán thuế. Sẽ là phù hợp hơn cả khi các hộ tham gia HTX để cùng làm du lịch nông nghiệp. Khi ấy, HTX sẽ là đại diện pháp nhân, hạch toán kế toán theo Luật HTX năm 2012. Bà con chỉ cần lo sản xuất tạo ra nông sản tốt nhất, còn hoạt động kinh doanh để HTX lo. Thành viên được hưởng lợi tức dịch vụ thông qua giá trị vốn góp và mức độ tham gia dịch vụ.
Với các lĩnh vực khác, đặc biệt là trồng trọt, chăn nuôi, việc tham gia vào HTX cũng giúp các hộ cá thể dễ hòa nhập thị trường. Bà Nguyễn Thị Hoa ở xã Hòa An (huyện Phú Hòa), chia sẻ: Gia đình tôi cũng như nhiều hộ dân trong xã trông vào cây rau để có thu nhập. Trước, nhà nào tự làm nhà đó và chỉ biết chờ thương lái tới thu mua. Khi tham gia cùng HTX trồng rau an toàn được áp dụng kỹ thuật bài bản, nên tôi tự tin rao bán sản phẩm mình làm ra cho bạn bè, người thân. Rau của nhà tôi giờ không chỉ bán cho HTX, các cửa hàng rau sạch mà lượng khách tới tận vườn mua cũng nhiều hơn. Những hộ kinh doanh phải “buôn có bạn bán có phường” thì những hộ nông nghiệp như chúng tôi cũng cần tập thể để cùng sản xuất, cùng tiêu thụ.
Lực lượng quan trọng của HTX
Trong giai đoạn hiện nay, mặc dù thành viên tham gia HTX còn có cả doanh nghiệp, công ty kinh doanh nhưng lực lượng nòng cốt chiếm số lượng lớn tham gia HTX vẫn là các hộ cá thể. Điều này cho thấy, không chỉ kinh tế hộ cần HTX mà HTX cũng cần hộ cá thể để tồn tại. Ông Võ Văn Dị, Giám đốc HTX Nông nghiệp kinh doanh dịch vụ Hòa Phú (huyện Tây Hòa), cho biết: Các hộ sản xuất là khách hàng chủ yếu của HTX. Họ là đối tượng sử dụng các dịch vụ mang lại nguồn thu cho HTX như bán lẻ phân bón, lúa giống, lúa chất lượng cao, cày đất, tuốt lúa… Mặc dù hiện nay, cùng với sự phát triển của thương mại điện tử giúp cho phạm vi và khách hàng của HTX cũng đa dạng hơn, song đối tượng khách hàng của HTX vẫn chủ yếu là hộ nông nghiệp.
Không riêng các HTX nông nghiệp, với những HTX phi nông nghiệp khách hàng sử dụng dịch vụ chủ yếu không phải thành viên HTX thì hộ kinh doanh vẫn là lực lượng nòng cốt. Theo ông Nguyễn Diễn, Giám đốc HTX Vận tải khách du lịch Yên Phú (TP Tuy Hòa), HTX có hàng trăm thành viên là các hộ kinh doanh dịch vụ vận tải. Vào HTX, các hộ này chỉ lo hoạt động vận tải cho tốt, còn các thủ tục như nộp thuế, giải quyết tranh chấp, va chạm khi lưu thông trên đường… đã có HTX đại diện pháp luật đứng ra hỗ trợ. Phí thành viên chính là nguồn thu chủ yếu giúp duy trì hoạt động HTX.
Ông Lê Thanh Lam, Chủ tịch Liên minh HTX tỉnh, cho biết: Các hộ sản xuất, kinh doanh là lực lượng đông đảo tham gia vào đời sống kinh tế - xã hội, nhưng đây cũng là lực lượng yếu thế, đặc biệt là trong giai đoạn hội nhập kinh tế quốc tế sâu rộng như hiện nay. Các hộ cá thể khó cạnh tranh trong nền kinh tế thị trường khi làm đơn lẻ, độc lập. Họ cần tập hợp nhau lại, hỗ trợ nhau cùng làm kinh tế. HTX là mô hình phù hợp cho họ. HTX sinh ra là để đồng hành cùng kinh tế hộ và dù trong quá khứ hay hiện tại thì bản chất này không thay đổi. Có thể trong điều kiện hiện tại vì nhiều lý do mà KTTT nòng cốt là các HTX chưa phát triển tương xứng, đáp ứng những mong mỏi của thành viên, nhưng như Nghị quyết 20 Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII khẳng định phát triển KTTT là xu thế tất yếu trong bối cảnh hội nhập quốc tế, phù hợp kinh tế thị trường định hướng XHCN. Sự gắn bó, lòng tin của các hộ cá thể sẽ là động lực quan trọng để HTX nâng chất hoạt động.
BẠCH VÂN
