Kinh tế tập thể (KTTT), mà nòng cốt là hợp tác xã (HTX) là một trong bốn thành phần kinh tế quan trọng trong nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa ở nước ta. Kinh tế nhà nước giữ vai trò chủ đạo; KTTT không ngừng được củng cố, phát triển, góp phần phát triển nhanh và bền vững trong thời kỳ công nghiệp hóa, hiện đại hóa.

Đây là quan điểm trọng tâm, xuyên suốt của Đảng và Nhà nước về phát triển KTTT, cũng như khẳng định vị trí của thành phần kinh tế này trong nền kinh tế đất nước. Trên quan điểm đó, ngày 12/3/2021, Thủ tướng Chính phủ đã ký quyết định phê duyệt Chiến lược phát triển KTTT, HTX giai đoạn 2021-2030.

Từ 60-70% HTX đạt loại tốt, khá

Chiến lược khẳng định: Phát triển KTTT nhanh và bền vững, bảo đảm nguyên tắc tự nguyện, xuất phát từ nhu cầu, lợi ích của người dân và tổ chức tham gia với nhiều hình thức liên kết, hợp tác đa dạng, phát huy tối đa lợi thế các vùng, miền; phát triển hài hòa giữa kinh tế với văn hóa, xã hội, bảo vệ môi trường và thích ứng với biến đổi khí hậu; phù hợp với điều kiện, đặc điểm, mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội của từng địa phương và của cả nước.

KTTT phát triển theo hướng gắn sản xuất, kinh doanh với chuỗi giá trị sản phẩm và đóng góp thiết thực vào phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội, bảo vệ môi trường, xây dựng cộng đồng thân thiện, văn minh, nhất là ở khu vực nông thôn. Tăng cường liên kết giữa các HTX, hình thành các hiệp hội, liên hiệp HTX. Phát triển KTTT phù hợp với quy luật khách quan, dựa chủ yếu vào khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số, xu hướng phát triển và cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư.

Chiến lược đặt ra mục tiêu cả nước có khoảng 140.000 tổ hợp tác, với 2 triệu thành viên; 45.000 HTX với 8 triệu thành viên; 340 liên hiệp HTX, với 1.700 HTX thành viên. Số HTX hoạt động đạt loại tốt, khá chiếm từ 60-70% trên tổng số HTX cả nước. Tỉ lệ cán bộ quản lý HTX tốt nghiệp cao đẳng, đại học đạt ít nhất 25%; khoảng 80% giám đốc HTX được đào tạo sơ cấp nghề giám đốc.

Đẩy mạnh ứng dụng công nghệ cao trong lĩnh vực nông nghiệp, phấn đấu đến năm 2030 cả nước có trên 5.000 HTX và 500 tổ hợp tác ứng dụng công nghệ cao vào sản xuất và tiêu thụ nông sản; thực hiện truy xuất nguồn gốc đối với hàng hóa nông sản; khoảng 50% HTX nông nghiệp liên kết với doanh nghiệp theo chuỗi giá trị.

Tiếp tục khẳng định thành phần kinh tế quan trọng

Theo ông Lê Thanh Lam, Chủ tịch Liên minh HTX tỉnh Phú Yên, chiến lược phát triển KTTT, HTX giai đoạn 2021-2030 tiếp tục khẳng định KTTT là thành phần quan trọng. “Chúng tôi đang thực hiện đề án lựa chọn, hoàn thiện, nhân rộng mô hình HTX kiểu mới hiệu quả, sẽ chọn 5 HTX hoạt động khá giỏi tham gia đề án; phối hợp Sở KH-ĐT xây dựng Quỹ hỗ trợ phát triển HTX trình UBND tỉnh ban hành; tiếp tục triển khai chiến lược cũng như các giải pháp phát triển KTTT, HTX theo thực tế địa phương”, ông Lê Thanh Lam cho biết.

Thời gian qua tại Phú Yên, KTTT tiếp tục phát triển cả về số lượng và chất lượng; nhiều mô hình KTTT hoạt động hiệu quả, mang lại lợi ích cho thành viên, góp phần phát triển kinh tế - xã hội của địa phương, xây dựng nông thôn mới, tạo việc làm, xóa đói giảm nghèo, bảo đảm an sinh xã hội; từng bước khẳng định vị trí, vai trò nền tảng của khu vực KTTT trong nền kinh tế quốc dân.

Năm 2020, toàn tỉnh thành lập mới 24 HTX, trong đó 17 HTX nông nghiệp và 7 HTX phi nông nghiệp, nâng tổng số HTX đang hoạt động lên 158, gồm: 114 HTX nông nghiệp, 10 HTX công nghiệp - tiểu thủ công nghiệp, 2 HTX xây dựng, 13 HTX giao thông vận tải, thương mại dịch vụ 15 HTX và 4 quỹ tín dụng nhân dân. Ngoài ra, tỉnh còn có 62 tổ hợp tác đang hoạt động theo Nghị định 77/NĐ-CP ngày 10/10/2019 của Chính phủ.

Theo ông Phạm Đức Hậu, Giám đốc HTX Dịch vụ nông nghiệp tổng hợp Hòa Thành (TX Đông Hòa), từ khi thực hiện đổi mới HTX theo Luật HTX năm 2012, hoạt động sản xuất kinh doanh từng bước mang lại hiệu quả, trong đó có sự hỗ trợ từ cơ chế, quy định pháp luật. Việc Chính phủ phê duyệt chiến lược phát triển KTTT, HTX giai đoạn 2021-2030, cũng như các chương trình hỗ trợ, đề án HTX kiểu mẫu là những giải pháp thiết thực, trực tiếp giúp cho hoạt động KTTT, HTX phát triển hiệu quả và bền vững trong tình hình mới.

Chiến lược phát triển KTTT, HTX giai đoạn 2021-2030 cũng nêu bật định hướng chung mà KTTT hướng đến là: Khuyến khích phát triển KTTT trong các ngành nghề, lĩnh vực vùng, miền của đất nước, ưu tiên xây dựng các mô hình HTX gắn với chuỗi giá trị, gắn với sản phẩm chủ lực của quốc gia, địa phương, Chương trình OCOP...; mở rộng quy mô thành viên. HTX tập trung phát triển và cung ứng các dịch vụ phục vụ thành viên, hình thành chuỗi giá trị từ sản xuất đến chế biến, tiêu thụ; bảo đảm lợi ích hợp pháp của các thành viên.

Trong định hướng phát triển KTTT, HTX theo vùng, lãnh thổ, thì vùng Bắc Trung Bộ và duyên hải miền Trung, khuyến khích phát triển KTTT, HTX nông nghiệp công nghệ cao, du lịch, trồng cây công nghiệp, cây ăn quả, khai thác; tập trung phát triển mạnh HTX đánh bắt và nuôi trồng hải sản xa bờ gắn với công nghiệp chế biến; phát triển liên kết HTX du lịch biển, du lịch sinh thái mang tầm khu vực; thành lập các HTX lâm nghiệp…

TRẦN QUỚI