Để đảm bảo việc cung cấp nước tưới cho vụ sản xuất hè thu 2020, hiện nay Công ty TNHH MTV Thủy nông Đồng Cam và các địa phương phối hợp triển khai nhiều giải pháp cũng như lên các phương án chống hạn cụ thể cho từng vùng.

Theo dự báo của Trung tâm Dự báo khí tượng thủy văn Trung ương và Đài Khí tượng thủy văn tỉnh thì trong năm 2020, hiện tượng ENSO ở trạng thái trung tính nghiêng về pha nóng vì vậy trong năm nay có khả năng sẽ xuất hiện từ 3-5 đợt nắng nóng kéo dài. Đồng thời, từ đầu năm đến nay, thời tiết rất ít mưa, lượng nước về đầu mối các hệ thống thủy nông và hồ chứa giảm, khiến lượng nước tích được ở các hồ giảm mạnh. Với thực trạng này, trong vụ sản xuất hè thu tới, khả năng sẽ xảy ra hạn trên diện rộng.

Lắp đặt trạm bơm dã chiến

Để chủ động chống hạn cho vụ sản xuất, hiện nay, Công ty TNHH MTV Thủy nông Đồng Cam đang rà soát toàn bộ diện tích sản xuất có khả năng thiếu nước và lên phương án chống hạn.

Trạm phó phụ trách Trạm thủy nông Phú Xuân Trương Lê Duy Phúc cho biết: Hiện hồ Phú Xuân chỉ tích được hơn 6,5 triệu m3 nước, trong đó dung tích mực nước chết là 2,6 triệu m3 nên dung tích hiệu dụng chỉ khoảng 4 triệu m3. Với lượng nước này, hồ chỉ có thể cấp nước tưới cho khoảng 251ha. Vì vậy, trạm đã lên kế hoạch lắp đặt 5 trạm bơm dã chiến trên sông Trà Bương cấp nước tưới cho 150ha lúa của xã Xuân Quang 3. Ngoài ra, trạm cũng chuẩn bị 3 máy bơm để bơm lượng nước ở mực nước chết của hồ Phú Xuân (sau khi hết nước tự chảy). Bằng tất cả các phương án trên thì vụ hè thu tới, đơn vị có thể đảm bảo cấp nước tưới cho hơn 400ha. Vì vậy, trạm đã đề nghị huyện Đồng Xuân vận động, hướng dẫn người dân chuyển đổi hơn 56ha ở các khu đồng Gốc, đồng Bé, đồng Tân Hiệp, đồng Nai, đồng Thanh Minh và đồng Lộc thuộc thôn Phước Lộc, xã Xuân Quang 3 sang trồng loại cây khác để đảm bảo sản xuất, không xảy ra hạn.

Tương tự, theo ông Lê Thành Danh, Trưởng Trạm thủy nông kênh Nam, do thời tiết bất lợi nên lượng nước về đầu mối đập Đồng Cam thường xuyên dưới ngưỡng tràn, thấp hơn cùng kỳ các năm trước. Tại hồ chứa nước Hóc Răm (huyện Tây Hòa), hầu hết các dòng chảy đến hồ đã kiệt hoàn toàn, lượng nước hồ tích được chỉ khoảng 1,7 triệu m3. Trước tình hình này, khả năng trong vụ hè thu, 40ha lúa của các xã Hòa Tân Đông, Hòa Tân Tây (ăn nước hồ Hóc Răm) sẽ xảy ra khô hạn nặng. Vì vậy, trạm đã yêu cầu các HTX Hòa Tân Đông và Hòa Tân Tây khoan thăm dò mạch nước ngầm. Nếu những vùng có mạch nước ngầm thì sẽ gieo sạ sản xuất, những vùng không có nước thì chuyển sang trồng các loại cây trồng chịu hạn. “Trong vụ hè thu năm nay, trạm kênh Nam sẽ cấp nước tưới cho 7.500ha lúa và trạm đã có phương án chống hạn cụ thể cho từng vùng với đầy đủ thiết bị, nhân lực. Hiện nay, đơn vị lên kế hoạch lắp đặt 1 trạm bơm điện dã chiến tại thôn Đồng Thạnh, xã Hòa Tân Đông (huyện Đông Hòa). Trạm này sẽ bơm nước từ sông Bánh Lái hỗ trợ chống hạn cho hơn 1.000ha lúa thuộc xã Hòa Tân Đông, Hòa Vinh và Hòa Hiệp Trung. Để có thể lắp đặt kịp thời trạm bơm chống hạn này, đơn vị kiến nghị huyện Đông Hòa tạo điều kiện hỗ trợ về mặt bằng lắp đặt trạm, đảm bảo việc chống hạn phục vụ sản xuất lúa hè thu 2020 của địa phương”, ông Danh nói.

Còn theo Trạm thủy nông kênh Bắc, đối với các xứ đồng thuộc xã Hòa Trị, Hòa An (huyện Phú Hòa), Bình Kiến, Hòa Kiến, Bình Ngọc, phường 9 (TP Tuy Hòa), các xã phía nam huyện Tuy An sẽ được trạm bơm Hòa Định bơm nước từ sông Ba hỗ trợ tưới. Đồng thời, tại xã Hòa Trị, trạm cũng lắp đặt 1 trạm bơm điện tại xi phông Bến Lội và 2 trạm bơm dầu tại cầu máng Gò Chòi và Sáu Đàm để chống hạn cho vùng lúa các xã An Chấn (huyện Tuy An) và An Phú, Bình Kiến (TP Tuy Hòa). Ngoài ra, trạm còn chuẩn bị 55 máy bơm các loại, sẵn sàng bơm hỗ trợ từ các giếng khoan, ao, hồ... để chống hạn cho các xứ đồng cao, xa, hạn cục bộ. Trong đó có khoảng 44ha thuộc các xã An Phú, Bình Kiến (TP Tuy Hòa) và An Chấn (huyện Tuy An) khó đảm bảo nước tưới, khả năng cao sẽ bị khô hạn nặng nên trạm đang phối hợp cùng các địa phương vận động người dân chuyển đổi cây trồng.

Nâng cấp tuyến kênh KC1 thuộc Trạm thủy nông Tuy An từ kênh đất thành kênh bê tông cốt thép. Ảnh: THỦY TIÊN

Khai thông dòng chảy toàn hệ thống kênh

Ngoài việc chủ động các phương án ứng phó hạn thì Công ty TNHH MTV Thủy nông Đồng Cam còn triển khai tu bổ, sửa chữa, nạo vét hệ thống kênh tưới trên toàn hệ thống nhằm thông suốt dòng chảy, hạn chế thất thoát nước, tưới kịp thời.

Theo ông Nguyễn Thanh Phương, Phó Trưởng phòng phụ trách Phòng Kỹ thuật Công ty TNHH MTV Thủy nông Đồng Cam, vụ đông xuân vừa kết thúc cũng là lúc công ty tập trung triển khai nạo vét, sửa chữa và nâng cấp toàn bộ kênh tưới trên toàn hệ thống đảm bảo tưới thông suốt trong cả vụ. Cụ thể, trên hệ thống kênh Nam, đơn vị triển khai đắp đất 440m bờ hữu kênh N6, gần 900m bờ hữu kênh N1 và nạo vét hệ thống kênh thuộc các huyện Tây Hòa, Đông Hòa và TP Tuy Hòa. Phía kênh Bắc, công ty sửa chữa mái trong kênh chính Bắc và cống tưới bờ hữu của kênh KC1 Phú Vang; đồng thời nạo vét toàn bộ các tuyến kênh thuộc huyện Phú Hòa, Tuy An và TP Tuy Hòa. Ngoài ra, công ty cũng triển khai sửa chữa bậc nước kênh chính Nam và nạo vét hệ thống kênh mương của trạm thủy nông Phú Xuân. Tại Trạm thủy nông Tuy An thì tiến hành sửa cống qua đường và một số đoạn kênh của kênh KC1 và KC3. Hiện nay, sau nửa tháng thi công, hầu hết các công trình đều đạt khối lượng trên 50%. Từ giờ đến lúc mở nước, toàn bộ các hạng mục nằm dưới nước sẽ hoàn thiện, đảm bảo cho việc cấp nước gieo sạ vụ hè thu 2020.

Ngoài các hạng mục thi công khối lượng lớn phải thuê các đơn vị chuyên nghiệp thì hơn 20 ngày qua, các trạm cũng tổ chức cho công nhân phát dọn lòng kênh và nạo vét tại vị trí cuối các cấp kênh. Trưởng Trạm thủy nông kênh Bắc Huỳnh Quốc Việt cho hay: Hiện trạm huy động 47 công nhân, phân thành nhiều tổ để nạo vét đất cát bồi lấp ở cuối các cấp kênh, phát dọn cây cỏ trong lòng kênh khai thông dòng chảy và đắp đất bờ kênh tại các vị trí sạt lở để chống thất thoát nước, đảm bảo cho công tác điều tiết nước trong vụ sản xuất sắp tới được thuận lợi nhất.

Chủ tịch Công ty TNHH MTV Thủy nông Đồng Cam Nguyễn Minh Huệ cho biết: Trong năm 2020, công ty sẽ đầu tư 8,5 tỉ đồng để thực hiện nạo vét, sửa chữa cống, cửa van và các tuyến kênh của các hệ thống thủy nông kênh Bắc, kênh Nam, Tuy An, Phú Xuân và Đồng Tròn. Tuy nhiên, vì thời gian đóng nước chỉ được 20 ngày nên công ty ưu tiên triển khai những hạng mục cần thiết để phục vụ cấp nước cho vụ hè thu trước, còn lại sẽ tiếp tục thực hiện sau khi kết thúc vụ.

THỦY TIÊN