Theo dự báo, tình trạng nắng hạn năm nay diễn biến rất phức tạp. Để chủ động ứng phó, Sở NN-PTNT và các địa phương đang xây dựng và triển khai phương án, nhất là giải pháp cấp nước sinh hoạt cho nhân dân.

Nắng hạn có thể xảy ra sớm

Theo Sở TN-MT, hiện tượng ENSO đang ở trạng thái Elnino, do vậy diễn biến thời tiết trong mùa khô năm 2020 trên địa bàn tỉnh sẽ phức tạp. Dự báo, trên địa bàn tỉnh sẽ thiếu hụt lượng mưa lớn nên khả năng xảy ra khô hạn sẽ không tránh khỏi. Nắng nóng có khả năng xảy ra sớm ở khu vực miền núi của tỉnh vào khoảng giữa tháng 3/2020, với khoảng 7-9 đợt, trong đó có khả năng xuất hiện từ 3-5 đợt nắng nóng kéo dài, nhiệt độ không khí cao nhất có thể lên tới 40⁰C.

Theo Sở NN-PTNT, hiện nay tình hình mực nước tại các hồ thủy lợi, thủy điện trên địa bàn tỉnh vẫn ổn định, vẫn đảm bảo cấp nước sản xuất và sinh hoạt cho nhân dân. Tuy nhiên, diễn biến thời tiết năm nay rất phức tạp, một số địa phương trên cả nước đã xảy ra tình trạng hạn hán, xâm nhập mặn. Ở Phú Yên, nếu nắng hạn kéo dài, nguy cơ thiếu nước sinh hoạt ở một số khu vực miền núi và xâm nhập mặn ở khu vực ven biển là rất cao. Hiện nay nhiều địa phương trên địa bàn tỉnh rất quan tâm vấn đề cấp nước sinh hoạt cho người dân.

Phú Yên hiện có 80 công trình cấp nước nông thôn tập trung, trong đó có 5 công trình hoạt động kém bền vững và 5 công trình ngưng hoạt động (số người dân sử dụng nước từ 10 công trình này khoảng 5.180 người). Ông Hồ Hữu Như, Giám đốc Trung tâm Nước sạch và vệ sinh môi trường nông thôn (Sở NN-PTNT), cho biết: Đa số công trình cấp nước nông thôn tập trung trên địa bàn tỉnh có quy mô nhỏ, chỉ đáp ứng cấp nước sinh hoạt ở quy mô khu vực xóm, thôn, buôn.

Trong khi đó, nguồn nước khai thác từ các công trình này chưa ổn định, công tác quản lý, vận hành còn nhiều bất cập. Trước tình hình biến đổi khí hậu trong những năm qua, thời tiết nắng nóng kéo dài làm cho mực nước ngầm và nguồn nước các sông, suối hạ thấp, khu vực ven biển xảy ra tình trạng xâm nhập mặn nên nhiều địa phương thiếu nước sản xuất và sinh hoạt. Theo dự báo, năm nay tình trạng nắng hạn diễn biến khó lường nên các địa phương và người dân cần chủ động ứng phó.

Theo dõi sát diễn biến thời tiết

Theo Sở NN-PTNT, hiện nay nhu cầu đầu tư các công trình cấp nước nông thôn tập trung tại các địa phương trên địa bàn tỉnh là rất lớn, tuy nhiên kinh phí đầu tư lớn nên ngân sách địa phương không đáp ứng được. Trong khi đó, công tác xã hội hóa công trình cấp nước nông thôn tập trung theo đề án kêu gọi đầu tư và quản lý, khai thác còn nhiều khó khăn, chưa khuyến khích, thu hút nhiều tổ chức, cá nhân tham gia. Hầu hết các công trình cấp nước nông thôn tập trung trên địa bàn tỉnh được đầu tư trước năm 2015 (nguồn vốn Chương trình mục tiêu quốc gia nước sạch và vệ sinh môi trường nông thôn kết thúc năm 2015), cho đến nay các địa phương chưa bố trí kinh phí để đầu tư nâng cấp các công trình này.

Ông Nguyễn Trọng Tùng, Giám đốc Sở NN-PTNT, cho biết: Sở NN-PTNT đã kiến nghị UBND tỉnh sớm định hướng về công tác nước sạch nông thôn, đưa các công trình cấp nước sạch nông thôn tập trung ở các xã miền núi, xã đặc biệt khó khăn, vùng thường xuyên bị hạn và khan hiếm nước mà không thể thực hiện xã hội hóa vào danh mục đầu tư công từ nguồn ngân sách để giải quyết việc khó khăn nước sinh hoạt cho nhân dân.

UBND tỉnh sớm chỉ đạo Sở Tài chính hướng dẫn các địa phương thực hiện việc trích, nộp khấu hao tài sản và sử dụng tài sản là công trình cấp nước nông thôn tập trung được đầu tư từ ngân sách để liên kết với các tổ chức, cá nhân nâng cấp, mở rộng công trình cấp nước, tránh tình trạng công trình bị xuống cấp, hư hỏng gây lãng phí. Tỉnh cần sớm chỉ đạo các địa phương lồng ghép nguồn vốn Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới và các nguồn vốn khác để đầu tư, nâng cấp, mở rộng các công trình cấp nước nông thôn tập trung, tránh tình trạng công trình xuống cấp, ngừng hoạt động.

UBND tỉnh vừa phê duyệt đề cương và dự toán xây dựng đề án quản lý hạn hán trên địa bàn tỉnh. Theo đó, giao Sở NN-PTNT triển khai xây dựng đề án này với mục tiêu quản lý hạn hán theo hướng bền vững bao gồm việc xác định được các hoạt động, kế hoạch thực hiện và nguồn lực nhằm xây dựng hệ thống cơ sở hạ tầng kỹ thuật phòng chống hạn hán đồng bộ và hệ thống công cụ hỗ trợ nhằm giảm thiểu thiệt hại do hạn hán, thiếu nước gây ra.

Phó Chủ tịch UBND tỉnh Trần Hữu Thế vừa chỉ đạo Sở NN-PTNT theo dõi sát diễn biến tình hình thời tiết và chủ động phương án phòng, chống thiên tai, nhất là phòng chống hạn, thiếu nước sinh hoạt ngay từ đầu năm. Sở NN-PTNT cần đẩy nhanh tiến độ xây dựng đề án quản lý hạn hán trên địa bàn tỉnh trình cấp có thẩm quyền phê duyệt; hướng dẫn các địa phương có kế hoạch cơ cấu loại cây trồng phù hợp để thích ứng với thời tiết khô hạn hiện nay. UBND tỉnh yêu cầu Sở NN-PTNT cùng các sở, ngành, địa phương và các chủ rừng thực hiện tốt công tác bảo vệ và phát triển rừng, xây dựng phương án và triển khai phòng cháy chữa cháy rừng trong mùa khô năm nay. 

ANH NGỌC