Mặc dù giá cá ngừ đại dương đang xuống thấp, nhưng nhiều ngư dân vẫn quyết tâm bám biển và kỳ vọng mùa biển mới thuận buồm xuôi gió, khai thác hải sản đầy khoang. Phú Yên đang tiếp tục triển khai các chính sách hỗ trợ ngư dân bám biển và kiến nghị Trung ương quan tâm đầu tư cơ sở hạ tầng nghề cá cho tỉnh…

Được mùa nhưng giá thấp

Theo Ban quản lý Cảng cá Phú Yên, từ đầu năm 2020 đến nay, đặc biệt là từ sau Tết Nguyên đán đã có hàng trăm tàu khai thác cá ngừ đại dương của ngư dân Phú Yên về bến với sản lượng trung bình mỗi tàu khoảng 1,7 tấn. Sản lượng cao nhưng ngư dân kém vui vì giá cá quá thấp.

Ngư dân Nguyễn Văn Mười ở phường Phú Đông (TP Tuy Hòa), cho biết: Giá cá ngừ đại dương là do các đơn vị thu mua định giá, ngư dân không thể quyết định được giá cá. Tuy nhiên, không hiểu nguyên nhân gì mà hiện nay các doanh nghiệp thu mua đưa ra giá quá thấp, chỉ 100.000 đồng/kg cá ngừ đại dương loại 1. Nếu tàu câu khai thác được trên 1,3 tấn cá loại 1 thì mới có lãi, bởi phí tổn cho một chuyến biển trung bình hiện nay khoảng 120-130 triệu đồng.

Còn theo bà Huỳnh Thị Chi cũng ở phường Phú Đông, trong một lô cá ngừ đại dương đánh bắt được của chuyến biển, không phải cá nào cũng được giá 100.000 đồng/kg, mà cá nào chất lượng thấp thì thu mua giá thấp, thậm chí có loại giá chỉ còn 30.000 đồng/kg. Trước đây, các doanh nghiệp thu mua cá ngừ đại dương thường thử mẫu kiểm tra chất lượng một số con rồi thống nhất giá cả và mua toàn bộ số cá ngừ trên tàu của chuyến biển mà ngư dân đánh bắt được. Còn hiện nay, các doanh nghiệp này lựa mua từng con và giá cả cũng theo chất lượng từng con.

Ông Phan Thanh Lực, Trưởng Ban quản lý Cảng cá Đông Tác (TP Tuy Hòa), cho biết: Chỉ tính riêng từ sau Tết Nguyên đán đến nay đã có hơn 110 tàu khai thác hải sản xa bờ (chủ yếu khai thác cá ngừ đại dương) của ngư dân Phú Yên về cập cảng Đông Tác. Sản lượng cá ngừ đại dương tính trung bình khoảng 1,7 tấn/tàu, trong đó có hàng chục tàu đạt sản lượng 2-3 tấn, cá biệt có tàu đạt sản lượng trên 3 tấn cá ngừ đại dương. Tuy nhiên, theo ngư dân phản ánh, giá cá ngừ đại dương hiện nay rất thấp, trước đây khoảng 130.000 đồng/kg cá loại 1 thì nay chỉ còn 100.000 đồng/kg. Sở dĩ cá ngừ đại dương rớt giá là do các đơn vị thu mua cho rằng cá không đạt chất lượng nên chỉ bán nội địa, rất ít cá đạt chất lượng để xuất khẩu.

Các doanh nghiệp thu mua cá ngừ đại dương tại Cảng cá Đông Tác (TP Tuy Hòa) đang kiểm tra chất lượng cá. Ảnh: ANH NGỌC

Kỳ vọng cho chuyến biển mới

Theo Sở NN-PTNT, hiện toàn tỉnh có 4.097 tàu cá được đăng ký, trong đó 2.676 tàu cá có chiều dài lớn nhất dưới 12m (không thuộc diện đăng kiểm) và 1.421 tàu cá có chiều dài lớn nhất từ 12m trở lên. Hiện nay đang là thời điểm mà ngư dân trong tỉnh tất bật để mua sắm nhu yếu phẩm chuẩn bị cho chuyến biển mới.

Ngư dân Võ Văn Tiến, chủ tàu cá PY91036TS ở phường Phú Đông (TP Tuy Hòa), cho biết: Theo kinh nghiệm của ngư dân, thường vào đầu mùa biển mới, cá ngừ đại dương xuất hiện và di chuyển từ vùng biển phía bắc vào phía nam. Cũng trong thời gian này, nhiều luồng cá lớn xuất hiện trên biển, nếu tổ chức khai thác đúng thời điểm và đúng luồng cá thì sẽ đạt hiệu quả rất cao. Gia đình tôi đã liên hệ và nắm thông tin đầy đủ về tình hình khai thác trên biển, dự kiến mở biển vào ngày 17 tháng Giêng nhưng do thời tiết không thuận lợi nên dời lại ngày 21 hoặc 22 tháng Giêng (ngày 14-15/2).

Mặc dù giá cá ngừ đại dương hiện nay tương đối thấp, nhưng ngư dân vẫn xác định bám biển để khai thác hải sản. Trước Tết Nguyên đán, gia đình tôi đã đầu tư sửa chữa lại tàu nhằm đảm bảo an toàn khi ra khơi, đồng thời đầu tư thêm một số trang thiết bị phục vụ khai thác, trong đó tập trung vào các thiết bị bảo quản và khâu sơ chế. Hy vọng chuyến biển đầu năm này sẽ thuận buồm xuôi gió, hải sản khai thác đầy khoang.

Ông Hà Viên, Giám đốc Ban quản lý Cảng cá Phú Yên, cho biết: Theo đăng ký của ngư dân, ngày 14-15/2, có hàng trăm tàu sẽ xuất bến, riêng tại Cảng cá Đông Tác có khoảng 80-90 tàu chuẩn bị xuất bến. Ban quản lý Cảng cá Phú Yên sẽ bố trí, sắp xếp hợp lý nhằm tạo điều kiện thuận lợi để các tàu vào bốc dỡ hải sản lên bờ, cũng như chuyển vật tư, nhu yếu phẩm lên tàu chuẩn bị ra khơi.

Ngư dân TP Tuy Hòa chuyển đá cây lên tàu để chuẩn bị vươn khơi khai thác hải sản. Ảnh: ANH NGỌC

Cần đầu tư hoàn thiện

Để nâng cao hiệu quả chuyến biển, giải pháp đầu tiên là phải nâng chất lượng cá sau khai thác, giảm tỉ lệ cá không đạt chất lượng và cách này được xem là có hiệu quả để giảm bớt khó khăn cho ngư dân khai thác cá ngừ đại dương. Để làm được điều này không chỉ thay đổi công nghệ sơ chế, bảo quản cá mà đồng thời phải tổ chức khai thác cá ngừ theo chuỗi giá trị. Đây cũng là công việc trọng tâm mà Bộ NN-PTNT đang thực hiện khi tái cơ cấu ngành Thủy sản.

Ông Vũ Đình Đáp, Chủ tịch Hiệp hội Cá ngừ Việt Nam, cho biết: Ngư trường khai thác cá ngừ đại dương ở khơi xa, ngư dân phải điều khiển tàu từ trong bờ chạy liên tục 2-3 ngày đêm mới đến được ngư trường. Trong khi đó, nguồn lợi thủy sản ngày càng suy giảm, việc đánh bắt cá ngừ ngày càng khó khăn hơn.

Để đánh bắt đạt hiệu quả, buộc ngư dân phải di chuyển liên tục trên biển nhằm tìm ra ngư trường có nhiều cá để khai thác. Việc di chuyển liên tục này mất rất nhiều thời gian, chi phí dầu cho chuyến biển cũng tăng lên, trong khi đó cá đánh bắt được đến khi vào đến bờ cũng khá lâu, nếu không có công nghệ sơ chế và bảo quản hiện đại thì chất lượng cá sẽ giảm.

Việc giảm chi phí cho chuyến biển với thực tế hiện nay là rất khó thực hiện, để đánh bắt mang lại hiệu quả thì chỉ còn cách ngư dân phải đầu tư trang thiết bị bảo quản hiện đại nhằm nâng cao chất lượng, hạn chế tổn thất sau thu hoạch. Mặt khác, tỉnh cũng cần quan tâm đầu tư hoàn thiện cơ sở hạ tầng nghề cá như bến cảng, chợ đấu giá cá ngừ… nhằm tạo điều kiện thuận lợi để ngư dân đưa cá lên bờ và giá thu mua cá cũng minh bạch hơn. Tỉnh cũng cần khuyến khích, tổ chức lại khâu sản xuất theo chuỗi giá trị gia tăng, có như vậy thì nghề câu cá ngừ đại dương mới phát triển mang tính bền vững.

Theo Sở NN-PTNT, thời gian qua, Phú Yên đã triển khai nhiều giải pháp nhằm bảo tồn và quản lý nguồn lợi, từng bước giải quyết dứt điểm các hành vi vi phạm về hoạt động khai thác hải sản bất hợp pháp, không báo cáo và không theo quy định.

Theo ông Nguyễn Tri Phương, Phó Giám đốc Sở NN-PTNT, tỉnh tiếp tục triển khai các chính sách hỗ trợ ngư dân bám biển, có giải pháp để tháo gỡ một số khó khăn mà hiện nay ngư dân đang gặp phải. Năm 2020, mục tiêu sản lượng khai thác thủy sản của Phú Yên khoảng 55.000 tấn, trong đó cá ngừ đại dương khoảng 4.500 tấn.

Để đạt được mục tiêu này, tỉnh tiếp tục triển khai các chính sách phát triển thủy sản theo hướng bền vững, gắn với bảo vệ chủ quyền, an ninh vùng biển đảo của Tổ quốc. Tỉnh khuyến khích ngư dân đầu tư các trang thiết bị hỗ trợ khai thác với công nghệ hiện đại, từng bước đổi mới công nghệ khai thác và bảo quản sản phẩm sau khai thác nhằm tạo giá trị gia tăng cho sản phẩm.

ANH NGỌC