Vượt qua hạn chế về vốn, trình độ, kinh tế tập thể của tỉnh mà nòng cốt là các HTX đang dần chuyển mình từ sản xuất, chế biến manh mún, thủ công để vươn lên tiếp cận máy móc công nghệ hiện đại. Trả lời Báo Phú Yên, ông Lê Thanh Lam, Chủ tịch Liên minh HTX tỉnh, cho biết:

- Đây là sự thay đổi đáng ghi nhận của các HTX, đánh dấu sự vượt lên về cả nhận thức và phương thức sản xuất. Nếu trước đây, hầu hết các HTX ỷ lại vào chính sách, chờ Nhà nước đầu tư để thay đổi thì nay các đơn vị này đã tự mình tìm kiếm cơ hội, sẵn sàng đầu tư vốn, mở rộng hợp tác. Hiện toàn tỉnh có 132 HTX đang hoạt động, trong đó số HTX đưa máy móc vào sản xuất, chế biến chiếm 80%, 50% HTX liên kết lâu dài với các công ty, doanh nghiệp. Các HTX có tổng vốn trên 444 tỉ đồng, doanh thu bình quân 3,4 tỉ đồng/HTX.

* Từ đâu có được kết quả tích cực này, thưa ông?

- Cơ chế chính sách đã hậu thuẫn rất nhiều cho kinh tế tập thể. Bắt đầu từ Luật HTX 2012 đến Quyết định 461 của Thủ tướng Chính phủ, Nghị định 98 của Chính phủ… đã tạo hành lang pháp lý cho các HTX nông nghiệp củng cố hoạt động, thu hút đầu tư. Các HTX phi nông nghiệp mở rộng hoạt động, dễ dàng hòa nhập kinh tế thị trường.

Ngoài Trung ương, các HTX trong tỉnh còn được Tỉnh ủy, UBND tỉnh tạo điều kiện củng cố, kiện toàn, nâng cao chất lượng hoạt động bằng những chính sách riêng như Chỉ thị 06 của UBND tỉnh, Nghị quyết 113 của HĐND tỉnh… Đặc biệt, tỉnh đẩy mạnh thu hút đầu tư, kêu gọi các doanh nghiệp, tổ chức kinh tế trong và ngoài nước vào hợp tác với các thành phần kinh tế, trong đó có kinh tế tập thể. Một trong những hạng mục ưu tiên thu hút thời gian gần đây chính là công nghệ và hiện đại hóa công nghệ.

Nhân tố quyết định ở chính các HTX. Các HTX đã nâng cao nhận thức, không còn ỷ lại vào chính sách mà biết tận dụng cơ chế, chính sách để vươn lên. Cùng với cuộc cách mạng công nghiệp 4.0, các HTX hiểu rằng chỉ có đầu tư máy móc, công nghệ thì mới bắt kịp với xu hướng sản xuất, chế biến hiện đại để tồn tại bền vững trong giai đoạn hiện nay.

Ông Lê Thanh Lam

* Máy móc, công nghệ đòi hỏi phải có vốn và nguồn nhân lực có trình độ. Đây lại là hạn chế của các HTX. Vậy các đơn vị này đã làm thế nào để khắc phục?

- Trên thực tế, để đầu tư một dây chuyền chế biến hiện đại, đơn giản nhất là chế biến lúa, trung bình cũng cần tới cả tỉ đồng. Các HTX ở tỉnh không đủ nội lực để đầu tư độc lập vì không chắc chắn được khả năng hoàn vốn cũng như không đủ vốn để khắc phục rủi ro trước biến động của thị trường về sản phẩm và giá sản phẩm. Cách các HTX đã làm là huy động vốn và liên kết mở rộng hệ thống. Khi ấy, HTX được chia sẻ rủi ro, tận dụng được nhân lực và thị trường sẵn có.

Điển hình, HTX Nông nghiệp An Nghiệp (huyện Tuy An) đã tận dụng được nguồn vốn hỗ trợ từ Liên minh HTX Việt Nam để hoàn thiện dây chuyền sấy lúa giống hiện đại. HTX này cũng liên kết với Trung tâm Nghiên cứu phát triển cây lâu năm (thuộc Viện Khoa học kỹ thuật nông nghiệp duyên hải Nam Trung Bộ) và được cán bộ của trung tâm hướng dẫn kỹ thuật làm lúa giống mới. Trung tâm cũng ký hợp đồng bao tiêu sản phẩm nên HTX tận dụng được thị trường sẵn có.

Ngoài ra, nhiều HTX được hỗ trợ công nghệ sản xuất hiện đại từ các doanh nghiệp khi thu hút doanh nghiệp trở thành thành viên HTX, như HTX Lâm nghiệp công nghệ cao của tỉnh có Công ty TNHH MTV Bảo Châu Phú Yên làm thành viên. Nhiều hộ sản xuất nhỏ cũng tìm tới mô hình HTX để hoạt động.

* Liên minh HTX tỉnh đã và sẽ đồng hành như thế nào cùng các HTX trong việc nâng cao công nghệ, đổi mới phương thức sản xuất?

- Trước đây, đơn vị từng ký hợp tác với Trung tâm Ươm tạo doanh nghiệp nông nghiệp công nghệ cao (TP Hồ Chí Minh) để hướng các HTX nông nghiệp trên địa bàn tỉnh tập trung nâng cao công nghệ sản xuất. Đồng thời, đơn vị kêu gọi các tổ chức quốc tế ở các nước như Đức, Phần Lan, Nhật Bản… tới chuyển giao công nghệ, thay đổi tập quán canh tác cho các HTX. Liên minh cũng thu hút các nguồn vốn vào đầu tư máy móc hiện đại cho các HTX

Thời gian tới, đơn vị tập trung vận động thành lập mới HTX tại các xã có nông sản đặc trưng để kêu gọi vốn đầu tư vào công nghệ chế biến, thu hút các doanh nghiệp, công ty trở thành thành viên HTX. Tập hợp các hộ sản xuất kinh doanh cá thể thành lập HTX…

* Xin cảm ơn ông!

MINH DUYÊN