Tuy chất lượng hoạt động của các HTX phi nông nghiệp không đồng đều, nhưng HTX nào hoạt động hiệu quả đều có tiềm lực ổn định. Nếu được đầu tư đúng hướng, các HTX này sẽ là những đơn vị kinh tế tập thể nhạy bén với cơ chế thị trường.
Theo Liên minh HTX tỉnh, hiện toàn tỉnh có 33/126 HTX phi nông nghiệp đang hoạt động. Các HTX phi nông nghiệp thu hút hơn 4.000 thành viên, có tổng vốn hơn 81 tỉ đồng, doanh thu bình quân hơn 27 tỉ đồng/năm.
Tư duy tự lập, linh hoạt
Không được hỗ trợ nhiều từ các chính sách ưu đãi nên các HTX phi nông nghiệp luôn có ý thức tự lực vươn lên. Theo ông Triệu Khải, Chủ tịch HĐQT Quỹ Tín dụng nhân dân Chí Thạnh (huyện Tuy An), hoạt động trong lĩnh vực tín dụng, đơn vị phải cạnh tranh với các ngân hàng thương mại và các tổ chức vay vốn khác. Nếu đơn vị không có phương hướng phù hợp thì nguồn vốn cho vay ra không thu hồi được và khách hàng cũng không tin tưởng tìm tới gửi tiết kiệm.
Trong thị trường cạnh tranh hiện nay, kinh tế tập thể bình đẳng như các thành phần kinh tế khác, đơn vị nào còn tư duy chờ Nhà nước hỗ trợ mới bắt tay vào làm thì đơn vị đó tụt hậu và bị đào thải. Trung bình hàng năm, quỹ giải ngân từ 5-9 tỉ đồng hỗ trợ vốn cho hàng trăm hộ dân đầu tư vào sản xuất nông nghiệp, buôn bán nhỏ phát triển kinh tế hộ gia đình.
Các HTX phi nông nghiệp không chỉ tích cực đóng góp vào ngân sách thông qua nghĩa vụ thuế mà còn có những góp ý để chính sách phù hợp hơn với thực tế và bảo vệ được quyền lợi của các HTX.
Ông Nguyễn Diễn, Giám đốc HTX Dịch vụ vận tải khách du lịch Yên Phú (TP Tuy Hòa), cho biết: Một thời gian dài các HTX vận tải bị thu mức thuế khoán chưa phù hợp. HTX đã kiến nghị tới ngành Thuế. Cục Thuế tỉnh đã lắng nghe và có điều chỉnh hợp lý, giúp các HTX vận tải giảm được từ 500-700.000 đồng tiền thuế trên mỗi đầu xe. Tại đơn vị, từ năm 2016 đến nay, đạt tổng doanh thu hơn 200 tỉ đồng, nộp thuế hơn 1,1 tỉ đồng.
Các HTX công nghiệp, tiểu thủ công nghiệp cũng nhanh chóng tiếp cận công nghệ mới, đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững. Theo ông Trần Thái Bảo, Giám đốc HTX Sản xuất gạch ngói Hiệp Thành (huyện Đông Hòa), ngay khi UBND tỉnh cấm sử dụng lò đốt thủ công gây ô nhiễm môi trường, HTX đã huy động vốn góp của thành viên hơn 2 tỉ đồng để đưa công nghệ mới vào thay thế, giúp hoạt động sản xuất gạch ngói ngày một ổn định.
Mang lại hiệu quả
Nhiều HTX phi nông nghiệp cũng linh hoạt chuyển sang mô hình giải quyết việc làm để phù hợp với Luật HTX 2012. Ông Lương Tấn Thái, Giám đốc HTX Tân Hòa Bình (huyện Tây Hòa), cho biết: Quy định về tỉ lệ cung ứng dịch vụ trong Luật HTX 2012 không phù hợp với hoạt động của đơn vị xuất khẩu gỗ mỹ nghệ như của HTX, vì vậy HTX chuyển sang hình thức HTX tạo việc làm. Hiện, đơn vị tạo việc làm thường xuyên cho 67 lao động với thu nhập bình quân 30 triệu đồng/người/năm.
“Từ khi áp dụng mô hình HTX tạo việc làm, HTX Tân Hòa Bình yên tâm mở rộng quy mô hoạt động, tạo doanh thu bình quân trên 6 tỉ đồng/năm. Đơn vị là một trong số ít HTX tốp đầu toàn tỉnh có doanh thu trên 5 tỉ đồng/năm”, ông Thái nói.
Còn theo ông Nguyễn Diễn, hoạt động hiệu quả, HTX Dịch vụ vận tải khách du lịch Yên Phú ngày càng thu hút thêm thành viên, với số đầu xe đăng ký tham gia HTX tăng từ 90 lên 250 đầu xe trong vòng 5 năm. Hơn hết, HTX tạo thêm nhiều việc làm cho lao động. Hiện lao động làm việc trực tiếp cho HTX là 500 người, có thu nhập từ 3-5 triệu đồng/người/tháng, tăng 300 lao động so với năm ngoái.
Trong số các HTX phi nông nghiệp, hoạt động của 4 quỹ tín dụng nhân dân đạt hiệu quả ổn định nhất. Các đơn vị này trở thành kênh hỗ trợ vốn uy tín cho thành viên và người dân vùng nông thôn. Theo Liên minh HTX tỉnh, các quỹ này có vốn trên 53 tỉ đồng, cho doanh thu gần 5 tỉ đồng/năm. Sở dĩ các đơn vị này hoạt động ổn định nhiều năm liền là do công tác quản lý điều hành chặt chẽ, đáp ứng kịp thời nhu cầu phát triển sản xuất kinh doanh của các hộ thành viên.
Theo ông Lê Thanh Lam, Chủ tịch Liên minh HTX tỉnh, một thời gian dài các HTX phi nông nghiệp hoạt động như những doanh nghiệp vừa và nhỏ, nên khi Luật HTX 2012 có hiệu lực, các đơn vị này gặp khó trong việc đáp ứng tỉ lệ cung ứng, chia lãi vốn góp và mức độ sử dụng dịch vụ. Nhưng nhờ sự linh hoạt và quyết tâm duy trì hoạt động nên các HTX phi nông nghiệp của tỉnh đã nhanh chóng bắt kịp và chuyển đổi phù hợp. Lĩnh vực hoạt động của các HTX phi nông nghiệp cạnh tranh cao, đòi hỏi phải luôn đổi mới để thay đổi trong khi các đơn vị này lại ít nhận được sự hậu thuẫn từ các chính sách hỗ trợ như các HTX nông nghiệp.
“Để phát huy khả năng của các HTX phi nông nghiệp, Liên minh HTX tỉnh hướng các đơn vị này đẩy mạnh liên kết cùng lĩnh vực để hỗ trợ lẫn nhau, chia sẻ kinh nghiệm sản xuất kinh doanh, công nghệ cũng như khách hàng để cùng phát triển. Đối với lĩnh vực công nghiệp, tiểu thủ công nghiệp, các HTX phát triển quy mô phù hợp với khả năng hiện có, gắn với các ngành nghề truyền thống ở các làng nghề. Các HTX lĩnh vực vận tải không ngừng đổi mới phương tiện, phong cách phục vụ bắt kịp định hướng phát triển kinh tế du lịch biển của tỉnh. Lĩnh vực xây dựng, các HTX nâng cao trình độ cán bộ đáp ứng đủ điều kiện để tiếp nhận những công trình lớn hơn…”, ông Lam nói.
BẠCH VÂN
