Ngày 12/5/1992, Ban chỉ đạo Quản lý thị trường tỉnh Phú Yên được thành lập trên cơ sở sáp nhập các đội quản lý thị trường thuộc huyện, thị xã. Đây là cơ quan tiền thân, lãnh đạo hoạt động lực lượng quản lý thị trường toàn tỉnh. Năm 1995, Chi cục Quản lý thị trường tỉnh Phú Yên được thành lập trực thuộc Sở Thương mại (nay là Sở Công thương). Đến tháng 8/2018, Cục Quản lý thị trường Phú Yên chính thức được thành lập, trực thuộc Tổng cục Quản lý thị trường. Hoạt động của lực lượng quản lý thị trường đã góp phần ổn định thị trường, thúc đẩy sản xuất trong nước phát triển, bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng.

Nỗ lực kiểm soát thị trường

Theo thống kê, hiện toàn tỉnh có gần 1.600 công ty, doanh nghiệp, chi nhánh, văn phòng đại diện sản xuất, kinh doanh hàng hóa có liên quan đến ngành quản lý thị trường. Vì vậy, lực lượng quản lý thị trường xác định kiểm tra, kiểm soát hành chính thương mại là góp phần ổn định thị trường trên các địa bàn; tổ chức tốt công tác phối hợp với các ngành chức năng trong chống buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả trên khâu lưu thông, tạo môi trường kinh doanh lành mạnh là nhiệm vụ quan trọng hàng đầu.

Từ năm 2002 đến nay, lực lượng quản lý thị trường đã tổ chức kiểm tra trên 31.690 vụ, phát hiện xử lý vi phạm hành chính hơn 20.900 vụ. Trong đó, lực lượng quản lý thị trường đã xử lý 2.030 vụ hàng cấm, hàng nhập lậu; 189 vụ hàng giả, hàng kém chất lượng, vi phạm sở hữu trí tuệ. Tổng thu nộp ngân sách nhà nước trên 59 tỉ đồng. Ngoài ra, các đơn vị còn tịch thu và tiêu hủy hàng chục tấn hàng hóa không đủ điều kiện lưu thông trên thị trường như thuốc lá nhập lậu, đồ chơi trẻ em nguy hiểm, kích động bạo lực, pháo nổ, mỹ phẩm, thuốc bảo vệ thực vật, gia súc gia cầm dịch bệnh, thực phẩm không đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm, hàng hóa vi phạm sở hữu trí tuệ, kiểu dáng công nghiệp… có giá trị lên đến hàng chục tỉ đồng.

Cùng với hoạt động kiểm tra, kiểm soát thị trường, Cục Quản lý thị trường tỉnh cũng tăng cường hoạt động tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật với các hình thức đa dạng, sinh động. Cục Quản lý thị trường đã tổ chức cho gần 8.000 doanh nghiệp và hộ kinh doanh ký cam kết không sản xuất, kinh doanh hàng giả, hàng lậu, hàng hóa gian lận thương mại, đạt 93% số đối tượng thuộc diện phải ký cam kết. Hoạt động này góp phần nâng cao ý thức chấp hành pháp luật cho các tổ chức, cá nhân; lành mạnh hóa môi trường kinh doanh, bảo vệ hoạt động thương mại hợp pháp, lợi ích chính đáng của người tiêu dùng, thúc đẩy giao lưu hàng hóa và thu hút đầu tư trên địa bàn tỉnh.

Phát huy vai trò trong thời kỳ hội nhập

Tháng 8/2018, Tổng cục Quản lý thị trường được thành lập, đánh dấu việc lực lượng quản lý thị trường được tổ chức thống nhất từ Trung ương đến các địa phương, giúp nâng cao khả năng kiểm tra, kiểm soát trên thị trường nội địa; đấu tranh chống các hành vi buôn lậu, gian lận thương mại và bảo vệ lợi ích chính đáng của doanh nghiệp và người tiêu dùng trong cả nước.

Tuy nhiên, trong thời kỳ kinh tế hội nhập, công tác kiểm tra, kiểm soát thị trường cũng gặp không ít khó khăn, thách thức do hoạt động buôn lậu, buôn bán hàng cấm, hàng nhập lậu, sản xuất và tiêu thụ hàng giả, hàng hóa vi phạm quyền sở hữu trí tuệ và gian lận thương mại diễn biến ngày càng phức tạp cả về tính chất và quy mô.

Mức độ các sự việc ngày càng gia tăng với nhiều đường dây, ổ nhóm buôn lậu, buôn bán hàng cấm được tổ chức ngày càng chặt chẽ và hoạt động tinh vi, diễn ra trên các địa bàn liên huyện, liên tỉnh. Đặc biệt, cùng với sự bùng nổ của công nghệ thông tin, hình thức thương mại điện tử phát triển rất nhanh khiến việc gian lận thương mại ngày càng phức tạp và khó kiểm soát.

Trong khi đó, việc ứng dụng công nghệ thông tin của ngành quản lý thị trường còn khá lạc hậu, không có hệ thống cơ sở dữ liệu riêng để quản lý. Thêm vào đó, ý thức chấp hành pháp luật của người dân chưa cao; các khuôn khổ pháp luật còn nhiều chồng chéo, chế tài chưa đủ mạnh cũng khiến hoạt động của lực lượng quản lý thị trường chưa thực sự hiệu quả.

Trước tình hình đó, Tổng cục Quản lý thị trường đã chỉ đạo cục quản lý thị trường các địa phương tăng cường những biện pháp, giải pháp cụ thể và quyết liệt hơn, trong đó chú trọng đến nâng cao đạo đức công vụ, phương pháp và tác phong làm việc chính quy, tinh thông về nghiệp vụ.

Đồng thời thông qua việc kiểm tra, kiểm soát thị trường, Cục Quản lý thị trường các địa phương cũng cần đẩy mạnh việc phổ biến, hướng dẫn, tuyên truyền chủ trương, đường lối, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước, giáo dục ý thức chấp hành pháp luật cho tổ chức, cá nhân kinh doanh, góp phần ổn định trật tự thị trường, đảm bảo trật tự xã hội và tạo điều kiện thuận lợi cho các hoạt động sản xuất, kinh doanh, duy trì và tạo đà phát triển kinh tế - xã hội ở địa phương.

Tổng cục Quản lý thị trường cũng chỉ đạo lực lượng quản lý thị trường chú trọng công tác dự báo tình hình, theo dõi sát diễn biến của thị trường; phối hợp với các cơ quan chức năng tăng cường kiểm tra, kiểm soát và xử lý việc vận chuyển, kinh doanh hàng lậu, hàng giả, không rõ nguồn gốc; xây dựng kế hoạch kiểm tra thường xuyên hàng năm, tập trung vào một số mặt hàng trọng điểm do Bộ Công thương quản lý, quyết tâm không có “vùng cấm” trong công tác này.

HUỲNH TRANG - Cục trưởng Cục Quản lý thị trường