Hiện nay, nhiều HTX đã có sản phẩm đặc trưng và đầu ra tương đối ổn định. Nhưng để sản xuất chuyên nghiệp theo quy mô lớn, các HTX cần xây dựng xưởng chế biến với công nghệ hiện đại. Điều này đòi hỏi vốn lớn, bản thân các HTX không đủ lực thì sự hỗ trợ từ các nguồn vốn chính sách là giải pháp tối ưu.
Đáp ứng nhu cầu thị trường
Trước đây, khi mới ra mắt sản phẩm rượu tằm Hòa Phong, HTX Nông nghiệp kinh doanh dịch vụ Hòa Phong (huyện Tây Hòa) vấp phải phản ứng của khách hàng về mẫu mã chai. Đến nay, đơn vị đã cải tiến để đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của người tiêu dùng.
Theo ông Nguyễn Ngọc Tuấn, Giám đốc HTX Nông nghiệp kinh doanh dịch vụ Hòa Phong, mẫu chai thủy tinh dài ban đầu bị cho là không sang trọng, khó trở thành quà biếu hay dùng trong các buổi tiệc đẳng cấp.
Để đa dạng sản phẩm phù hợp với nhiều đối tượng người tiêu dùng, đơn vị đã sản xuất thêm mẫu chai tròn hiện đại. Hiện mẫu chai này được phân khúc thị trường khó tính chấp nhận, góp phần đưa rượu tằm Hòa Phong trở thành đồ uống ngang tầm với các sản phẩm nhập ngoại khác trong các siêu thị, nhà hàng.
HTX Nông nghiệp An Nghiệp (huyện Tuy An) cũng sẵn sàng thay đổi để đáp ứng nhu cầu thị trường về cả chất lượng và mẫu mã cho sản phẩm gạo thơm Hoa Vàng.
Ông Trần Tấn Khoa, Giám đốc HTX này, cho biết: Vụ hè thu năm 2018, để giữ thương hiệu gạo thơm Hoa Vàng chất lượng cao, HTX sẵn sàng chịu lỗ hơn 70 triệu đồng để thu hồi 30 tấn lúa không đạt chất lượng. Đồng thời, sau khi khách hàng phản hồi mẫu mã bao bì xấu không tương xứng với chất lượng thì HTX cũng đầu tư cải tiến mẫu mã. Hiện, sản phẩm gạo thơm Hoa Vàng nhận được nhiều đơn đặt hàng của khách hàng trong cả nước. HTX tính tới mở rộng quy mô sản xuất để thực hiện những hợp đồng bao tiêu sản phẩm lớn.
Cần vốn đầu tư chế biến
Chia sẻ về 30 tấn lúa không đạt chất lượng, ông Trần Tấn Khoa cho biết thêm: Thời điểm thu hoạch gặp trời mưa, 30 tấn lúa không được phơi kịp thời vì sân kho HTX không đủ lớn. Nhiều mẻ bị thiếu nắng, không đủ chắc mẩy khiến gạo khi nấu thành cơm bị mủn, vị nhạt, để lâu có thể bị mốc.
Ngay khi khách hàng phản ứng, HTX thu hồi toàn bộ sản phẩm, chấp nhận hạ giá từ 16.000 đồng/kg còn 2.500 đồng/kg bán cho người dân làm thức ăn chăn nuôi. Cần nói thêm rằng một quy trình chế biến gạo chất lượng cao phải đảm bảo nhiều điều kiện như lúa được phơi đủ nắng, gạo được sàng sảy kỹ càng.
Làm thủ công phụ thuộc vào thời tiết và bàn tay người thợ thì rủi ro cao. Toàn bộ sản phẩm tuy cùng xuất một thời điểm nhưng chất lượng không thể đồng đều. Làm bán lẻ thì sai sót này còn có thể được chấp nhận chứ những đơn đặt hàng lớn sẽ bị đối tác đánh giá là không chuyên nghiệp. Họ sẵn sàng hủy hợp đồng và không bao giờ hợp tác nữa.
Uy tín cũng như chỗ đứng trên thị trường bấy lâu nay gây dựng của đơn vị cũng mất. Chính từ đây, HTX tính tới sản xuất chuyên nghiệp bằng việc xây dựng nhà xưởng chế biến với công nghệ lò sấy lúa hiện đại, máy xay xát gạo, quy trình đóng gói tự động…, tổng kinh phí lên tới vài tỉ đồng. HTX không đủ vốn để làm nên vẫn đang chờ nguồn vốn hỗ trợ từ ngân sách.
HTX Dịch vụ nông nghiệp tổng hợp Hòa Hiệp Bắc (huyện Đông Hòa) cũng cần vốn để quy hoạch vùng chăn nuôi chim cút, xây dựng thương hiệu làng nghề và nhà máy ấp trứng… theo hướng sản xuất tập trung để bảo vệ môi trường và phát triển kinh tế hộ.
Theo ông Nguyễn Ngọc, Giám đốc HTX này, các thành viên HTX đã đồng thuận cao song do thiếu vốn nên đến nay chưa thể triển khai. Từ đó dẫn đến tình trạng chăn nuôi vẫn nhỏ lẻ, tiềm ẩn nguy cơ bùng phát dịch; thương hiệu tập thể của làng nghề cũng khó phát triển. Hiện nay, HTX chỉ chờ vốn từ nguồn hỗ trợ theo Quyết định 2261 của Thủ tướng Chính phủ và chờ kinh phí tài trợ từ Liên minh HTX Việt Nam.
Ông Lê Thanh Lam, Chủ tịch Liên minh HTX tỉnh, cho biết: Hiện có rất nhiều chính sách hỗ trợ vốn giúp các HTX nâng cao công nghệ chế biến, hoàn thiện chuỗi giá trị nông sản; gồm vay vốn ưu đãi theo các nghị định 55, 116 của Chính phủ, hỗ trợ hạ tầng sản xuất theo Quyết định 2261 của Chính phủ…
Tuy nhiên thực tế, các HTX được thụ hưởng rất ít, khiến việc xây dựng mô hình liên kết sản xuất gặp khó. Hiện đơn vị đang hỗ trợ hoàn tất hồ sơ cho 3 HTX thụ hưởng với tổng vốn từ 3-5 tỉ đồng từ nguồn của Liên minh HTX Việt Nam và vốn nông thôn mới qua kênh của Sở NN-PTNT.
Các HTX cũng cần hiểu rằng, chính sách hỗ trợ là đồng hành chứ không “cho không, biếu không” nên HTX phải có vốn đối ứng, có phương án sản xuất hiệu quả.
HẢI PHONG
