Hiện danh thắng Đầm Ô Loan đang bị xâm hại cả ở dưới nước và khu vực quanh bờ, ảnh hưởng tới cảnh quan du lịch, gây ô nhiễm vùng nuôi và làm giảm nguồn lợi thủy hải sản. Để trả lại cho Ô Loan danh xưng xứng tầm danh thắng cấp quốc gia, gắn với nhiều hải sản đặc sản như sò huyết, tôm…, Tỉnh ủy, UBND tỉnh đưa ra các giải pháp nhằm giải quyết triệt để vấn đề này.
Xử lý các trường hợp sai phạm
Đầm Ô Loan chạy quanh 5 xã của huyện Tuy An là An Hòa, An Cư, An Hiệp, An Hải và An Ninh Đông. Trước đây đầm rộng mênh mông, thoáng đãng thì nay người dân làm hồ nuôi san sát, giăng lưới phủ kín gần kín mặt hồ.
Những lều canh đơn sơ giờ thay thế bằng nhà cấp 4 kiên cố; thậm chí nhiều hộ mở nhà hàng kinh doanh hải sản ngay trên mặt hồ. Điều đáng nói là ở cả năm xã đều để xảy ra tình trạng lấn chiếm này.
Theo UBND huyện Tuy An, có 419 hộ lấn chiếm đất ven đầm xây dựng nhà ở, lán trại và các công trình trái phép, với tổng diện tích hơn 37.460m2.
Ngoài ra, riêng diện tích nuôi tôm trái phép lấn chiếm 364,74ha. Đồng thời, việc khai thác bằng các dụng cụ không an toàn cũng gây hại tới nguồn lợi thủy hải sản ở đây. Hiện quanh đầm còn có 667 hộ khai thác thủy sản bằng lờ dây (bóng Thái Lan), đăng, chấn… khiến môi trường sống của các loài thủy hải sản bị ảnh hưởng, cảnh quan danh thắng cũng mất đi vẻ đẹp tự nhiên vốn có.
Ông Nguyễn Văn Huyên, một khách du lịch từ Hải Phòng đến đầm Ô Loan tham quan, cho biết: So với hình ảnh trên poster quảng cáo, tới thực tế đầm Ô Loan tôi hơi thất vọng. Vẻ quang đãng, trong xanh, hoang sơ không thấy, chỉ toàn thấy những đìa tôm san sát với lưới giăng mắc khắp nơi, rồi nhà cửa che hết đầm. Kín mít như vậy thì cá, tôm, sò huyết, cua ghẹ làm sao có được môi trường tự nhiên để sinh trưởng…
Theo ông Tiếu Văn Cừ, Chủ tịch UBND xã An Cư, để xảy ra tình trạng này một phần do chính quyền xã buông lỏng trong quản lý, không kịp thời nắm bắt tình hình báo cáo lên cấp trên để xử lý ngay. Nguyên nhân do lực lượng cán bộ xã mỏng, trình độ về quản lý quy hoạch xây dựng, nuôi trồng thủy hải sản hạn chế…
Hiện chính quyền các cấp đã vào cuộc để từng bước giải quyết vấn đề này. Ông Bùi Văn Thành, Chủ tịch UBND huyện Tuy An, cho biết: Địa phương đã nghiêm cấm việc khai thác thủy sản bằng lờ bóng Thái Lan và kích điện gây hủy diệt sinh vật biển.
Chính quyền và các hội, đoàn thể vận động người dân tự giác tháo dỡ các công trình xây dựng trái phép và rào chấn, đăng lưới làm cản trở lưu thông trong đầm. Đồng thời, huyện đã rà soát diện tích cần giải tỏa là 138,74ha và chọn được vị trí tái định cư phù hợp cho người dân.
Theo đồng chí Nguyễn Chí Hiến, Phó Chủ tịch thường trực UBND tỉnh, các trường hợp đã lấn chiếm trái phép thì kiên quyết tháo dỡ công trình để chỉnh trang lại đầm Ô Loan, trên cơ sở bố trí khu tái định cư, ưu tiên các hộ gần khu vực bờ đầm sinh kế phụ thuộc vào nuôi trồng thủy hải sản ở đây. Trước mắt, không để trường hợp nào xây mới, chờ quy hoạch chi tiết làm căn cứ.
Quy hoạch chi tiết để phát triển bền vững
Đồng chí Nguyễn Chí Hiến cho biết thêm: Quy hoạch đầm Ô Loan phải bảo đảm hài hòa giữa phát triển du lịch với phát triển kinh tế biển. Ngay trong tháng 4 này, Sở VH-TT-DL xác định mốc giới khu vực bảo vệ vùng 1, vùng 2 quanh di tích danh thắng Đầm Ô Loan.
Sở Xây dựng phối hợp với UBND huyện Tuy An quản lý trật tự xây dựng, xử lý lấn chiếm đất đai, lấn chiếm mặt đầm; đồng thời bố trí khu tái định cư cho người dân khi phải di dời, ưu tiên vị trí gần khu vực bờ đầm.
Sở NN-PTNT bảo đảm người dân tổ chức nuôi trồng thủy hải sản theo quy định tại Thông tư 19/2018/TT-BNNPTNT hướng dẫn về bảo vệ và phát triển nguồn lợi thủy sản. Tỉnh ưu tiên thực hiện các dự án trồng rừng, nuôi trồng các loại thủy sản, tôn tạo di tích, cải tạo cảnh quan môi trường khu vực đầm.
Sau khi đi khảo sát, kiểm tra di tích thắng cảnh Đầm Ô Loan, đồng chí Phạm Đại Dương, Phó Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch UBND tỉnh, nhấn mạnh: Sở dĩ tình trạng lấn chiếm ở đầm Ô Loan kéo dài chưa được giải quyết dứt điểm là do quy hoạch chồng chéo, công tác quản lý lỏng lẻo.
Trong khi chờ Bộ VH-TT-DL thống nhất ranh giới khu vực bảo vệ vùng 1, khu vực bảo vệ vùng 2, tỉnh tiếp tục giải quyết tình trạng lấn chiếm trong đầm. Trước hết, tuyên truyền nâng cao nhận thức cho người dân về bảo vệ môi trường sống, môi trường cảnh quan quanh đầm, vận động các hộ vi phạm di dời, tháo dỡ công trình sai phép.
Đối với những trường hợp chây ỳ thì tổ chức cưỡng chế. Hiện cả hệ thống chính trị đã vào cuộc, các sở, ban ngành đã xác định được nhiệm vụ của mình nên trong thời gian sớm nhất danh thắng quốc gia Đầm Ô Loan sẽ được trả lại nguyên trạng, phục vụ cho phát triển du lịch và kinh tế biển địa phương.
MINH DUYÊN
