Mặc dù việc củng cố, phát triển và nâng cao hiệu quả kinh tế tập thể được Tỉnh ủy quan tâm chỉ đạo bằng Chương trình hành động cụ thể từ năm 2002, song hoạt động kinh tế HTX ở Phú Yên vẫn còn nhiều khó khăn, vướng mắc cần được tiếp tục tháo gỡ.
 |
|
Nghề đan đát hàng thủ công mỹ nghệ xuất khẩu ở HTX Tân Hòa Bình giải quyết việc làm cho nhiều lao động Ảnh: N.T |
NHỮNG TỒN TẠI TRONG PHÁT TRIỂN KINH TẾ HTX
Hoạt động theo cơ chế thị trường, các HTX tỏ ra còn lúng túng, thiếu nhạy bén trong sản xuất kinh doanh, nên kinh tế HTX tăng trưởng chậm. Trong số HTX còn hoạt động có 45,7% HTX trung bình và 9,2% HTX yếu kém, trong đó có đến 46,2% HTX thủy sản yếu kém. Hoạt động tương đối có hiệu quả là các HTX nông nghiệp. Sau khi chuyển đổi và đăng ký hoạt động theo Luật HTX, nhiều HTX đã tiếp nhận quản lý, khai thác các công trình thủy lợi, lưới điện và đã phát triển thêm ngành nghề, tổ chức được các dịch vụ kinh doanh tổng hợp phục vụ sản xuất và đời sống của xã viên, từng bước vươn lên, tiêu biểu như Hòa Phong, Hòa Mỹ Đông (Tây Hòa), Hòa Vinh (Đông Hòa), Hòa Quang Nam, Hòa Thắng 1, Hòa Thắng 2 (Phú Hòa), An Ninh Tây, Nam An Nghiệp (Tuy An)… Tuy nhiên, số HTX hoạt động có hiệu quả được xếp loại giỏi đó không nhiều, vẫn còn 42,1% HTX nông nghiệp trung bình và 6,3% HTX nông nghiệp yếu kém. Ở lĩnh vực thủy sản và xây dựng, nhiều HTX đã chấm dứt hoạt động do thua lỗ song vẫn chưa giải thể hoặc tuyên bố phá sản.
Do hoạt động sản xuất kinh doanh còn kém hiệu quả nên thu nhập của người lao đôïng trong HTX thấp, chỉ từ 250.000 đồng đến 500.000 đồng/tháng. Điều này càng làm cho những người lao động có năng lực, tay nghề giỏi rời bỏ HTX và làm giảm chất lượng đội ngũ cán bộ quản lý HTX, chỉ 29% số cán bộ HTX có trình độ từ trung cấp trở lên. Một số HTX còn để xảy ra sai phạm trong quản lý tài sản, công quỹ gây mất lòng tin xã viên và uy tín của kinh tế tập thể. Chủ nhiệm Liên minh HTX Phú Yên Lê Luân giãi bày: Yếu kém của HTX còn do những chủ trương, chính sách hỗ trợ kinh tế tập thể của Nhà nước như về bồi dưỡng, đào tạo cán bộ HTX, nghề cho xã viên; giao đất cho HTX; đưa tiến bộ khoa học và công nghệ về HTX… chưa đến được với các HTX. Một khó khăn nữa là nhiều HTX thường xuyên “đói” vốn kinh doanh. Ở Phú Yên, bình quân giá trị tổng tài sản mỗi HTX được 1.495 triệu đồng, trong đó vốn lưu động chưa đến 660 triệu đồng. Vốn góp của xã viên ít, song HTX lại rất khó tiếp cận được các nguồn vốn tín dụng, vốn từ các dự án, chương trình mục tiêu quốc gia.
ĐÂU LÀ GIẢI PHÁP THÚC ĐẨY KINH TẾ HTX?
Trong 5 năm (2002- 2007), trên địa bàn toàn tỉnh chỉ có thêm 11 HTX được thành lập, đưa tổng số HTX đăng ký hoạt động theo Luật HTX lên 207 đơn vị, nhưng thực chất chỉ còn có 147 HTX hoạt động, bao gồm 95 HTX nông nghiệp, 23 HTX tiểu thủ công nghiệp, 8 HTX xây dựng, 12 HTX vận tải, 4 HTX thủy sản, 1 HTX thương mại và 4 quỹ tín dụng.
Để thúc đẩy kinh tế HTX phát triển và hoạt động có hiệu quả, cấp ủy và chính quyền địa phương cần vào cuộc tích cực hơn nữa, nhanh chóng khắc phục những tồn tại trên. Bên cạnh việc giải thể bắt buộc hoặc tuyên bố phá sản đối với những HTX đã ngừng hoạt động, cần có biện pháp củng cố những HTX yếu kém và trung bình theo hướng cải tổ và cơ cấu lại bộ máy quản lý, điều hành; xử lý các khoản nợ dây dưa, mất khả năng thanh toán để lành mạnh hóa tình hình tài chính HTX. Đi đôi với củng cố, nâng cao hiệu quả hoạt độïng của các HTX còn lại, cần quan tâm vận động thành lập HTX ở tất cả các ngành, lĩnh vực kinh tế theo hướng đa dạng hóa loại hình, quy mô HTX với nhiều mức độ hợp tác khác nhau trên tinh thần tự nguyện, trong đó chú trọng phát triển HTX ở địa bàn các huyện miền núi Sơn Hoà, Sông Hinh; các lĩnh vực sản xuất tiểu thủ công nghiệp, kinh doanh dịch vụ phục vụ sản xuất và đời sống văn hóa… Các HTX cùng ngành nghề, hoạt động trên một địa bàn nên liên kết với nhau theo mô hình liên hiệp HTX nhằm nâng cao sức cạnh tranh trong nền kinh tế thị trường, như các HTX nông nghiệp ở từng huyện nên có liên hiệp HTX nông nghiệp. Liên hiệp HTX đó sẽ đảm nhận việc cung ứng vật tư với giá rẻ nhờ có thể “mua tận gốc, bán tận ngọn” hoặc tiêu thụ nông sản với khối lượng lớn, lúc đó hiệu quả về kinh tế lẫn xã hội của HTX càng được nâng cao. Các chương trình mục tiêu quốc gia, dự án, đề tài khoa học nên lấy HTX làm đối tác để chuyển giao tiến bộ khoa học, công nghệ đến người sản xuất và qua đó tăng cường lực lượng sản xuất cho HTX.
Tại Phú Yên, các HTX đang giải quyết việc làm cho gần 139.700 lao động, chiếm 32,4% số lao động trong nền kinh tế địa phương. Đây cũng là đối tượng lao động có thu nhập thấp. Nếu kinh tế HTX hoạt độïng có hiệu quả cũng đồng nghĩa với tăng thu nhập cho người nghèo, phát triển cộng đồng; đồng thời còn là đòn bẩy cho sự nghiệp công nghiệp hoá, hiện đại hoá nông nghiệp- nông thôn. Do vậy giải quyết khó khăn vướng mắc thúc đẩy kinh tế tập thể phát triển cần đặt trong tổng thể phát triển kinh tế- xã hội địa phương. Có sự quan tâm chỉ đạo quyết liệt của cấp ủy đảng, chính quyền các cấp, nhất định kinh tế HTX sẽ có sự chuyển biến mạnh mẽ hơn trong thời gian đến.
NGUYÊN TRƯỜNG
