Hiện nay, rệp sáp bột hồng đang lây lan nhanh trên cây sắn ở các xã Xuân Quang 3, Xuân Quang 1, Xuân Lãnh và Xuân Sơn Nam (huyện Đồng Xuân). Cùng với đó, 30ha sắn của địa phương này cũng bị nhện đỏ gây hại dẫn tới việc sắn có thể bị mất năng suất.
Theo Phòng NN-PTNT huyện Đồng Xuân, hiện địa phương này có 10ha sắn bị rệp sáp bột hồng. Tỉ lệ hại 2-3% cây, giai đoạn sắn non phát triển củ tại các xã Xuân Quang 3, Xuân Quang 1, Xuân Lãnh và Xuân Sơn Nam. Ngoài ra, huyện Đồng Xuân còn có 30ha sắn bị nhện đỏ gây hại, tỉ lệ hại 5-70% lá; trong đó, 4ha tỉ lệ hại 60-70% lá, giai đoạn phát triển củ. Điều đáng lo là hiện nay rệp sáp bột hồng xuất hiện vào thời điểm sắn còn non và vào mùa nắng.
Ông Bùi Văn Tứ, Trưởng Trạm Bảo vệ thực vật huyện Đồng Xuân, cho biết: Hiện nay, rệp sáp bột hồng xuất hiện đầu mùa nắng nên khả năng lây lan nhanh. Hơn nữa, sắn còn non nếu không ngăn chặn kịp thời thì khả năng mất năng suất rất cao.
Tại xã Xuân Phước, cây sắn đã 3 tháng tuổi nhưng cây cao không quá 3 gang tay người lớn. Theo bà Trần Thị Linh, một người trồng sắn ở đây, bà trồng 5.000m2 sắn nhưng bị rệp sáp bột hồng gây hại hoàn toàn. Khi nhổ bụi sắn thì củ chỉ to bằng ngón tay út, bà phải tiêu hủy hom sắn và cày lại để trồng hoa màu khác.
Còn ông Bùi Văn Cường ở xã Xuân Lãnh, cho biết: Năm trước, sắn nhà tôi bị rệp sáp bột hồng gây hại. Tôi mua thuốc về phun, sau đó cây ra đọt non nhưng chỗ chùm đọt xoăn vẫn còn, khi nhổ lên có bụi chỉ được 1 củ to bằng ngón chân cái. Vừa rồi, tôi được tập huấn phương pháp phòng trừ rệp sáp bột hồng, áp dụng vào thực tế và thấy hiệu quả. Theo đó, khi sắn bị rệp sáp bột hồng, tôi bẻ đọt gom đốt rồi phun thuốc; từ chỗ bẻ, đọt cây sắn ra nhánh khác, phát triển bình thường.
Theo những người trồng sắn, nếu sắn phát triển bình thường đến vụ thu hoạch, năng suất đạt 17 tấn/ha, sau khi trừ chi phí người trồng lãi từ 20-25 triệu đồng/ha. Nếu sắn bị rệp sáp bột hồng mà không phòng trừ kịp thời thì sắn không cho năng suất.
TS Ignazio Graziosi, chuyên gia Trung tâm Nông nghiệp nhiệt đới quốc tế khu vực châu Á (CIAT-Asia) vừa có chuyến đến Phú Yên nghiên cứu mức độ gây hại và cách phòng trừ, cho biết: Rệp sáp bột hồng là dịch hại ngoại lai nên chúng rất khỏe mạnh và không bị thiên địch tiêu diệt. Rệp sáp bột hồng tăng mạnh về số lượng trong suốt thời kỳ đầu của mùa khô, gây thiệt hại cục bộ, đặc biệt ở những vùng khô hạn. Nhện đỏ cũng là một dịch hại khác của cây sắn, gây hại mặt dưới lá sắn, chúng chích hút gây vàng, xoăn và rụng lá sắn. Cũng theo TS Ignazio Graziosi, biện pháp phòng ngừa rệp sáp bột hồng đầu tiên nên làm là phải quản lý đồng ruộng tốt hơn, để gia tăng sức khỏe cây trồng. Bón phân hữu cơ, luân canh và xen canh là các giải pháp sẽ làm giảm sự gây hại của sâu bệnh, bao gồm cả rệp sáp bột hồng.
ThS Đặng Văn Mạnh, Phó Chi cục trưởng Chi cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật Phú Yên, khuyến cáo: Hiện nay, rệp sáp bột hồng, nhện đỏ trên cây sắn có khả năng lây lan trên diện rộng. Vì vậy, Trạm Trồng trọt và Bảo vệ thực vật và bà con nông dân cần sớm phát hiện, tiêu hủy kịp thời rệp sáp bột hồng hại sắn khi diện tích và tỉ lệ hại còn thấp nhằm ngăn chặn nguồn lây lan. Người trồng phải tiêu hủy triệt để các thân cây sắn và tàn dư của cây bị bệnh. Còn đối với nhện đỏ thì khoanh vùng xử lý kịp thời.
TRÂM TRÂN
