Ngoài 13 công trình cấp nước tập trung vùng nông thôn trên địa bàn tỉnh ngừng hoạt động đã được thanh lý, Sở NN-PTNT đang phối hợp với Sở Tài chính hoàn chỉnh hồ sơ tiếp tục thanh lý 4 công trình khác ở huyện Đồng Xuân. UBND tỉnh đã chỉ đạo các ngành chức năng và địa phương liên quan khẩn trương xử lý khắc phục những tồn tại trong công tác quản lý, vận hành các công trình cấp nước tập trung…

Công trình cấp nước xã Cà Lúi (huyện Sơn Hòa) đầu tư từ năm 2009 nhưng đã xuống cấp, hư hỏng nên tỉnh đồng ý cho thanh lý - Ảnh: ANH NGỌC

Những công trình kém hiệu quả

Theo Sở NN-PTNT, hiện trên địa bàn tỉnh có 6 công trình cấp nước tập trung vùng nông thôn ngừng hoạt động. Trong 6 công trình này thì có 4 công trình đang làm thủ tục thanh lý và 2 công trình mới hoàn thành đưa vào sử dụng nhưng đã ngừng hoạt động.

Công trình cấp nước thôn Cẩm Thạch, xã Hòa Định Tây (huyện Phú Hòa) do UBND huyện này làm chủ đầu tư, từ nguồn vốn Chương trình mục tiêu quốc gia nước sạch và vệ sinh môi trường nông thôn. Công trình hoàn thành đưa vào sử dụng năm 2009, với công suất thiết kế 145m³/ngày đêm, tổng mức đầu tư hơn 3,2 tỉ đồng, nguồn nước lấy từ đường ống cấp nước của Công ty CP Cấp thoát nước Phú Yên.

Ông Nguyễn Hữu Thành, Giám đốc HTX Dịch vụ nông nghiệp Hòa Định Tây, cho biết: Tháng 4/2009, UBND xã Hòa Định Tây giao cho HTX Nông nghiệp kinh doanh tổng hợp Hòa Định Tây 1 (nay là HTX Dịch vụ, nông nghiệp Hòa Định Tây) quản lý, vận hành và khai thác công trình cấp nước thôn Cẩm Thạch. Công trình này cấp nước cho 71 hộ dân. Đến năm 2012, công trình này ngừng hoạt động vì tỉ lệ nước hao hụt rất cao khoảng 79%, dẫn đến thua lỗ. Từ ngày bàn giao đến ngày ngừng hoạt động, HTX Nông nghiệp kinh doanh tổng hợp Hòa Định Tây 1 lỗ hơn 20 triệu đồng, mặc dù huyện đã hỗ trợ công tác vận hành, bảo dưỡng mỗi năm 25 triệu đồng (riêng năm 2011 là 10 triệu đồng). Hiện có 33 khách hàng sử dụng nước còn nợ HTX hơn 11,4 triệu đồng chưa thu hồi được.

Ông Phạm Khi, Phó Chủ tịch UBND huyện Phú Hòa, cho hay: Nguyên nhân công trình cấp nước thôn Cẩm Thạch ngừng hoạt động là do công nhân quản lý, vận hành không có chuyên môn nên việc xử lý các sự cố còn chậm và rất khó khăn. Mặt khác, cụm vật tư, thiết bị do nhân dân đầu tư từ tuyến ống chính vào từng hộ chưa đảm bảo chất lượng nên tỉ lệ thất thoát nước khá cao, dẫn đến thua lỗ nhiều năm. UBND huyện Phú Hòa kiến nghị tỉnh chỉ đạo Công ty CP Cấp thoát nước Phú Yên tiếp quản và vận hành công trình nước này để đạt hiệu quả hơn.

Còn với công trình cấp nước thôn Dốc Cát và Đội 1 thôn Ngân Điền, xã Sơn Hà do UBND huyện Sơn Hòa làm chủ đầu tư, từ nguồn vốn Chương trình 134, 135, với công suất thiết kế 104m³/ngày đêm, tổng mức đầu tư hơn 1,36 tỉ đồng, nguồn nước đấu nối cũng lấy từ đường ống cấp nước của Công ty CP Cấp thoát nước Phú Yên.

Theo UBND huyện Sơn Hòa, công trình này được xây dựng năm 2008, có tổng chiều dài đường ống cấp chính gần 6km và được đưa vào sử dụng năm 2009. UBND huyện Sơn Hòa giao cho xã Sơn Hà quản lý, vận hành, khai thác và cấp nước cho 83 hộ dân. Đến năm 2013, công trình cấp nước thôn Dốc Cát và Đội 1 thôn Ngân Điền ngừng hoạt động. Ông Phạm Đình Phụng, Phó Chủ tịch UBND huyện Sơn Hòa, nói: Nguyên nhân là do công nhân quản lý, vận hành không có chuyên môn nên vận hành kém hiệu quả. Công trình cấp nước này không được duy tu, sửa chữa thường xuyên do không có kinh phí, trong khi đó người dân sử dụng nước không chịu trả tiền nên thu không đủ bù chi. Ngoài ra, do thiết kế tuyến ống chính đi qua các khu đất sản xuất nhưng không có giải pháp bảo vệ nên khi người dân cày bừa đất đã làm vỡ đường ống gây thất thoát nước rất lớn. Từ năm 2009-2013, người dân còn nợ tiền nước hơn 30 triệu đồng, vì vậy Công ty CP Cấp thoát nước Phú Yên ngừng cung cấp nước cho đến nay. UBND huyện cũng đã kiểm điểm trách nhiệm đối với UBND xã Sơn Hà trong việc quản lý, khai thác công trình cấp nước thôn Dốc Cát và Đội 1 thôn Ngân Điền. Vì công trình này cấp nước cho thôn đặc biệt khó khăn (có trên 90% là đồng bào dân tộc thiểu số) nên UBND huyện đưa vào kế hoạch khảo sát, sửa chữa, khắc phục những đoạn ống bị hư hỏng ngay trong năm 2017. Về lâu dài, huyện sẽ đầu tư xây dựng công trình cấp nước tập trung quy mô toàn xã Sơn Hà, nguồn nước được lấy từ sông Ba.

Cần thêm những công trình nước sạch

Theo Sở NN-PTNT, trên địa bàn tỉnh hiện có 78 công trình cấp nước tập trung vùng nông thôn, trong đó có 36 công trình hoạt động hiệu quả, 20 công trình hoạt động bình thường, 16 công trình hoạt động kém hiệu quả và 6 công trình không hoạt động. UBND tỉnh đã chỉ đạo đơn vị này phối hợp với Sở Tài chính hướng dẫn UBND các huyện, thị xã, thành phố rà soát, đề xuất điều chuyển, cho thuê khai thác, chuyển nhượng, thanh lý các công trình cấp nước sạch nông thôn tập trung do địa phương quản lý hoạt động không hiệu quả. Đến nay, UBND tỉnh đã cho thanh lý 13 công trình (trong đó, Sơn Hòa 8 công trình, Phú Hòa 1 công trình và Tuy An 4 công trình). Ông Hồ Hữu Như, Giám đốc Trung tâm Nước sạch và vệ sinh môi trường nông thôn (Sở NN-PTNT), cho biết: Sở NN-PTNT và Sở Tài chính phối hợp với UBND huyện Đồng Xuân đang hoàn chỉnh hồ sơ tiếp tục thanh lý 4 công trình cấp nước sạch nông thôn tập trung ở huyện này.

Theo Trung tâm Nước sạch và vệ sinh môi trường nông thôn, hiện nay các địa phương đang lồng ghép nguồn vốn Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới để đầu tư nâng cấp, sửa chữa các công trình cấp nước tập trung nông thôn nhằm đảm bảo đạt tiêu chí nông thôn mới. Ông Hồ Hữu Như cho biết thêm: UBND tỉnh vừa phân bổ nguồn vốn Trung ương thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới trên địa bàn tỉnh năm 2017 với số tiền 89,2 tỉ đồng, trong đó vốn đầu tư phát triển là 69 tỉ đồng và vốn sự nghiệp là 20,2 tỉ đồng. Đối với nguồn vốn đầu tư phát triển, tỉnh phân bổ cho 88 xã nông thôn mới (xã đã đạt nông thôn mới và xã đăng ký đạt nông thôn mới trong năm 2017) và thanh toán nợ đọng đối với các công trình nước sạch và vệ sinh môi trường nông thôn trên địa bàn tỉnh. UBND tỉnh đã chỉ đạo các huyện, thị xã, thành phố lồng ghép và phân bổ chi tiết vốn cho các xã, đến từng danh mục dự án cấp nước, trong đó ưu tiên bố trí vốn cho các dự án hoàn thành, chuyển tiếp, còn lại bố trí dự án mới.

ANH NGỌC