Trong suốt quá trình chuyển đổi hoạt động không có HTX nào chuyển sang mô hình kinh tế khác, sản xuất nông nghiệp ở vùng nông thôn vẫn do các HTX quản lý. Những điều này đã khẳng định giá trị của các HTX trong nền kinh tế thị trường hiện nay.

Thủy chung với mô hình HTX

Khi Luật HTX năm 2012 có hiệu lực đã mở ra cánh cửa cho các HTX, đặc biệt là các HTX có hoạt động thương mại, dịch vụ chuyển sang mô hình kinh tế khác như tư nhân, công ty cổ phần… Song tất cả HTX vẫn chọn mô hình kinh tế tập thể để đi. Theo Liên minh HTX tỉnh, hiện toàn tỉnh có 117 HTX hoạt động đa dạng trên nhiều lĩnh vực như nông nghiệp, tiểu thủ công nghiệp, xây dựng, giao thông vận tải, thương mại dịch vụ, tín dụng, môi trường. Trong đó, 105 HTX đã đăng ký chuyển đổi hoạt động theo Luật HTX năm 2012, những HTX còn lại đang rà soát chuyển đổi.

Nhiều năm nay, các HTX vận tải phản ánh, cùng hoạt động trên lĩnh vực vận tải nhưng các chủ xe tư nhân thuận lợi hơn trong kinh doanh vì họ không phải đóng thuế phí, có thể chạy đứt tuyến đón khách dọc đường mà không vào bến. Trong khi các HTX vận tải phải nộp thuế, phí, phải báo cáo lịch trình và vào bến đón trả khách. Tuy vậy, sau chuyển đổi, cả 10 HTX giao thông vận tải với 350 phương tiện xe các loại vẫn chọn mô hình HTX để hoạt động.

Ông Nguyễn Diễn, Giám đốc HTX Dịch vụ vận tải khách du lịch Yên Phú (TP Tuy Hòa), cho biết: Hiện HTX vẫn duy trì 80 đầu xe và không có thành viên nào xin ra khỏi HTX. Bởi vì khi thành lập, chọn mô hình HTX, các chủ xe đều có chung một mong muốn là sát cánh cùng nhau, hỗ trợ nhau trong kinh doanh nên mới tập hợp nhau lại. Điều này phù hợp với bản chất của thành phần kinh tế tập thể mà nòng cốt là các HTX. Chính thành phần kinh tế tập thể đã mang đến cho các chủ xe diễn đàn để phản ánh tâm tư nguyện vọng của mình, cũng như đóng góp ý kiến điều chỉnh những chính sách của Nhà nước chưa phù hợp với thực tế.

Còn đối với HTX Tân Hòa Bình (huyện Tây Hòa), mặc dù có đủ điều kiện để chuyển đổi thành doanh nghiệp nhưng đơn vị vẫn thủy chung với mô hình HTX. Ông Lương Tấn Thái, Giám đốc HTX Tân Hòa Bình, cho biết: HTX có tổng vốn hoạt động gần 9,4 tỉ đồng và đầy đủ cơ sở vật chất máy móc trang thiết bị hiện đại phục vụ sản xuất với trị giá 8 tỉ đồng. HTX có đội ngũ lao động từ 100-500 người, đã có tay nghề qua đào tạo. Sản phẩm của HTX có thị trường riêng và ổn định hàng chục năm nay. Nếu HTX chuyển sang loại hình doanh nghiệp, trước mắt sẽ phù hợp hơn với HTX và phát huy được sự năng động, tự chủ cùng một cơ chế thoáng cho phát triển. Nhưng xét về lâu dài, Hội đồng quản trị HTX vẫn chọn mô hình HTX để phát triển, bởi HTX gắn với sự phát triển bền vững, hài hòa giữa giá trị kinh tế và những yếu tố về con người, môi trường sống và xã hội ở địa phương. Để khắc phục những điều còn chưa phù hợp với điều kiện mới, HTX chuyển sang mô hình HTX tạo việc làm từ tháng 6/2016.

Chỗ đứng ở vùng nông thôn

Theo Liên minh HTX tỉnh, các HTX nông nghiệp giữ vai trò quan trọng đối với phát triển sản xuất, tái cơ cấu nông nghiệp vùng nông thôn. Hiện, toàn tỉnh có 84 HTX và 1 liên hiệp HTX, làm các dịch vụ thủy lợi nội đồng (73 HTX), sản xuất giống cây trồng vật nuôi (39 HTX), dịch vụ làm đất (57 HTX), khuyến nông (70 HTX), kinh doanh vật tư nông nghiệp (27 HTX), tín dụng nội bộ (50 HTX), thu gom rác thải (14 HTX), cung cấp nước sạch (9 HTX), quản lý chợ (32 HTX). Hiện các HTX nông nghiệp đã hình thành được chuỗi cung ứng tiêu thụ sản phẩm và là địa chỉ tin cậy để các hộ dân tìm tới sử dụng dịch vụ.

Bà Phạm Thị Thanh Hoài, thành viên HTX Sản xuất kinh doanh dịch vụ nông nghiệp Xuân Quang 2 (huyện Đồng Xuân), cho biết: Mọi công tác sản xuất của gia đình tôi đều nhờ vào HTX, từ lên lịch gieo trồng vào mỗi vụ, đưa nước về đồng, rồi gặt lúa, cung cấp phân thuốc bảo vệ thực vật tới thu mua lúa… Hễ đồng ruộng xảy ra bất kỳ chuyện gì, tôi cũng đều tìm tới HTX để được giải quyết.

Còn ông Phan Thanh Tứ, thành viên HTX Nông nghiệp Nam An Nghiệp (huyện Tuy An), cho biết: HTX giúp hộ thành viên tiếp cận kỹ thuật sản xuất giống nông hộ, liên kết với các doanh nghiệp thu mua để tiêu thụ lúa giống cho bà con. Vụ vừa qua, gia đình tôi bán cho HTX 50kg lúa giống với giá cao hơn bên ngoài từ 1.000-1.500 đồng/kg.

Theo ông Nguyễn Mười, thành viên HTX Sản xuất dịch vụ nông nghiệp Xuân Sơn Nam (huyện Đồng Xuân), nhờ được vay tín dụng nội bộ tại HTX với lãi suất thấp nên ông có kinh phí đầu tư vào sản xuất và không phải đi vay lãi cao bên ngoài. 

MINH DUYÊN