Để thích ứng với điều kiện khô hạn, thiếu nước xảy ra thường xuyên, gần 20 hộ dân ở xã Hòa Bình 1 (huyện Tây Hòa) đã chuyển đổi từ trồng lúa sang trồng các loại rau màu đem lại nguồn thu cao hơn nhiều so với trồng lúa. Người dân tiếp tục có nhu cầu mở rộng diện tích chuyển đổi để nâng cao hiệu quả sản xuất.
Thiếu nước, năng suất lúa thấp
Theo UBND xã Hòa Bình 1, khu đồng Đá Dựng của địa phương có diện tích 18ha, đây là khu đồng đất kém màu mỡ, trước đây bà con chỉ trồng được các loại khoai lang, sắn. Từ khi địa phương đầu tư nâng cấp tuyến mương nội đồng dẫn nước từ hệ thống thủy nông Đồng Cam về tưới thì bà con ở đây chuyển sang trồng lúa. Tuy nhiên, 5 năm trở lại đây do biến đổi khí hậu, nguồn nước ngày càng cạn kiệt, tình trạng thiếu nước tưới, thường xuyên xảy ra tại khu đồng Đá Dựng, các diện tích nằm phía dưới thiếu nước liên tục, không đủ cho cây lúa phát triển, năng suất lúa đạt thấp so với năng suất bình quân của cả tỉnh, nhất là vào vụ sản xuất lúa hè thu. Ông Nguyễn Văn Thao ở thôn Nông Nghiệp, cho biết: Gia đình tôi có 5 sào ruộng nhưng mỗi vụ chỉ cắt được 10 bao lúa, tương đương khoảng 100kg/sào. Trong khi đó, tại các khu đồng khác của xã, mọi người cắt được 4-5 bao/sào. Sau mỗi vụ sản xuất, chúng tôi hoặc lỗ hoặc chỉ thu hồi đủ tiền đầu tư, chưa kể đến công lao động của gia đình.
Trước những khó khăn này, năm 2013, HTX Kinh doanh dịch vụ Hòa Bình 1 đã đầu tư kinh phí kéo đường dây điện từ trục điện chính đến khu đồng này, đồng thời cho đào 3 giếng để có nguồn nước tưới. Ông Trần Văn Trinh, Giám đốc HTX Kinh doanh dịch vụ Hòa Bình 1, cho hay: Sau khi đầu tư hạ tầng, HTX tổ chức tuyên truyền, vận động các hộ dân có đất sản xuất tại khu vực này thực hiện chuyển đổi cây trồng. Đồng thời, HTX cũng phối hợp với các ngành chức năng tập huấn, hướng dẫn bà con lựa chọn đối tượng cây trồng phù hợp để canh tác.
Trồng hoa màu, hiệu quả thấy rõ
Theo UBND xã Hòa Bình 1, sau nhiều vụ sản xuất, bà con đã chọn lựa được một số loại rau màu phù hợp với thổ nhưỡng, điều kiện để trồng như: dưa hấu, dưa gang, bí xanh, khổ qua, dưa leo, bắp, mướp…
Bà Lê Thị Phận ở thôn Nông Nghiệp, nói: Ban đầu, gia đình tôi chỉ chuyển 2 sào ruộng sang trồng dưa hấu phủ bạt và khổ qua. Đến vụ thu hoạch, sào đất trồng dưa hấu thu được 1,5 tấn, còn sào đất trồng khổ qua cho sản lượng 1 tấn. Sau khi trừ chi phí, mỗi sào cho lợi nhuận từ 2-3 triệu đồng. Trong khi đó, các loại cây này lại ngắn ngày hơn trồng lúa, thường chỉ 55 ngày là cho thu hoạch, nên chúng tôi có thể canh tác được 4 vụ/năm. Thấy việc sản xuất rau màu mang lại thu nhập cao hơn hẳn nên gia đình tôi tiếp tục chuyển đổi, đến nay gia đình có 7 sào đất chuyên trồng các loại rau màu. Cũng theo bà Phận, trước đây, 7 sào đất này mỗi năm bà canh tác được 2 vụ lúa, mỗi năm thu hoạch hơn 800kg lúa, chỉ đắp đổi đủ chi phí đầu tư. Còn nay, khi chuyển sang trồng rau màu, bình quân mỗi năm, gia đình bà Phận thu lợi nhuận khoảng 100 triệu đồng.
Cạnh đám khổ qua của bà Phận, đám dưa gang của gia đình ông Nguyễn Láng đang vào kỳ thu hoạch. Hiện dưa gang có giá 6.000 đồng/kg và được thương lái thu mua tại ruộng nên gia đình ông rất phấn khởi. Ông Láng cho hay: Nhờ chăm sóc kỹ, nguồn nước tưới ổn định nên vụ này dưa rất sai, trái lại lớn, ước sản lượng thu hoạch có thể đạt được 1 tấn/sào, dự kiến sau khi thu hoạch dưa gang tôi sẽ làm đất để trồng mướp. Từ khi tôi chuyển đổi trồng lúa sang trồng rau màu đến nay đã gần 4 năm và năm nào cũng có lợi nhuận khá, giúp kinh tế gia đình ổn định.
Ông Nguyễn Văn Giảng, Phó Chủ tịch UBND xã Hòa Bình 1, cho biết: Đến nay, người dân đã chuyển đổi được 3ha đồng ruộng thường xuyên bị thiếu nước sang trồng rau màu, mang lại hiệu quả kinh tế cao. So với trồng lúa thì trồng rau màu cho nguồn thu cao hơn hẳn. Hiện nay, tại đồng Đá Dựng vẫn còn khoảng 6ha ruộng ở khu vực cuối cấp kênh thường xuyên bị khô hạn, mất năng suất do thiếu nước nên bà con có nhu cầu chuyển đổi cây trồng. Tuy nhiên, để việc chuyển đổi đạt được kết quả thì nhất thiết khu vực này phải được đầu tư đường dây điện và đào giếng để ổn định nguồn nước sản xuất. Nguồn ngân sách của địa phương eo hẹp nên không thể đầu tư, vì vậy địa phương kiến nghị huyện, ngành Nông nghiệp xem xét, hỗ trợ để người dân có điều kiện chuyển đổi.
THỦY TIÊN
