Sau đợt nghỉ tết dài ngày, nhiều lao động không trở lại làm việc khiến doanh nghiệp gặp khó khăn, đặc biệt là đối với các ngành nghề cần nhiều nhân công như may mặc, chế biến thủy sản, mây tre đan, gỗ xuất khẩu… Mặc dù các doanh nghiệp đã có những giải pháp để giữ chân và thu hút lao động mới nhưng người lao động vẫn không mặn mà.

RỘNG CỬA ĐÓN LAO ĐỘNG

Thiếu hụt lao động không còn là chuyện mới, nhưng vẫn luôn là khó khăn mà nhiều doanh nghiệp phải đối mặt sau mỗi đợt nghỉ tết. Đối với những doanh nghiệp có lượng lao động lớn thì tình trạng này càng căng thẳng hơn. Ông Nguyễn Hồng Lạc, Trưởng phòng Kinh doanh, DNTN Trang Thủy (KCN An Phú) cho biết: “Vấn đề thiếu hụt lao động sau tết luôn là một thách thức đối với các doanh nghiệp chế biến thủy sản. Thông thường sau tết, khoảng 30% công nhân sẽ bỏ việc, nhảy việc để chơi xuân hoặc xin làm nơi khác. Do vậy, doanh nghiệp luôn phải chủ động tuyển thêm lao động mới. Tình trạng này kéo dài đến 3, 4 tháng sau mới ổn định trở lại”. Theo ông Lạc, đầu năm 2015, DNTN Trang Thủy nâng công suất nhà máy lên 30 tấn nguyên liệu/ngày, gấp đôi so với năm trước. Để đảm bảo số lượng lao động làm việc sau tết, ngay từ trước tết, doanh nghiệp đã thông báo tuyển thêm 200 công nhân nhưng đến nay mới chỉ tuyển được một nửa.

Hiện tình trạng thiếu hụt lao động xảy ra nhiều nhất ở các doanh nghiệp trong KCN Đông Bắc Sông Cầu. Đây là khu tập trung nhiều đơn vị có nhu cầu lao động lớn, nhưng lại nằm trong khu vực không có nguồn lao động dồi dào. Ông Đỗ Trọng Định, Giám đốc Công ty TNHH Tân Bình Phú (KCN Đông Bắc Sông Cầu) chia sẻ: Doanh nghiệp đã đưa ra nhiều giải pháp để khuyến khích công nhân đi làm sau tết như lì xì, cộng thêm 50.000 đồng/người/ngày làm việc trong tuần đầu tiên sau tết, nhưng cũng chỉ có 1/4 lao động đến xưởng làm. Tình trạng này kéo dài đến hết tháng Giêng thì một số lao động mới chú tâm làm việc; số khác sẽ bỏ việc đi biển hoặc đi làm việc khác. Năm 2015, Công ty TNHH Tân Bình Phú đầu tư thêm nhà xưởng rộng 2.500m² nên cần bổ sung hơn 50 lao động để đáp ứng các đơn hàng của đơn vị. Tuy nhiên, đến nay, doanh nghiệp vẫn chưa tuyển đủ lao động nên phải vừa làm vừa chờ.

 Ông Trần Tôn Chính, đại diện Công ty cổ phần Thành Phúc (KCN Đông Bắc Sông Cầu) thì cho biết: Năm 2014, thị trường gỗ xuất khẩu đang dần hồi phục, lượng đơn hàng rất dồi dào. Các đối tác ở Australia, New Zeland, Đức, Pháp đang có nhu cầu nhập hàng lớn nhưng vì thiếu nhân công lại không chủ động được nguồn nguyên liệu nên doanh nghiệp không dám nhận nhiều đơn hàng, sợ làm không kịp tiến độ sẽ bị phạt hợp đồng. Hiện Công ty cổ phần Thành Phúc vẫn vừa làm vừa tuyển thêm lao động.

THU HÚT VÀ GIỮ CHÂN NGƯỜI LAO ĐỘNG

Theo các doanh nghiệp, nguyên nhân xảy ra tình trạng thiếu hụt lao động một phần là do nhiều lao động chuộng đi làm ở các tỉnh xa. Bên cạnh đó, người lao động nông thôn vẫn chưa quen với tác phong làm việc công nghiệp. Mặc dù vào làm ở các nhà máy nhưng cứ đến vụ mùa hay có việc là họ sẵn sàng nghỉ việc, bỏ việc để làm việc nhà. Ngoài ra, hiện các doanh nghiệp cùng ngành nghề mọc lên quá nhiều nên việc cạnh tranh lao động diễn ra gay gắt. Người lao động dễ dàng bỏ việc, nhảy việc khi không vừa ý, nên không có tâm lý gắn bó lâu dài với doanh nghiệp.

Trước tình trạng trên, các doanh nghiệp phải chủ động tìm kiếm, thu hút lao động từ nhiều kênh khác nhau. Trong đó, các chế độ đãi ngộ để giữ chân người lao động cũng được nhiều doanh nghiệp đặc biệt chú trọng. Ông Nguyễn Hồng Lạc cho biết, hiện tình hình kinh tế vẫn còn khó khăn, thu nhập bình quân chỉ từ 2,5 đến 3,5 triệu đồng/người/tháng không đủ sức giữ chân người lao động gắn bó lâu dài với doanh nghiệp.

Tuy nhiên, DNTN Trang Thủy sẽ cố gắng tạo việc làm thường xuyên, ổn định, có chế độ đãi ngộ hợp lý cho công nhân, đồng thời tăng cường thu hút, đào tạo lao động bổ sung.

Theo ông Đỗ Trọng Định, không có công nhân, doanh nghiệp sẽ “chết”. Do vậy, Công ty TNHH Tân Bình Phú luôn có nhiều chính sách thu hút, giữ chân lao động như cho xe đưa đón công nhân, nâng cao thu nhập của người lao động, thực hiện đầy đủ các chế độ bảo hiểm, có chính sách đãi ngộ đối với công nhân làm việc lâu năm, thu hút thợ có tay nghề cao… Đối với lao động ở xa, công ty hỗ trợ 100.000 đồng/tháng/người tiền thuê nhà ở. Tuy vậy, người lao động vẫn chưa mặn mà…

Theo các doanh nghiệp tại KCN Đông Bắc Sông Cầu, mặc dù mức thu nhập bình quân của người lao động ở đây luôn cao hơn các khu vực khác nhưng vẫn không thu hút được công nhân đến làm việc. Người lao động cũng không thích ký hợp đồng lâu dài và luôn có xu hướng nghỉ việc, bỏ việc ngẫu hứng hoặc theo mùa biển, khiến các doanh nghiệp không ít phen lao đao, thậm chí bị phạt hợp đồng do trễ hạn giao hàng. “Các do­anh nghiệp trong KCN Đông Bắc Sông Cầu mong muốn Ban quản lý Khu kinh tế đầu tư nhà ở cho công nhân để thu hút số lao động ở xa về làm việc lâu dài hơn”, ông Đỗ Trọng Định nói.

NGÔ XUÂN