Trong chiến lược phát triển kinh tế xã hội của Phú Yên, Đông Tác – Vũng Rô được xác định là vùng kinh tế động lực của tỉnh. Tại đây, nhiều công trình trọng điểm của tỉnh đang xây dựng để cùng vịnh Vân Phong (Khánh Hoà) hình thành khu kinh tế trung tâm gắn kết của hai khu vực duyên hải Nam Trung bộ và Tây Nguyên.
Vùng kinh tế Đông Tác- Vũng Rô trải dài theo bờ biển phía nam Phú Yên có diện tích tự nhiên 20.727,5 ha. Trong vùng có cơ sở hạ tầng giao thông đường bộ, đường sắt, đường thuỷ, đường không khá thuận lợi là đầu mối giao thông của Phú Yên đối với cả nước theo 2 trục bắc- nam và đông- tây. Theo quy hoạch, từ năm 2001 đến 2010, vùng kinh tế này có tốc độ tăng trưởng kinh tế bình quân 28,95%/năm, trong đó công nghiệp- xây dựng tăng 40,14%/năm là động lực quan trọng kéo theo sự phát triển chung của cả tỉnh.
Năm 2001, KCN Hoà Hiệp 1 ra đời thu hút 19 dự án đầu tư, bước đầu đã có 11 dự án đi vào sản xuất kinh doanh tạo việc làm ổn định cho gần 3.000 lao động. Năm 2004, các nhà máy trong KCN đã tạo giá trị sản lượng gần 10% giá trị sản xuất của ngành công nghiệp tỉnh nhà, đạt kim ngạch gần 34,5 triệu USD chiếm đến hơn 85% kim ngạch hàng xuất khẩu địa phương.
Cùng lúc đó, lợi thế của vịnh Vũng Rô nước sâu, kín gió, rộng 15km2 nằm sát biển Đông trên đường hàng hải quốc tế cũng được đánh thức. Cuối năm vừa qua cầu cảng tổng hợp Vũng Rô đã đi vào hoạt động, mở thêm một cánh cửa thông thương với thế giới và sẽ giữ một vị trí quan trọng góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế- xã hội trong khu vực. Gần đây với sự ra đời cảng trung chuyển quốc tế Vân Phong, Chính phủ đã cho phép xây dựng Vân Phong- Vũng Rô thành khu kinh tế tổng hợp Nam Phú Yên- Bắc Khánh Hoà là động lực và trung tâm kinh tế của cả 2 khu vực duyên hải Nam Trung bộ và Tây Nguyên trong hành lang đông- tây đến vùng ba biên giới Việt- Lào- Campuchia. Điều đó cũng đồng nghĩa với tạo ra một tuyến phát triển mới cho Tây Nguyên nói riêng, nước ta nói chung vươn ra biển Đông tại Vân Phong- Vũng Rô. Với định hướng đó, trong chương trình hợp tác giữa 2 tỉnh Phú Yên và Khánh Hoà đã kiến nghị Chính phủ đầu tư xây dựng tuyến đường sắt lên Tây Nguyên, đồng thời theo đó là đường ống dẫn dầu. Từ Vân Phong- Vũng Rô có thể mở tuyến đường sắt đông- tây qua dãy Trường Sơn nối với Tây Nguyên, với Stung Tơreng (Campuchia)- Pacxe (Lào)- Ubon (Thái Lan). Theo tính toán sơ bộ, tuyến đường sắt này ở phần lãnh thổ Việt Nam dài 212 km. Nếu men theo thung lũng sông Ba như tuyến ĐT 645 thì đây là tuyến đường có độ dốc thấp nhất nên chi phí xây dựng cũng ít tốn kém nhất và rất thuận lợi so với các tuyến khác ở khu vực miền Trung.
Tại đây còn có dự án Nhà máy lọc dầu Phú Yên do Tập đoàn Techno Star, Cộng hoà liên bang Nga đầu tư với tổng vốn 500 triệu USD đang có những bước đi tích cực để khởi công trong năm nay. Ngoài nhà máy có công suất 3 triệu tấn/năm được xây dựng trên diện tích 300 ha, dự án còn xây dựng một cảng dầu phục vụ cho nhà máy tại Bãi Lau (Vũng Rô). Dự án này đi vào hoạt động sẽ cung cấp xăng dầu cho cả khu vực và có thể mở rộng phục vụ cho đường ống dẫn dầu lên Tây Nguyên.
Đông Tác- Vũng Rô còn có tiềm năng to lớn về du lịch. Các Bãi Môn, Bãi Tiên, Hòn Nưa hoang sơ, cát mịn thoai thoải, nước trong vắt phù hợp cho các loại hình du lịch biển và nghỉ dưỡng. Ngọn Đá Bia- Thạch Bi Sơn hùng vĩ cao 706m thích hợp cho những người thích mạo hiểm, chinh phục đỉnh cao. Nơi đây còn có Mũi Điện với ngọn hải đăng kỳ vĩ với tầm hiệu lực 24 hải lý, là nơi đón bình minh đầu tiên của đất liền Tổ quốc và Bãi Chính với di tích lịch sử quốc gia, nơi đón tàu không số tiếp viện vũ khí cho chiến trường miền Nam. Liên kết với Vân Phong, Vũng Rô sẽ bổ sung làm đa dạng hoá hoạt động du lịch của khu khu kinh tế tổng hợp này.
Đối với Phú Yên, triển vọng của vùng kinh tế động lực Đông Tác – Vũng Rô càng rõ nét hơn, khi được Chính phủ cho phép triển khai dự án xây dựng hạ tầng kỹ thuật nam Đà Rằng. Cầu Hùng Vương nối đôi bờ sông Đà Rằng sẽ được xây dựng hiện đại với 4 làn xe bằng công nghệ nhịp vòm ống thép nhồi bê tông. Từ đó mở tuyến đường mới đến sân bay Tuy Hòa có quy mô đường đô thị loại I rộng 40m và từ sân bay đến cầu Đà Nông có lòng đường rộng 26 m để nối vào tuyến đường Phước Tân- Bãi Ngà. Như vậy tỉnh ta có thêm một tuyến giao thông mới ven theo bờ biển từ khu trung tâm hành chính tỉnh đến cảng Vũng Rô. Tuyến đường quan trọng này sẽ mở ra cơ hội khai thác các tiềm năng trong vùng, nhất là lĩnh vực du lịch. Trên đó, còn có khu đô thị mới Nam Tuy Hoà rộng 350 ha được xây dựng theo tiêu chuẩn đô thị loại III, đồng bộ các công trình hạ tầng như giao thông, điện, cấp thoát nước sẽ là một đô thị dịch vụ phục vụ cho vùng kinh tế Nam Phú Yên- Bắc Khánh Hoà, tạo điểm nhấn cho Phú Yên trong thời kỳ đẩy nhanh công nghiệp hoá, hiện đại hoá.
Với sự phát triển của cụm kinh tế Vân Phong- Vũng Rô và thành phố Tuy Hoà trong tương lai thì nhu cầu vận tải về đường hàng không sẽ ngày càng lớn. Sân bay Tuy Hoà với đường băng dài 3.000 m và vùng tĩnh không 2.000 ha sẽ rất thuận lợi nâng cấp thành một cảng hàng không lớn để đáp ứng nhu cầu vận tải cho cả khu vực. Quả thật đây là cơ hội lớn đối với sự phát triển của tỉnh nhà.
Có thể thấy sự chuyển động của vùng kinh tế động lực Đông Tác- Vũng Rô hôm nay đang biểu hiện tập trung đường lối công nghiệp hoá, hiện đại hoá của tỉnh. Sự chuyển động đó đang kéo theo sự phát triển chung của cả tỉnh.
NGUYÊN TRƯỜNG
