Phú Yên là quê hương của nghề câu cá ngừ đại dương, với sản lượng lớn nhất nước (hơn Bình Định, Khánh Hòa), nhưng giá trị loại hải sản này của Phú Yên thấp hơn các địa phương khác, chưa có thương hiệu để xuất khẩu ra thị trường thế giới.
Sơ chế cá ngừ đại dương tại bến cá phường 6 (TP Tuy Hòa) - Ảnh: A.NGỌC
Giải quyết những hạn chế trên, thạc sĩ Lê Thanh Phương, Giám đốc Sở Thông tin - Truyền thông (trước là Phó giám đốc Sở Khoa học - Công nghệ Phú Yên) đã xây dựng đề tài: Nghiên cứu áp dụng các kỹ thuật và quy trình quản lý sản phẩm nâng cao giá trị tài sản trí tuệ và phát triển nhãn hiệu tập thể Cá ngừ đại dương Phú Yên. Đề tài vừa được Hội đồng khoa học tỉnh xét duyệt và áp dụng thực tiễn.
NÂNG CHẤT CÁ NGỪ PHÚ YÊN
Hiện đội tàu câu cá ngừ của tỉnh khoảng 500 chiếc, công suất từ 90CV trở lên, sản lượng đánh bắt hàng năm khoảng 3.000-5.000 tấn (riêng năm 2012 khả năng trên 6.000 tấn). Tuy nhiên, chất lượng cá ngừ đại dương của Phú Yên không cao, giá bán thấp hơn sản phẩm của Bình Định, Khánh Hòa từ 10-20%. Tỉ lệ cá ngừ đại dương Phú Yên xuất khẩu qua đường hàng không chỉ đạt 40-50%, có lô hàng chỉ đạt 20-30% sản lượng cá khai thác (số còn lại chủ yếu phi lê đưa vào cấp đông), trong khi tỉ lệ này ở Bình Định, Khánh Hòa là 60-70%. Trước thực trạng này Hiệp hội Cá Ngừ đại dương Phú Yên đã tổ chức hội thảo khoa học “Nâng cao chất lượng cá ngừ đại dương Phú Yên” để tìm nguyên nhân và giải pháp. Các chuyên gia, doanh nghiệp thu mua và ngư dân đánh bắt cá ngừ đại dương đều thừa nhận, chất lượng cá ngừ đại dương Phú Yên thấp là do khâu bảo quản chất lượng cá sau khai thác chưa đảm bảo.
Để giải quyết tình trạng này, đề tài của thạc sĩ Lê Thanh Phương sẽ nghiên cứu thử nghiệm cải thiện công nghệ bảo quản cá sau thu hoạch. Trong đó, tập trung vào việc rút ngắn thời gian bảo quản từ khi câu được cá đến khi cá vào bờ; cải tiến dụng cụ, hầm bảo quản và lắp đặt thiết bị lạnh ngay trên tàu; cải tiến khâu giết mổ cá, sơ chế và bảo quản đủ điều kiện lạnh với nước đá không bị nhiễm phèn; thử nghiệm máy đá vảy cho tàu cá... Ông Biện Minh Tâm, Giám đốc Sở NN-PTNT Phú Yên, nhận xét: “Đề tài này rất cần thiết trong giai đoạn hiện nay, khi mà chất lượng sản phẩm cá ngừ đại dương ngày càng có tính cạnh tranh mạnh mẽ”.
XÂY DỰNG THƯƠNG HIỆU PHUYEN TUNA
Một nội dung quan trọng khác mà đề tài đề cập là xác lập quyền nhãn hiệu tập thể cho sản phẩm cá ngừ đại dương của Phú Yên ở Việt Nam và nước ngoài; xây dựng hệ thống quản lý, khai thác và phát triển nhãn hiệu tập thể từ đó nâng cao giá trị tài sản, trí tuệ cho thương hiệu cá ngừ đại dương Phú Yên.
Theo thạc sĩ Lê Thanh Phương, chủ nhiệm đề tài, tỉnh đã cho phép Hiệp hội Cá ngừ Phú Yên đăng ký nhãn hiệu tập thể PHUYEN TUNA. Năm 2010, Cục sở hữu trí tuệ (Bộ KH-CN) cấp giấy chứng nhận, nhưng chủ thể nhãn hiệu chưa có giải pháp quản lý và phát triển có hiệu quả nhãn hiệu này. Việc xây dựng thương hiệu đã khó, khi có sản phẩm đạt chất lượng thì việc bảo vệ thương hiệu càng khó hơn.
Với hai nội dung lớn mà dự án đề cập nghiên cứu và ứng dụng vào thực tiễn như trên, dự kiến hiệu quả kinh tế - xã hội mà dự án mang lại là rất lớn, đó là: Nâng cao uy tín, chất lượng và hiệu quả sản xuất, kinh doanh nghề câu cá ngừ truyền thống ở Phú Yên. Ngoài ra, các hoạt động quảng bá, xúc tiến thương mại, mở rộng thị trường xuất khẩu sẽ giúp nâng cao thu nhập cho ngư dân, góp phần phát triển kinh tế - xã hội. Dự án tạo ra mối liên kết giữa các cơ quan quản lý nhà nước và doanh nghiệp, ngư dân giúp các chủ tàu cá, cơ sở, doanh nghiệp sản xuất kinh doanh cá ngừ đại dương được bảo hộ và phát triển nhãn hiệu tập thể PHUYEN TUNA. Dự án còn phổ biến các giải pháp, kinh nghiệm nâng cao chất lượng sản phẩm và hiệu quả trong việc quản lý nâng cao phát triển nhãn hiệu tập thể; cải tiến công nghệ đánh bắt, bảo quản sau thu hoạch và những khuyến nghị về chính sách ưu tiên cho nhóm ngành kinh tế quan trọng của tỉnh, tiến tới đăng ký nhãn hiệu độc quyền nhãn hiệu tập thể ở các nước có hàng xuất khẩu, nâng cao khả năng cạnh tranh và phát triển sản phẩm PHUYEN TUNA.
Giám đốc Sở KH-CN Phú Yên Đào Tứ Xuyên, Chủ tịch Hội đồng xét duyệt đề tài, khẳng định: “Tính cần thiết và những căn cứ để thực hiện đề tài này là rất cấp thiết và có ý nghĩa quan trọng trong việc phát triển một lĩnh vực kinh tế quan trọng của tỉnh. Chủ nhiệm đề tài và cơ quan chủ quản cần lắng nghe, tiếp thu các ý kiến phản biện, những kinh nghiệm từ thực tế để đảm bảo thực hiện các hợp phần dự án hợp lý, hiệu quả, tiết kiệm, có khả năng ứng dụng cao. Đây là tin vui cho Hiệp hội Cá Ngừ Phú Yên và các cơ sở kinh doanh, ngư dân trực tiếp đánh bắt cá ngừ bởi họ sẽ là đối tượng trực tiếp hưởng lợi từ dự án”.
TRẦN QUỚI
