Chiếc máy bơm nước dựa vào sức gió được chế tạo bởi một người “tay ngang” ham học hỏi. Đây là kết quả của một quá trình mày mò nghiên cứu, nuôi dưỡng khát vọng “làm một công trình gì đó cho riêng mình”. Người “tay ngang” ấy là anh Phạm Mã Nhi ở phường 6, TP Tuy Hòa.
Năm 2003, anh Phạm Mã Nhi làm công nhân ở công trình xây dựng đường hầm Hải Vân. Ngày qua ngày, trong Nhi nung nấu quyết tâm: “Phải làm một công trình gì đó cho riêng mình chứ không thể đi làm thuê hoài được”. Những đợt gió thốc vào miệng đường hầm Hải Vân mạnh đến mức xô ngã những công nhân đang làm việc. Nhi nhận thấy sức gió thật ghê gớm và nghĩ mình cần phải tận dụng. Nhớ đến những đám ruộng héo hắt vì thiếu nước tưới vào mùa khô, Nhi nảy ra ý định chế tạo chiếc máy bơm dựa vào sức gió để nông dân đỡ vất vả.
Máy bơm nước bằng sức gió được người dân sử dụng tại phường 6 – TP Tuy Hoà – Ảnh: M.N
Khi công trình đường hầm Hải Vân hoàn thành, Nhi được phân công đến một công trình khác nhưng anh quyết quay về để thực hiện ý tưởng mà mình đang ấp ủ. Lúc bắt tay vào việc, anh đã hết sạch tiền vì vừa xây nhà xong. Hình ảnh chiếc máy bơm luôn ngự trị trong đầu, nó thôi thúc anh bươn bả kiếm tiền để làm cho bằng được. Chẳng đá động gì đến công việc nhà, anh cứ lao vào mày mò, nghiên cứu. Kiếm được đồng nào, Nhi đều đổ vào chiếc máy. Công trình dang dở, bế tắc vì thiếu tiền. Anh buộc lòng bán từng vật dụng trong nhà để mua nguyên liệu. Trong căn nhà ở phường Tây Lộc - TP Huế (quê vợ), Nhi cứ mò mẫm với búa, kìm, sắt thép. Thất bại liên tiếp vẫn không làm anh nản chí. Còn vợ anh, dù rất ủng hộ chồng nhưng nhiều khi cũng phát ngán. Chị hỏi: “Đến bao giờ thì anh dừng lại?” Nhi quả quyết: “Nếu chưa thành công thì nhất định không bỏ cuộc”. Biết bụng chồng, cô giáo xinh đẹp nọ lại phải lo toan cơm áo cho cả gia đình và mặc cho anh với cái công trình “làm khổ cả nhà”.
NHỮNG GIỌT MỒ HÔI ĐƯỢC ĐỀN ĐÁP
Phạm Mã Nhi chế tạo máy bơm theo nguyên tắc dùng cánh quạt đón lấy gió làm hệ thống truyền động hoạt động để bơm được nước, chứ không hình dung chiếc máy hình thù ra làm sao. Mất hơn một năm với biết bao mồ hôi công sức, đến tháng 5/2006, chiếc máy hình thành, to bằng cái bàn. Ở sản phẩm đầu tay này, Nhi chưa tính toán kỹ lường những yếu tố kỹ thuật, chưa biết sử dụng loại vật liệu nào để máy hoạt động hiệu quả, lâu bền. Do vậy, máy chỉ hoạt động với công suất nhỏ, dễ bị hỏng khi gặp gió mạnh từ cấp 6 trở lên. Anh lại bắt tay vào cải tiến để máy vận hành đơn giản và có độ bền cao.
Anh Phạm Mã Nhi bên chiếc máy bơm nước bằng sức gió - Ảnh: Minh Nguyệt
Ông Lê Văn Thương ở huyện Lâm Hà tỉnh Lâm Đồng: “Tôi đã mua hai chiếc máy 2.4.6.8 và dùng từ tháng 7 đến nay. Máy tự hoạt động hàng ngày giúp 5 ha cà phê ổn định nước tưới. Loại máy này phù hợp với nhiều địa hình sản xuất, không tốn tiền mua nhiên liệu, rất tiện lợi đối với nông dân. Công suất máy không quá lớn nên không làm cạn các nguồn nước không dồi dào vào mùa khô, nhưng bù lại máy hoạt động liên tục không ngừng”.
Chiếc máy bơm của anh Phạm Mã Nhi hoạt động không tốn xăng dầu, bơm cao hơn 20 mét. Với gió cấp 2-3, công suất máy là 1m3 - 2m3/giờ với 2 vòi bơm/máy. Công suất bơm tăng theo sức gió. Máy có thể hoạt động liên tục nhiều ngày liền. Và chỉ cần dùng tay là có thể tháo cánh, xoay hướng máy một cách dễ dàng.
Chiếc máy bơm dựa vào sức gió giúp nông dân vùng núi, vùng ven biển có thể yên tâm canh tác trong mùa khô. Chế tạo một cái máy phải mất vài ngày, nhưng anh Nhi đang phấn đấu để thời gian tới, trong một ngày có thể làm được vài máy. Và anh vẫn chưa thôi tìm tòi nghiên cứu để máy bơm ngày càng hoàn thiện, dễ vận hành và bơm được nhiều nước hơn.
Đơn thương độc mã trong cuộc hành trình sáng tạo, chưa hề nhận được một sự hỗ trợ nào nên anh Nhi vẫn gặp nhiều khó khăn về tài chính.
Nhiều người biết Nhi chế tạo ra máy bơm bèn gửi cho anh nhiều tài liệu liên quan. Sau khi tham khảo, anh tự hào nhận ra bộ phận bơm do mình sáng tạo chưa hề có trong một tài liệu nào! Anh Nhi đã đăng ký bảo hộ độc quyền cho sản phẩm của mình. Dấu hiệu nhận biết Bằng độc quyền sáng chế số 296/SC_ 1- 2006_01301SC do Cục Sở hữu trí tuệ Việt
* *
*
Ông Trần Quang Bình – Thường trực Hội Làm vườn Phú Yên: “Máy bơm nước bằng sức gió 2.4.6.8 được hội sử dụng có hiệu quả ở Bình Kiến (TP Tuy Hòa). Chỉ đầu tư một giếng khoan vài trăm ngàn và giàn đế đặt máy chứ không hề tốn điện, tốn xăng dầu. Máy hoạt động được với mọi nguồn nước như giếng khoan, giếng đào, ao hồ, sông, suối… Người sử dụng có thể tưới trực tiếp từ máy hoặc làm hồ chứa, chỉ cần một phuy chứa có thể tưới bằng bét phun. Loại máy này có thể áp dụng tưới cho các vùng trồng rau, hoa, cây trái khác ở Phú Yên”.
Niềm vui hôm nay phần nào giúp Nhi vơi đi nỗi buồn vì phải sớm chia tay với việc đèn sách. Anh không sao quên được giây phút nhận giấy báo trúng tuyển vào đại học (năm 1987). Cảm giác vui mừng đan xen một nỗi lo canh cánh: lấy đâu ra tiền để đi học? Gia đình quá nghèo, anh đành xếp bút và ở nhà làm “thợ đụng” (đụng gì làm nấy) để phụ giúp cha mẹ và 8 anh em.
Người đàn ông 38 tuổi này có vẻ mặt rắn rỏi, cương nghị. Anh tự tin khi nói về ý tưởng mới, về việc nghiên cứu, chế tạo thêm nhiều loại máy để nhà nông vơi bớt nhọc nhằn.
MINH NGUYỆT
