Việc viết thuyết minh đề tài, dự án KH-CN khó hơn viết đề xuất vì có nhiều mục, nhiều yếu tố liên quan chặt chẽ với nhau. Dung lượng, cấu trúc của các bản thuyết minh đề tài, dự án tùy thuộc vào loại hình, quy mô, tính chất của đề tài, dự án và biểu mẫu quy định. Báo Phú Yên có cuộc trao đổi với ông Đào Tứ Xuyên, Giám đốc Sở KH-CN xung quanh vấn đề này.

Kiểm tra chất lượng sản phẩm tại Trung tâm Tiêu chuẩn - Đo lường - Chất lượng Phú Yên - Ảnh: M.NGUYỆT

* Xin ông cho biết một cách khái quát về việc viết thuyết minh đề tài, dự án KH-CN?

- Khi đề xuất được chấp thuận, phê duyệt và có thông báo của Sở KH-CN, các tổ chức, cá nhân có đề tài, dự án KH-CN được chấp nhận tiến hành viết thuyết minh đề tài, dự án. Các phần cơ bản trong thuyết minh gồm: thông tin chung về đề tài; mục tiêu, nội dung KH-CN và phương án tổ chức thực hiện đề tài và sản phẩm KH-CN của đề tài. Trong các phần này, có rất nhiều mục, nhiều yếu tố liên quan chặt chẽ với nhau.

* Phần tổng quan tình hình nghiên cứu thuộc lĩnh vực của đề tài được thể hiện như thế nào, thưa ông?

- Đây là phần rất quan trọng của công trình nghiên cứu, thể hiện sự hiểu biết cần thiết của tổ chức, cá nhân đăng ký chủ trì đề tài về lĩnh vực nghiên cứu, là tiền đề để giải quyết thành công đề tài cần nghiên cứu. Tổng quan phải thực hiện việc tổ chức, cá nhân đăng ký chủ trì đề tài nắm được những công trình nghiên cứu đã có liên quan đến đề tài, những kết quả nghiên cứu mới nhất trong lĩnh vực nghiên cứu đề tài. Có nghĩa là, tác giả phải thu thập được những thông tin chủ yếu trong và ngoài nước liên quan đến đề tài, phải tra cứu tư liệu sáng chế tại Cục Sở hữu công nghệ, tra cứu thông tin tại các trung tâm thông tin tư liệu KH-CN hoặc trên mạng internet, nắm được khá cụ thể tình hình triển khai vấn đề nghiên cứu này ở trong và ngoài nước.

Nói cách khác, tác giả phải ghi rõ đã có tổ chức KH-CN hoặc doanh nghiệp nào tiến hành nghiên cứu đề tài tương tự này chưa, nếu có thì bằng phương pháp, công nghệ nào và kết quả nghiên cứu đã được đánh giá định lượng hoặc định tính như thế nào? Kết luận cần thiết phải rút ra để trả lời câu hỏi về nhu cầu và tính bức xúc đối với đề tài nghiên cứu.

* Cách tiếp cận, phương pháp nghiên cứu, kỹ thuật sẽ sử dụng cần trình bày ra sao, thưa ông?

- Tác giả phải luận cứ cho việc lựa chọn đối tượng nghiên cứu, cách tiếp cận và thiết kế nghiên cứu; trình bày phương pháp nghiên cứu và kỹ thuật sẽ sử dụng gắn với từng nội dung chính của đề tài; lập luận về tính mới, tính sáng tạo và những nét độc đáo của đề tài. Thiết kế nghiên cứu có thể hiểu là hình dung khái quát - tổng thể đề tài như thiết kế tổng thể một ngôi nhà vậy. Đó là đề tài sẽ đạt được những kết quả gì, sẽ phát triển tiếp như thế nào, sẽ trải qua những công đoạn nào để đi đến kết quả cuối cùng... Sau khi lập luận về thiết kế nghiên cứu, lựa chọn đối tượng nghiên cứu, phải nêu cách tiếp cận để đạt mục tiêu và kết quả của đề tài. Tiếp đó là việc phân tích những phương pháp, giải pháp hoặc nguyên lý kỹ thuật hay công nghệ hiện đang sử dụng đối với đối tượng nghiên cứu, đánh giá sự khác biệt, nêu rõ những tồn tại, hạn chế và rút ra phương cách riêng của mình để đạt mục tiêu đặt ra của đề tài. Điểm giống và khác biệt so với những người đi trước cũng cần được nêu ra để nói được tính mới, độc đáo, sáng tạo của đề tài trong cách tiếp cận và kỹ thuật sẽ sử dụng.

* Khả năng ứng dụng và phương thức chuyển giao kết quả nghiên cứu phải thuyết minh ra sao, thưa ông?

- Về khả năng thị trường, tác giả cần nêu nhu cầu thị trường trong và ngoài nước, nêu tên và nhu cầu khách hàng cụ thể nếu có; điều kiện cần thiết có thể đưa sản phẩm ra thị trường. Về khả năng ứng dụng các kết quả nghiên cứu vào sản xuất kinh doanh, điểm cần nêu là khả năng cạnh tranh về giá thành và chất lượng sản phẩm. Khả năng liên doanh liên kết với các doanh nghiệp trong quá trình nghiên cứu nếu có cũng phải nêu. Phương thức chuyển giao nên mô tả: phương thức chuyển giao như bán sản phẩm tạo ra trọn gói, chuyển giao công nghệ có đào tạo, chuyển giao theo hình thức trả dần theo tỉ lệ phần trăm của doanh thu hoặc góp vốn với đơn vị phối hợp nghiên cứu hoặc với cơ sở sẽ áp dụng kết quả nghiên cứu theo tỉ lệ đã thỏa thuận để cùng triển khai sản xuất, tự thành lập doanh nghiệp trên cơ sở kết quả nghiên cứu tạo ra.

* Xin cảm ơn ông!

MINH CHÂU (thực hiện)