Vào mùa mưa, lúa thường bị ướt, đặc biệt là lúa giống. Xin giới thiệu bài viết của tiến sĩ Lê Văn Bảnh (Viện trưởng Viện Lúa đồng bằng Sông Cửu Long) về phương pháp bảo quản lúa giống.
Bảo quản lúa giống bằng túi yếm khí - Ảnh: Internet
Về nguyên lý, lúa khi được phơi sấy khô 14% có thể trữ được 6 tháng, nếu sấy xuống 12% có thể trữ được cả năm. Nhưng nếu trữ tự nhiên thì lúa trong kho bị ảnh hưởng rất lớn bởi môi trường bên ngoài là nhiệt độ và độ ẩm của không khí, từ 2 yếu tố này người ta tính được độ ẩm cân bằng. Ví dụ: môi trường bên ngoài có độ ẩm 80%, nhiệt độ 300C thì độ ẩm cân bằng sẽ ở khoảng 16%. Do vậy, dù lúa đã phơi sấy khô theo yêu cầu, nếu cứ để tự nhiên trong kho thì một thời gian sau số lúa này sẽ “hồi ẩm” để tiến tới độ ẩm cân bằng.
Vì vậy, người ta dùng túi yếm khí cho lúa đã phơi sấy khô vào túi PE cột chặt nhằm ngăn không cho lúa hồi ẩm mà tồn tại ở độ ẩm yêu cầu cho đến khi sử dụng.
Để sử dụng công nghệ này bảo quản lúa giống có thể để 1 năm mà không giảm độ nảy mầm cũng như tránh mục mọt: phơi sấy lúa đến độ ẩm 12-13%, làm sạch, cho vào túi PE (nếu túi thủng sẽ không còn tác dụng), nếu đúng quy trình phải dùng máy hút hết không khí trong bao ra, dùng dây buột chặt hoặc khằng miệng bao lại. Nhưng do nhiều nơi không có máy hút không khí, ta có thể vận dụng trước khi buột miệng bao: bóp lùa lượng khí ra ngoài, không để khoảng trống không khí mà buột sát khối lúa, như vậy cũng tạm ổn.
Các thao tác bảo quản lúa giống bằng túi yếm khi:
Hạt giống phải được phơi khô đến độ ẩm12%, giê sạch hết lúa lửng lép.
Lồng túi yếm khí vào bên trong bao đựng lúa bình thường (bao ngoài phải có kích thước bằng bao yếm khí). Bao bên ngoài có tác dụng như một giá đỡ cho bao yếm khí để khi di chuyển không bị thủng rách. Khi lồng túi sao cho bao bên trong và bên ngoài thật thẳng góc để khi đổ lúa vào không bị nếp gấp.
Đổ từ từ hạt giống vào trong bao, vừa đổ vừa lắc nhẹ bao để lúa chảy đều khắp bao, không tạo khoảng trống trong bao. Lượng lúa chứa trong bao khoảng 40 kg, khi lớp hạt giống trên bao cách đỉnh túi 20-25 cm là được.
Dùng tay xoắn nhiều vòng miệng túi PE, đến khi vòng xoắn sát với hạt giống nhằm đẩy hết không khí ra ngoài. Lấy dây thun đàn hồi (dây thun có kích thước 1,5 cm, dài 40 cm) quấn nhiều vòng quanh miệng túi sao cho không khí bên ngoài không thể xâm nhập vào bên trong túi. Sau đó dùng dây nilon quấn miệng bao ngoài lại.
Tốt nhất là để bao lúa giống trong hòm có chân cao 50 cm, xung quang rào lưới sắt để khỏi bị chuột ăn. Nếu không có điều kiện đóng hòm bảo quản thì đặt bao lúa giống lên trên đống lúa ăn vì chuột thường có xu hướng cắn phá những bao lúa phía dưới.
Thường xuyên theo dõi bao đựng lúa giống, tránh để dột nát, ẩm ướt. Nếu phát hiện thấy chuột cắn phá thì phải thay bao PE ngay, lỗ thủng nhỏ có thể dùng băng keo dán kín lại.
Bằng cách bảo quản trên, bà con nông dân có thể để giống lúa từ vụ đông xuân này sang vụ đông xuân năm sau mà không sợ hạt giống bị mất sức nảy mầm.
Chúc bà con thành công với phương pháp bảo quản này.
NGUYỄN DUYÊN (giới thiệu)
