Bộ KH&CN vừa công bố Khung chỉ số đổi mới sáng tạo cấp địa phương năm 2024. Bộ khung chỉ số này được xây dựng nhằm cung cấp bức tranh thực tế, tổng thể và hiện trạng mô hình phát triển KT-XH dựa trên khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo của từng địa phương.

Theo Thứ trưởng Bộ KH&CN Hoàng Minh, Khung chỉ số sáng tạo địa phương (PII) 2024 hiện là bộ chỉ số duy nhất tổng hợp và đa ngành phản ánh tổng thể hiện trạng kinh tế. Trước đó, các địa phương chưa thực sự khai thác được PII 2023.

Những điểm quan trọng của PII 2024

PII năm 2024 vẫn giữ đánh giá, điểm số và xếp hạng theo 52 chỉ số song được thay đổi cách tính toán chỉ số thành phần, nguồn thu thập dữ liệu để các địa phương thuận lợi trong việc cung cấp thông tin đánh giá.

PII năm 2024 gồm 7 trụ cột: Thể chế (gồm 2 nhóm chỉ số, 7 chỉ số thành phần về môi trường chính sách, môi trường kinh doanh); Nguồn nhân lực và nghiên cứu (gồm 2 nhóm chỉ số và 7 chỉ số thành phần liên quan đến giáo dục, nghiên cứu và phát triển); Cơ sở hạ tầng (gồm 2 nhóm chỉ số, 5 chỉ số thành phần liên quan đến hạ tầng ICT, cơ sở hạ tầng chung và môi trường sinh thái); Trình độ phát triển của thị trường (gồm 2 nhóm chỉ số, 7 chỉ số thành phần về tài chính và đầu tư, dịch vụ hỗ trợ); Trình độ phát triển của doanh nghiệp (gồm 3 nhóm chỉ số, 9 chỉ số thành phần về lao động có tri thức, liên kết sáng tạo, hấp thu tri thức); Sản phẩm tri thức, sáng tạo và công nghệ (gồm 3 nhóm chỉ số, 9 chỉ số thành phần về sáng tạo tri thức, tài sản vô hình, lan tỏa tri thức); Tác động (gồm 2 nhóm chỉ số, 8 chỉ số thành phần về tác động đến sản xuất, kinh doanh, tác động đến kinh tế - xã hội).

Các chỉ số do địa phương cung cấp dữ liệu phục vụ tính toán PII 2024 có một số điều chỉnh, cụ thể: Bớt 1 chỉ số (chỉ số 4.1.2. Tài chính vi mô/GRDP - chỉ số này sẽ sử dụng dữ liệu do Ngân hàng Chính sách xã hội Việt Nam tại trung ương cung cấp); thêm 1 chỉ số (chỉ số 4.2.3. Đóng góp trong GDP cả nước); điều chỉnh mẫu số của 2 chỉ số là chỉ số 5.2.2.

Số dự án đầu tư đang sản xuất kinh doanh trong các KCN/1.000 doanh nghiệp ngành chế biến, chế tạo đang hoạt động của địa phương (%) và chỉ số 5.2.3. Số dự án đầu tư trong các cụm công nghiệp/1.000 doanh nghiệp ngành chế biến, chế tạo đang hoạt động trên địa bàn địa phương (năm 2023, mẫu số của 2 chỉ số này là doanh nghiệp đang hoạt động trên địa bàn địa phương).

Quy trình thu thập, xử lý dữ liệu từ các địa phương được thực hiện gồm 10 bước và sở KH&CN các địa phương gửi dữ liệu và tài liệu minh chứng cho Bộ KH&CN qua Học viện Khoa học công nghệ và Đổi mới sáng tạo.

Kết quả đánh giá, xếp hạng hoạt động đổi mới sáng tạo cấp địa phương sẽ được xây dựng thành báo cáo tổng hợp với các phân tích chung và cho từng địa phương. Báo cáo sẽ được công bố, phổ biến kết quả đến các địa phương, các cơ quan trung ương và các bên liên quan thông qua hội thảo công bố trực tiếp và tài liệu hóa, xuất bản dưới hình thức bản cứng và bản mềm.

Nỗ lực nâng cao chỉ số sáng tạo địa phương

Theo Thứ trưởng Bộ KH&CN Hoàng Minh, việc xếp hạng PII không chỉ quan tâm về thứ hạng, mà thông qua các chỉ số về thể chế, con người, môi trường kinh doanh, nghiên cứu phát triển, các địa phương nhìn nhận được các điều kiện nào giúp thúc đẩy phát triển KT-XH.

Du khách tham quan các sản phẩm KH-CN của Phú Yên tại một hoạt động triển lãm. Ảnh: T.LỰC

Thứ trưởng Bộ KH&CN cho rằng các địa phương hiện nay vẫn tập trung phát triển kinh tế dựa trên sản xuất, chưa có nhiều hoạt động khai thác phát triển dựa trên KH&CN.

Còn ông Trần Văn Nghĩa, Phó Giám đốc Vụ Ứng dụng công nghệ và Tiến bộ kỹ thuật (Bộ KH&CN) cho rằng: PII là cơ sở để lãnh đạo các địa phương sử dụng kết quả đánh giá này làm cơ sở tham chiếu cho công tác chỉ đạo điều hành, xây dựng và thực hiện các biện pháp, giải pháp thúc đẩy phát triển KT-XH dựa vào KH&CN và đổi mới sáng tạo; qua đó góp phần nâng cao năng lực kinh doanh, năng lực cạnh tranh, năng lực đổi mới sáng tạo ở địa phương và quốc gia...

Theo ông Dương Bình Phú, Giám đốc Sở KH&CN, PII 2024 được xem là thước đo về điểm mạnh, yếu, các yếu tố tiềm năng và các điều kiện cần thiết để thúc đẩy phát triển KT-XH dựa trên KH&CN và đổi mới sáng tạo của từng địa phương. Đối với nhà đầu tư, kết quả đánh giá PII sẽ là thông tin tham khảo hữu ích về môi trường đầu tư địa phương để đưa ra các quyết định đầu tư phù hợp.

Năm 2023, với số điểm PII đạt 34,01 điểm, Phú Yên xếp thứ 41/63 tỉnh, thành phố về PII. Trong đó, các điểm mạnh về đổi mới sáng tạo của Phú Yên được chỉ ra, đó là: Chính sách thúc đẩy KH&CN và đổi mới sáng tạo phục vụ phát triển KT-XH; tỉ lệ đất công nghiệp đã được xây dựng kết cấu hạ tầng; hợp tác nghiên cứu giữa tổ chức KH&CN và doanh nghiệp; số doanh nghiệp KH&CN và doanh nghiệp đủ điều kiện là doanh nghiệp KH&CN.

Đây là kết quả của sự quan tâm đầu tư cho hoạt động ứng dụng và chuyển giao các tiến bộ KH&CN vào sản xuất, đời sống trên địa bàn. Hoạt động nghiên cứu khoa học và phát triển công nghệ đã hướng tới doanh nghiệp, xác định doanh nghiệp là trọng tâm đưa kết quả nghiên cứu vào sản xuất, hỗ trợ doanh nghiệp đổi mới, nâng cao trình độ công nghệ, nâng cao năng suất, chất lượng và sức cạnh tranh của sản phẩm, hàng hóa.

“Vì vậy để cải thiện PII 2024 và các năm tiếp theo, Sở KH&CN tiếp tục tham mưu UBND tỉnh chỉ đạo triển khai các nhiệm vụ, giải pháp về KH&CN và đổi mới sáng tạo trên địa bàn tỉnh; đồng thời cải thiện các chỉ số thành phần thuộc nhóm 2 trụ cột đầu ra như: Tăng số lượng các sáng chế; các giải pháp hữu ích, nhãn hiệu thông thường, nhãn hiệu tập thể, nhãn hiệu chỉ dẫn địa lý; tích cực tuyên truyền về ý nghĩa, tầm quan trọng của bộ chỉ số PII, chủ động phối hợp với các sở, ngành của tỉnh tham mưu thực hiện các chỉ số thuộc nhóm trụ cột đầu vào. Trên cơ sở đó, trong hoạch định chính sách, tỉnh sẽ có giải pháp phù hợp nhằm đẩy mạnh phát triển KT-XH của địa phương dựa trên KH&CN và đổi mới sáng tạo, thu hút đầu tư”, ông Dương Bình Phú cho biết thêm.

LỆ VĂN