Phú Yên đang triển khai sử dụng phần mềm mã nguồn mở nhằm khắc phục tình trạng vi phạm bản quyền phần mềm máy tính. Tuy nhiên, việc triển khai này cần có sự đồng bộ trong các đơn vị cũng như các địa phương.
Các học viên tập huấn chương trình ứng dụng phần mềm mã nguồn mở tại Trung tâm Công nghệ thông tin Truyền thông Phú Yên - Ảnh: MINH NGUYỆT
THAY ĐỔI THÓI QUEN XÀI PHẦN MỀM LẬU
Ông Đinh Thanh Tịnh, Giám đốc Sở Thông tin - Truyền thông Phú Yên cho biết: “Hầu hết các đơn vị ở Phú Yên hiện sử dụng phần mềm máy tính không có bản quyền”. Bộ gõ Vietkey, Microsoft Window XP, Microsoft Office, các phần mềm chuyên dụng như AutoCAD, ACD See, Lạc Việt từ điển… là những phần mềm bị “xài chùa” khá phổ biến trong thời gian qua. Giám đốc một doanh nghiệp kinh doanh dịch vụ tin học, nói: “Chúng tôi nắm rất rõ những quy định về bản quyền và tham gia phân phối phần mềm nhưng vẫn đang dùng bản hack bẻ khóa. Một bên tốn cả mấy trăm USD cho một máy, một bên chỉ cần mua cái đĩa cài đặt chỉ vài ngàn đồng cho tất cả các máy. Vì vậy, người ta dùng bản lậu là điều dễ hiểu”.
Theo ông Đinh Thanh Tịnh, tình trạng sao chép lậu các phần mềm máy tính đã ăn sâu vào thói quen của người ứng dụng công nghệ thông tin. Phần lớn người dùng máy tính lâu nay chưa hề chịu thêm phí mua bản quyền khi mua máy tính. Trong khi đó, phần mềm thương mại được làm để bán thu lợi, một phần của lợi nhuận sẽ được trích ra để tái đầu tư, nghiên cứu phát triển sản phẩm mới. Chính vì vậy, giá thành của phần mềm thương mại không rẻ, dẫn đến tình trạng sao chép lậu phần mềm xảy ra khắp nơi.
Tình trạng vi phạm bản quyền phần mềm trở nên phổ biến còn do nhiều yếu tố khác như nhận thức của người tiêu dùng, thói quen sử dụng phần mềm sao chép lậu, thiếu các quy định pháp luật về bản quyền. Những người đang sử dụng phần mềm sao chép đều dựa vào cái cớ là phần mềm chính hãng cao quá nên không mua nổi…
Để khắc phục tình trạng này, từ năm 2004, Chính phủ đã có chương trình phát triển phần mềm mã nguồn mở. Năm 2008, Phú Yên triển khai chương trình này. Từ đầu năm đến nay, Trung tâm Công nghệ thông tin - Truyền thông Phú Yên (thuộc Sở Thông tin - Truyền thông Phú Yên) đã tổ chức 5 lớp tập huấn về phần mềm mã nguồn mở với 100 học viên. Nội dung tập huấn gồm tin học văn phòng OpenOffice.Org với các chức năng tương tự như Word, Powerpoint, Excel; trình duyệt web - Mozilla Firefox sử dụng trình duyệt web, khai thác dịch vụ trên Internet; thư điện tử - Mozilla Thunderbird giúp khai báo hộp thư, soạn và gửi thư, nhận thư, trả lời và chuyển tiếp thư đã nhận; bộ gõ tiếng Việt - Unikey tương tự Vietkey về cách cài đặt, chọn kiểu gõ. Để giúp các đơn vị ứng dụng hiệu quả các phần mềm mã nguồn mở thay thế các phần mềm thương mại vi phạm bản quyền, Trung tâm Công nghệ thông tin - Truyền thông cũng đã cài đặt, chuyển giao phần mềm mã nguồn mở tại các đơn vị có học viên tham gia.
NHIỀU ƯU ĐIỂM
Ưu điểm của phầm mềm mã nguồn mở là được dùng nguồn miễn phí, việc sử dụng phần mềm mã nguồn mở cũng không lệ thuộc vào bất cứ nhà cung cấp nào. Cộng đồng sử dụng mã nguồn mở có khả năng bổ sung và phát triển các ứng dụng theo yêu cầu riêng. Việc có được phần mềm mã nguồn mở cũng giúp các nhà lập trình sáng tạo ra phần mềm riêng của mình. Tuy nhiên, điều cần quan tâm hơn cả là tiện ích sử dụng, chất lượng phần mềm.
Công ty TNHH một thành viên Cảng Vũng Rô là một trong những đơn vị tích cực sử dụng mã nguồn mở. Anh Nguyễn Hồng Lộc, Trưởng phòng Kế hoạch điều độ của công ty này cho biết: “Đơn vị chúng tôi có 8 người được tập huấn chương trình phần mềm mã nguồn mở. Hiện máy tính của công ty được cài đặt song song hai phần mềm cũ và mới để dùng.
Thời gian tới, chúng tôi sẽ tập huấn lại cho tất cả những người trong đơn vị chưa có điều kiện học”. Anh Lộc còn cho biết tính ưu việt của phần mềm mã nguồn mở: “Bên Office Microsoft, khi đang dùng chương trình Word nhưng cần mở file bên Excel thì phải tắt Word mới mở được. Trong khi đó, ở phần mềm mã nguồn mở, tại chương trình này ta có thể mở được file của những chương trình khác một cách dễ dàng. Việc soạn thư để gửi cho hàng trăm địa chỉ khác nhau thực hiện ở phần mềm mã nguồn mở cũng đơn giản hơn phần mềm thương mại rất nhiều”.
Theo nhiều học viên, phần mềm mã nguồn mở có những ưu điểm đáng kể như an toàn, đáng tin cậy, bởi chúng được phổ biến rộng rãi giúp người lập trình và người sử dụng dễ phát hiện, khắc phục những lỗ hổng mất an toàn trước khi chúng bị lợi dụng. Các phần mềm mã nguồn mở thường có quy trình rà soát chủ động chứ không phải rà soát đối phó.
Ngoài ra, chúng được thiết kế với một cấu trúc an toàn bảo mật cao, để một người sử dụng bất kỳ không thể đột nhập vào máy chủ, ăn trộm dữ liệu cá nhân của người khác hoặc làm cho mọi người không thể tiếp cận được với các dịch vụ do hệ thống cung cấp. Phần mềm mã nguồn mở được tung lên mạng, ai cần sử dụng thì dowload xuống và điều chỉnh để phần mềm thêm hoàn chỉnh. Do vậy trong tương lai, phần mềm này sẽ phát triển mạnh và mang lại hiệu quả cao hơn.
CẦN TRIỂN KHAI ĐỒNG BỘ
Chị Bùi Thị Thu Thanh, chuyên viên Bảo hiểm xã hội tỉnh Phú Yên cho biết: “Cái khó của việc sử dụng phần mềm mã nguồn mở không phải ở công nghệ mà ở thói quen của người sử dụng. Vì vậy, cần có sự thống nhất, quyết tâm của người lãnh đạo cao nhất khi triển khai sử dụng phần mềm này. Một điều cần thiết khác là phải có sự triển khai đồng bộ từ trung ương vì Bảo hiểm xã hội tỉnh thuộc ngành dọc nên không thể thực hiện đơn lẻ được”.
Nhiều ý kiến cho rằng, dù đã được tập huấn nhưng do chưa có gì ràng buộc nên các đơn vị vẫn theo thói quen dùng các phần mềm cũ. Theo anh Lộc: “Để phần mềm mã nguồn mở được sử dụng rộng rãi, các cơ quan hành chính nên tiên phong để khi trao đổi thông tin, các doanh nghiệp phải sử dụng theo. Bên cạnh đó, chương trình này cũng cần đưa vào giảng dạy ở các trường để học sinh sớm tiếp cận”.
Ông Nguyễn Chí Sĩ, Phó Giám đốc Trung tâm Công nghệ thông tin - Truyền thông Phú Yên cho biết: “Chúng tôi đào tạo thử nghiệm chương trình ứng dụng phần mềm mã nguồn mở theo chỉ tiêu UBND tỉnh đưa ra. Học viên tham gia đầy đủ nhưng so với yêu cầu thì vẫn còn ít. Năm 2009, nếu tỉnh cho chủ trương trung tâm sẽ tiếp tục đào tạo chương trình này và cả chương trình hệ điều hành của phần mềm mã nguồn mở”.
MINH NGUYỆT
