Năm 2017 đánh dấu bước phát triển quan trọng trong Hệ sinh thái khởi nghiệp đổi mới sáng tạo Việt Nam với việc đề án Hỗ trợ Hệ sinh thái khởi nghiệp đổi mới sáng tạo quốc gia đến năm 2025 (gọi tắt là Đề án 844) do Bộ KH-CN khởi xướng chính thức đi vào hoạt động. Trong các năm qua, việc thực hiện đề án này không chỉ được sự đón nhận, quan tâm đặc biệt từ nhà đầu tư mà còn từ cộng đồng xã hội.

Thúc đẩy các hoạt động khởi nghiệp đổi mới sáng tạo

Trong những năm gần đây, Chính phủ đã dành sự quan tâm đặc biệt cho vấn đề khởi nghiệp. Theo đó, Chính phủ và các bộ, ngành, địa phương đã ban hành cơ chế pháp lý, chính sách, những đề án cụ thể hỗ trợ cộng đồng khởi nghiệp đổi mới sáng tạo (KNĐMST). Nhờ đó, hệ sinh thái KNĐMST đã từng bước được hình thành, củng cố và đang phát triển mạnh mẽ. Tuy nhiên, bên cạnh những tiềm năng đáng ghi nhận, các doanh nghiệp khởi nghiệp Việt Nam vẫn đang đối mặt với nhiều khó khăn như thiếu vốn, nhân sự, kinh nghiệm quản trị doanh nghiệp... Do đó, các doanh nghiệp khởi nghiệp cần nhận được sự hỗ trợ mạnh mẽ, đặc biệt từ những doanh nghiệp, nhà khởi nghiệp thành công đi trước.

Tại ngày hội Demo Day khu vực miền Trung - Tây Nguyên 2021 vừa được Trường cao đẳng Công Thương Miền Trung phối hợp với kênh truyền hình quốc gia VTV8 tổ chức theo hình thức trực tuyến với sự tham vấn của các chuyên gia hàng đầu về KNĐMST và startup đến từ các tỉnh khu vực miền Trung - Tây Nguyên, ông Phạm Hồng Quất, Cục trưởng Cục Phát triển thị trường và doanh nghiệp KH-CN cho biết: Trong quá trình triển khai Đề án 844, Bộ KH-CN luôn ủng hộ hoạt động của các tổ chức, doanh nghiệp. Mục tiêu của Demo Day là tạo cơ hội cho các startup được trình bày về những kết quả kinh doanh và tiềm năng phát triển của doanh nghiệp với nhà đầu tư, để từ đó thiết lập mối quan hệ với những nhà đầu tư tiềm năng và bắt đầu quá trình gọi vốn từ họ. Đây cũng là cơ hội để startup nhận được những phản hồi của các nhà đầu tư, chuyên gia để hoàn thiện hơn mô hình kinh doanh của mình.

Bà Đặng Thị Thủy, Phó Giám đốc Sở KH-CN Phú Yên trao đổi thông tin về triển khai Đề án 844 tại Ngày hội Demo Day khu vực miền Trung - Tây Nguyên 2021. Ảnh: CTV

Thực tế cho thấy, các startup đang ngày càng lớn mạnh, nhưng chưa phát huy được hiệu quả vì chưa có điểm tựa để thăng hoa. Chính vì vậy, họ rất cần được học hỏi và chia sẻ từ các doanh nghiệp có các mô hình kinh doanh thành công, đồng hành và sẵn sàng đầu tư vào các startup. Chia sẻ về vấn đề này, bà Thạch Lê Anh, nhà sáng lập và CEO Vietnam Silicon Valley (VSV), cho hay: Sự phát triển khởi nghiệp lâu nay thường chỉ tập trung ở các thành phố lớn dẫn đến các lĩnh vực mà doanh nghiệp khởi nghiệp lựa chọn thường là bán lẻ, thanh toán và giáo dục. Tuy nhiên, những lĩnh vực kể trên sau một số năm phát triển đã dần được định hình với những ông lớn trong ngành khiến việc các startup mới rất khó tham gia vào thị trường nếu không có nguồn lực mạnh. Trong khi đó, những lĩnh vực như văn hóa, sáng tạo và nông nghiệp vốn là thế mạnh truyền thống cho Việt Nam, nhất là khu vực miền Trung - Tây Nguyên thì lại ít được quan tâm, thậm chí là bỏ ngỏ chưa khai thác hết tiềm năng. Từ đó bà Thạch Lê Anh đã chia sẻ về hướng phát triển startup nông nghiệp địa phương để các startup cũng như học sinh, sinh viên nắm bắt.

Theo bà Anh, hiện nay chất lượng startup của Việt Nam tốt hơn rất nhiều so với trước đây, tỉ lệ đầu tư thành công cho các startup tại VSV ngày càng tăng cao. Đây là cơ hội tốt để startup gọi được vốn ở giai đoạn tiếp theo sau ươm tạo. “Thông qua chương trình, đại diện VSV cùng các diễn giả, đã giúp các startup có được một góc nhìn trực quan, dễ dàng nhìn nhận, đánh giá và phần nào sớm nắm bắt các cơ hội cho mình”, một startup tham gia chương trình Demo Day cho hay.

Liên kết để tạo nguồn lực dồi dào

Tại ngày hội Demo Day khu vực miền Trung - Tây Nguyên 2021, nhiều người cho rằng, bước sang giai đoạn mới, hệ sinh thái cần thúc đẩy hơn nữa sự liên kết, kết nối để tận dụng hiệu quả các nguồn lực hỗ trợ cho doanh nghiệp KNĐMST. Để có được sự kết nối chặt chẽ này không thể thiếu vai trò từ những cá nhân đang được giao nhiệm vụ xây dựng chính sách cho hệ sinh thái, những người hỗ trợ khởi nghiệp. Cùng với đó, cũng cần nâng cao hơn nữa hiệu quả tận dụng nguồn lực sẵn có của các chủ thể trong hệ sinh thái. Mỗi trường đại học, cao đẳng, các tổ chức hỗ trợ cần hình thành hệ sinh thái KNĐMST của riêng mình, trong đó chú trọng phát triển nguồn nhân lực có kinh nghiệm trong điều hành, quản trị; kết nối các mạng lưới chuyên gia, cựu sinh viên, đưa các kết quả nghiên cứu đến gần hơn với doanh nghiệp và khách hàng, đẩy mạnh nghiên cứu mang tính ứng dụng, xuất phát từ quan điểm và nhu cầu của khách hàng. Và trên hết, là cần liên kết các hệ sinh thái này lại với nhau để tạo ra nguồn lực dồi dào cho KNĐMST.

Đại diện cơ sở nước mắm Ông Vàng giới thiệu đặc sản nước mắm quê hương xứ Nẫu tại một ngày hội khởi nghiệp đổi mới sáng tạo. Ảnh: THÚY HẰNG

Ông Phạm Hồng Quất đánh giá cao năng lực triển khai phát triển hệ sinh thái KNĐMST của Sở KH-CN Phú Yên và Trường cao đẳng Công Thương Miền Trung trong thời gian qua. Cục trưởng Cục Phát triển thị trường và doanh nghiệp KH-CN nhấn mạnh sẽ lựa chọn Trung tâm Ươm tạo doanh nghiệp và đổi mới sáng tạo của Trường cao đẳng Công Thương Miền Trung trở thành hạt nhân, mắt xích, mô hình quan trọng để kết nối các thành phần nhằm phát triển hệ sinh thái KNĐMST cho tỉnh Phú Yên cũng như các tỉnh khu vực miền Trung - Tây Nguyên.

Còn bà Đặng Thị Thủy, Phó Giám đốc Sở KH-CN tỉnh cho hay: Trong những năm qua, Sở KH-CN đã phối hợp với Cục Phát triển thị trường và doanh nghiệp KH-CN tổ chức hơn 10 lớp tập huấn kiến thức về KNĐMST và nhiều chương trình hội thảo, hội nghị, sự kiện khởi nghiệp… Qua đó góp phần thúc đẩy các hoạt động KNĐMST ngày càng năng động hơn. Đặc biệt, lần đầu tiên Phú Yên đã có doanh nghiệp tư nhân (Công ty CP Doanh nhân khởi nghiệp Phú Yên) xây dựng văn phòng làm việc chung cho các bạn trẻ khởi nghiệp đến làm việc với hình thức miễn phí các dịch vụ. Điều này sẽ giúp các bạn trẻ tự tin hơn trên bước đường KNĐMST.

Hiện startup đã trở thành làn sóng phát triển mạnh mẽ trong cộng đồng những người trẻ và sinh viên. Tuy nhiên, tỉ lệ các dự án khởi nghiệp thất bại vẫn còn nhiều. Vậy nên tại ngày hội Demo Day các chuyên gia nhận định, trước mắt phải tạo cho người trẻ có tinh thần, khát vọng khởi nghiệp, từ đó họ có thể học tập, tích lũy kiến thức kinh nghiệm để có tư duy đổi mới sáng tạo, từ đó mới có thể tạo ra được những dự án khởi nghiệp khả thi. Đặc biệt cần hình thành các mô hình liên kết giữa nhà nước - nhà trường - doanh nghiệp phát triển các không gian sáng tạo, khu làm việc chung hỗ trợ khởi nghiệp không chỉ cơ sở hạ tầng mà còn là sự cổ vũ cho tự do sáng tạo, tinh thần doanh nhân. Bởi chỉ có tư duy khởi nghiệp tốt mới tạo ra được những ý tưởng, dự án mang tính đột phá, thiết thực và khả thi. Nếu có dự án tốt tự khắc sẽ có nhà đầu tư, có kinh phí triển khai.

THÚY HẰNG