Bộ TT-TT vừa ban hành Bộ quy tắc ứng xử trên mạng xã hội (MXH) nhằm lành mạnh hóa thông tin trên MHX tại Việt Nam. Báo Phú Yên phỏng vấn ông Trần Thanh Hưng, Giám đốc Sở TT-TT những nội dung liên quan đến bộ quy tắc này.

* Thưa ông, khái niệm MXH được đề cập trong Bộ quy tắc ứng xử trên MXH (Bộ quy tắc) bao gồm những nội dung gì?

- Nghị định 72/2013/NĐ-CP ngày 15/7/2013 và Nghị định 27/2018/NĐ-CP ngày 1/3/2018 nêu rõ: “MXH là hệ thống thông tin cung cấp cho cộng đồng người sử dụng mạng các dịch vụ lưu trữ, cung cấp, sử dụng, tìm kiếm, chia sẻ và trao đổi thông tin với nhau, bao gồm dịch vụ tạo trang thông tin điện tử cá nhân, diễn đàn (forum), trò chuyện (chat) trực tuyến, chia sẻ âm thanh, hình ảnh và các hình thức dịch vụ tương tự khác…”.

Về nội dung, Bộ quy tắc là những quy tắc áp dụng cho tất cả các nhóm đối tượng gồm: Quy tắc tôn trọng, tuân thủ pháp luật Việt Nam; Quy tắc lành mạnh trong các hành vi, ứng xử trên MXH phù hợp với các giá trị đạo đức, văn hóa, truyền thống tốt đẹp của dân tộc Việt Nam; Quy tắc an toàn, bảo mật thông tin tuân thủ các quy định và hướng dẫn về bảo vệ an toàn và bảo mật thông tin; Quy tắc trách nhiệm về sự chịu trách nhiệm về các hành vi, ứng xử trên MXH; sự phối hợp với các cơ quan chức năng để xử lý hành vi, nội dung thông tin vi phạm pháp luật…

* Ông cho biết một số nội dung đáng chú ý trong Bộ quy tắc đối với các đối tượng cụ thể và mục đích của việc đưa ra bộ quy tắc này?

- Bộ quy tắc áp dụng cho 3 nhóm đối tượng, gồm: các cơ quan nhà nước, cán bộ, công chức, viên chức, người lao động trong cơ quan nhà nước sử dụng MXH; các tổ chức, cá nhân khác sử dụng MXH; nhà cung cấp dịch vụ MXH tại Việt Nam.

Đối với tổ chức, cá nhân, Bộ quy tắc yêu cầu người dùng tìm hiểu và tuân thủ các điều khoản hướng dẫn sử dụng của nhà cung cấp dịch vụ MXH trước khi đăng ký, tham gia MXH. Nên sử dụng họ, tên thật cá nhân, tên hiệu thật của tổ chức, cơ quan và đăng ký với nhà cung cấp dịch vụ để xác thực tên hiệu, địa chỉ trang mạng, đầu mối liên lạc khi tham gia, sử dụng MXH. Thực hiện biện pháp tự quản lý, bảo mật tài khoản MXH; chia sẻ những thông tin có nguồn chính thống, đáng tin cậy; có các hành vi, ứng xử phù hợp với những giá trị đạo đức, văn hóa, truyền thống của dân tộc; không sử dụng từ ngữ gây thù hận, kích động bạo lực, phân biệt vùng miền, giới tính, tôn giáo. Đồng thời không đăng tải những nội dung vi phạm pháp luật, các thông tin xúc phạm danh dự, nhân phẩm của các tổ chức, cá nhân. Không sử dụng ngôn ngữ phản cảm, vi phạm thuần phong mỹ tục; tung tin giả, tin sai sự thật, quảng cáo, kinh doanh dịch vụ trái phép... Khuyến khích sử dụng MXH để tuyên truyền, quảng bá về đất nước - con người, văn hóa tốt đẹp của Việt Nam, chia sẻ thông tin tích cực, những tấm gương người tốt, việc tốt…

Cán bộ, công chức, viên chức, người lao động trong cơ quan nhà nước cần thực hiện nội quy của cơ quan, tổ chức về việc cung cấp thông tin lên MXH. Thông báo tới cơ quan chủ quản để kịp thời có hướng xử lý, trả lời, giải quyết khi có những ý kiến, thông tin trái chiều, thông tin vi phạm pháp luật có liên quan đến lĩnh vực quản lý.

Đối với các cơ quan nhà nước, phải có trách nhiệm quản lý, bảo mật tài khoản MXH và thông báo tới nhà cung cấp dịch vụ khi tài khoản của cơ quan, tổ chức bị mất quyền kiểm soát hoặc bị giả mạo. Cung cấp thông tin trên MXH đồng bộ, thống nhất với thông tin đã được cung cấp trên các phương tiện truyền thông chính thống khác. Nên có phản hồi những ý kiến trên MXH về vấn đề liên quan đến chức năng, nhiệm vụ và quyền hạn của cơ quan, tổ chức mình.

Đối với các nhà cung cấp dịch vụ MXH, Bộ quy tắc yêu cầu nhà cung cấp công bố rõ ràng các điều khoản sử dụng dịch vụ; công khai các biện pháp phát hiện, thông báo và phối hợp với các cơ quan chức năng để xử lý, ngăn chặn và loại bỏ các nội dung thông tin vi phạm bản quyền, vi phạm pháp luật.

Đặc biệt, Bộ quy tắc yêu cầu các nhà cung cấp dịch vụ hướng dẫn người sử dụng MXH hỗ trợ và bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của “người yếu thế” trong xã hội (người nghèo, người dân tộc thiểu số, trẻ em, trẻ vị thành niên, người khuyết tật...) sử dụng MXH an toàn, lành mạnh; có biện pháp để bảo đảm sự an toàn và phát triển lành mạnh của trẻ em, trẻ vị thành niên trên MXH. Tôn trọng quyền được bảo vệ thông tin của người sử dụng, không thu thập thông tin cá nhân và cung cấp thông tin của người sử dụng dịch vụ cho bên thứ ba.

Bộ quy tắc này ra đời nhằm tạo điều kiện phát triển lành mạnh MXH tại Việt Nam, đảm bảo quyền tự do cá nhân, quyền tự do kinh doanh, không phân biệt đối xử nhà cung cấp dịch vụ trong và ngoài nước, phù hợp với chuẩn mực, thông lệ và các điều ước quốc tế mà Việt Nam đã tham gia. Xây dựng những chuẩn mực đạo đức về hành vi, ứng xử trên MXH, giáo dục ý thức, tạo thói quen tích cực trong các hành vi ứng xử của người dùng trên MXH, góp phần xây dựng môi trường mạng an toàn, lành mạnh tại Việt Nam.

Ông Trần Thanh Hưng

* Ông đánh giá như thế nào về ý nghĩa và mức độ cần thiết, sự kịp thời của Bộ quy tắc trong thời điểm này?

- Số liệu thống kê từ Statista, đến cuối năm 2019, tổng dân số toàn thế giới có 7,8 tỉ người thì đã có 3,725 tỉ người sử dụng MXH; 91% thương hiệu bán lẻ sử dụng hai hoặc nhiều kênh truyền thông xã hội; 81% doanh nghiệp vừa và nhỏ sử dụng một số loại nền tảng xã hội. Theo ComScore, tại Việt Nam, trong số hơn 30 triệu người sử dụng internet, có 87,5% đã và đang sử dụng MXH. Còn theo số liệu của Faceook, Việt Nam là nước có số lượng người sử dụng MXH tăng nhanh nhất thế giới với khoảng 35 triệu người dùng, đồng nghĩa với hơn 1/3 dân số Việt Nam đang sở hữu tài khoản Facebook.

Bên cạnh mặt tích cực, MXH cũng đang đặt ra nhiều vấn đề mới trong công tác quản lý nhà nước. Nhiều thông tin trên MXH gần đây đã trở thành “tâm điểm” chú ý của dư luận, gây ra nhiều quan điểm trái chiều. Do vậy, việc ban hành Bộ quy tắc trong thời điểm này là rất kịp thời và cần thiết.

* Mỗi ngày, rất nhiều thông tin xuất hiện trên các trang MXH. Vậy làm thế nào để người dân phân biệt được thông tin chính thống và tin xấu, tin giả? Người sử dụng MXH có thể làm gì khi phát hiện những thông tin có vấn đề?

- Trước hết, chúng ta cần phân biệt hai khái niệm: tin tức và thông tin. Hiểu một cách đơn giản, tin tức là thông tin do các nhà báo thu thập từ một nguồn hay nhiều nguồn, có kiểm định rõ ràng về tính xác thực của thông tin, có quan điểm, chính kiến của nhà báo, của cơ quan báo chí đó khi đăng tải thông tin này theo tôn chỉ, mục đích rõ ràng… Về góc độ quy định pháp luật thì tin tức đó được xuất bản với một quy trình nghiêm ngặt và có tổ chức, cá nhân chịu trách nhiệm trước pháp luật. Còn thông tin trên MXH có thể đúng, có thể sai, hoặc bị xuyên tạc với một ý đồ nào đó.

Trong bối cảnh bùng nổ thông tin, thông tin MXH lên ngôi, điều mà công chúng quan tâm đâu là thông tin chính thức, đâu là tin giả, tin chưa kiểm chứng... Vì vậy, trước hết người dân nên tiếp nhận tin tức từ các cơ quan báo chí chính thống, cần cảnh giác, chọn lọc thông tin trên MXH, không nên chia sẻ những thông tin chưa được xác thực, kiểm chứng; mỗi người sử dụng MXH cần nâng cao trách nhiệm với những thông tin do mình đăng tải, hoặc yêu thích, bình luận, chia sẻ.

Trường hợp phát hiện có người đăng tải thông tin vi phạm Bộ quy tắc này, cần phản ánh cho cơ quan chức năng để có biện pháp xử lý kịp thời; hoặc thông báo đến đường dây nóng của Sở TT-TT Phú Yên (địa chỉ: http://sotttt.phuyen.gov.vn), đường dây nóng của Bộ TT-TT (0865.28.28.28)

* Xin cảm ơn ông!

NGÔ XUÂN (thực hiện)