Với sự đa dạng về ngành nghề cũng như hình thức xét tuyển như hiện nay, học sinh dễ dàng vào học trung cấp, cao đẳng, đại học tùy vào năng lực bản thân. Tuy nhiên, không phải học sinh nào cũng có lựa chọn đúng.
Khi cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 đã “gõ cửa” từng nhà thì việc chọn ngành nghề gì để học là điều hết sức quan trọng đối với học sinh, nếu không muốn bị tụt hậu hay thất nghiệp.
Theo các chuyên gia tư vấn tuyển sinh, hiện có 6 nhóm lĩnh vực nghề nghiệp, gồm: Kỹ thuật - công nghệ; khoa học tự nhiên, khoa học sự sống; khoa học xã hội nhân văn; kinh tế - kinh doanh - luật pháp; nghệ thuật; giáo dục quốc phòng - an ninh. Mỗi nhóm ngành đòi hỏi kiến thức, kỹ năng, tính cách và điều kiện tuyển sinh khác nhau. Do vậy, muốn chọn được ngành nghề yêu thích, phù hợp, các em phải cân nhắc khả năng học tập và điều kiện kinh tế gia đình. Bên cạnh đó, các em phải luôn nhìn vào điểm số học tập để cải thiện kịp thời và chọn ngành nghề phù hợp.
ThS Nguyễn Vân Trạm, Trưởng Phòng Quản lý đào tạo Trường đại học Xây dựng Miền Trung cho biết: “Để đáp ứng sự phát triển của xã hội, vài năm trở lại đây các trường đại học đã dần chuyển theo hướng đào tạo liên ngành nhằm tạo thêm nhiều cơ hội việc làm cho sinh viên sau khi ra trường. Do đó, các em có rất nhiều lựa chọn trong việc chọn ngành, chọn trường”. Theo thầy Trạm, để lựa chọn được ngành nghề phù hợp với bản thân, các em cần kết hợp đồng thời cả ba yếu tố. Trước hết là sự yêu thích, rồi đến năng lực và cuối cùng là xu hướng của xã hội, những ngành nghề mà xã hội đang cần, đang thiếu…
Hiện nay, nhiều trường đại học đã chọn phương thức xét tuyển là bài thi đánh giá năng lực người học. Do đó, để bảo đảm bản thân phù hợp với ngành học và yêu cầu đào tạo của các đơn vị, các học sinh cũng nên tham gia làm thử các bài kiểm tra năng lực của các trường trong những năm trước. Đây là một trong những kênh tham khảo hữu ích giúp các em đưa ra lựa chọn phù hợp.
Thời đại công nghiệp 4.0, tiếng Anh không chỉ giúp ích cho người học trong việc học tập, nghiên cứu mà còn để cạnh tranh với lao động nước ngoài. Nhằm đáp ứng nhu cầu đó, hiện các trường đại học đã mở thêm nhiều hệ đào tạo chuyên ngành khác nhau phù hợp năng lực tiếng Anh của người học, như đào tạo du học quốc tế (chứng chỉ tiếng Anh được công nhận bởi các tổ chức quốc tế), đào tạo chất lượng cao (tiếng Anh tăng cường) và đào tạo hệ cử nhân (chuẩn tiếng Anh theo khung quy định của Bộ GD-ĐT). Đứng trước quá nhiều lựa chọn, học sinh phải xác định rõ năng lực của mình tới đâu để đưa ra lựa chọn phù hợp.
Trước quá nhiều sự lựa chọn, nếu không chọn đúng, thí sinh rất dễ rơi vào tình trạng “đứng núi này trông núi nọ”, “nhảy” trường, “nhảy” ngành sau khi theo học, gây lãng phí lớn về thời gian cũng như tiền bạc của gia đình. Trong khi thực tế tuyển dụng của các doanh nghiệp cho thấy bất cứ ngành nghề nào cũng có cơ hội việc làm như nhau, thậm chí có những ngành nghề rất khan hiếm nguồn nhân lực. Hai chữ ngành, nghề thường đặt cạnh nhau, nhưng có việc làm hay không phụ thuộc chủ yếu vào cách các em học ngành, nghề đó.
“Thất nghiệp là do người lao động có năng lực kém chứ không phải xã hội không có việc làm. Các em hãy tạo dựng cho mình những giá trị nghề nghiệp ngay từ khi còn ngồi trên ghế nhà trường từ ý thức cho đến chuyên môn để có một công việc tốt sau khi tốt nghiệp”, ông Lê Văn Phổ, Trưởng Phòng Dạy nghề (Sở LĐ-TB-XH Phú Yên), nói.
Cùng quan điểm này, ThS Võ Quốc Dũng, Trưởng bộ môn Điện kỹ thuật Trường cao đẳng Công Thương Miền Trung - người có nhiều kinh nghiệm trong việc định hướng nghề nghiệp cho học sinh, sinh viên, nhắn nhủ: Các em có thể đi từ trung cấp, cao đẳng đến đại học tùy vào năng lực bản thân. Tuy nhiên, quan trọng hơn hết là các em phải có ước mơ, khát khao và đam mê để đương đầu với khó khăn mới có thể theo đuổi lâu dài. Thực tế cho thấy có những người dù học nghề hay trung cấp nhưng họ đã rất thành công.
THÚY HẰNG
