Nhân chuyến thăm, làm việc tại tỉnh, bên cạnh đánh giá những kết quả trong phong trào khuyến học, khuyến tài, xây dựng xã hội học tập (XHHT) của Phú Yên trong thời gian qua, GS-TS Nguyễn Thị Doan, nguyên Phó Chủ tịch nước, Chủ tịch Hội Khuyến học Việt Nam, còn trao đổi về những định hướng nhằm nâng cao dân trí, nhân lực, bồi dưỡng nhân tài, nhất là thực hiện các giải pháp cụ thể đẩy mạnh công tác học tập dành cho người lớn nhằm phục vụ sự nghiệp CNH, HĐH đất nước trong thời gian đến.

* Thưa bà, với vai trò là Chủ tịch Hội Khuyến học Việt Nam, bà đánh giá công tác khuyến học, khuyến tài xây dựng XHHT của tỉnh Phú Yên trong thời gian qua có những điểm nào nổi bật?

- Tôi đánh giá cao công tác khuyến học, khuyến tài và xây dựng XHHT của tỉnh Phú Yên. Mặc dù trong điều kiện còn khó khăn, nhưng tỉnh rất quan tâm đến phong trào khuyến học và hoạt động của Hội khuyến học đạt được nhiều kết quả. Đặc biệt, nhận thức của cán bộ, đảng viên, nhân dân về tầm quan trọng của việc học tập ngày càng tăng lên; đội ngũ cán bộ của hội từ tỉnh đến cơ sở hoạt động tâm huyết, nhiệt tình trách nhiệm cao; triển khai kịp thời có hiệu quả các chỉ đạo của Hội Khuyến học Việt Nam cũng như của tỉnh trong việc xây dựng phong trào XHHT, gia đình, dòng họ, khu dân cư hiếu học trên địa bàn; có nhiều mô hình XHHT tốt làm nòng cốt, hạt nhân cho phong trào khuyến học… Qua đó đã nâng cao nhận thức trong các tầng lớp nhân dân về ý nghĩa của công tác khuyến học để họ tự giác học tập và trở thành nhu cầu thiết thân. Bên cạnh đó, việc phát triển quỹ khuyến học cũng đạt được những kết quả đáng ghi nhận, nhất là việc xây nhà Tình thương cho những gia đình học sinh hiếu học…

Trong cơn bão lụt vừa qua, Phú Yên là một trong những tỉnh thiệt hại nặng nề và các thiệt hại này ảnh hưởng trực tiếp đến học sinh, trường lớp, tôi xin chia sẻ những khó khăn này.

* Một điểm rất mới trong chỉ đạo của Trung ương Hội Khuyến học Việt Nam là thúc đẩy việc học tập suốt đời của người lớn (người trưởng thành) để đạt mục tiêu đào tạo nhân lực chất lượng cao đáp ứng yêu cầu lao động trong tình hình mới. Bà có thể nói rõ hơn về vấn đề này?

- Hiện nay, tâm lý ngại học, tự bằng lòng với kiến thức đã có, điều kiện học tập khó khăn, cộng với sự quan tâm chưa đúng mức của cơ quan hoạch định chính sách học tập nên số người lớn tự học, tự rèn luyện chưa nhiều. Chính vì vậy, cần có những giải pháp cụ thể đẩy mạnh công tác học tập dành cho người lớn. Đây là một trong những điểm mới mà Hội Khuyến học Việt Nam tập trung trong thời gian đến.

Hội Khuyến học Việt Nam trao tiền cho Hội Khuyến học tỉnh hỗ trợ học sinh ảnh hưởng bão số 12 - Ảnh: THÙY THẢO

Khác với trẻ em và học sinh còn ngồi trên ghế nhà trường, người trưởng thành đi học phải có tính thực dụng cao. Họ học vì công việc, vì sự thăng tiến, trách nhiệm, nghĩa vụ và cũng là quyền lợi. Điều này càng được đề cao đối với người đã thực sự trưởng thành và đặc biệt đối với đa số người cao tuổi. Tuy nhiên, không phải người lớn nào cũng nhận thức được như vậy. Một số người thường tự bằng lòng với kiến thức đã có, cảm thấy mình đã biết, đã hiểu và đã có kinh nghiệm đủ để làm việc nên không chú trọng và không quan tâm đến việc học nâng cao trình độ sau khi đã có được tấm bằng ở một trường nào đó.

Giáo dục được chia làm hai giai đoạn, giai đoạn 1 từ mầm non đến đại học và sau đại học. Giai đoạn này tất cả mọi người đều quan tâm. Giai đoạn 2 là giai đoạn học nâng cao trình độ của những đối tượng đã hoàn thành giai đoạn 1. Giai đoạn này ít được quan tâm. Đặc biệt, hình ảnh bố mẹ làm công chức viên chức, về nhà bắt con học tập nhưng mình lại không làm gương. Đây là một hình ảnh mà xã hội Việt Nam đang tồn tại phổ biến. Để không bị tụt hậu so với các nước trong khu vực, trên thế giới và theo kịp cuộc cách mạng số 4.0, khi máy móc thay thế con người, thì chúng ta phải vươn lên làm chủ khoa học công nghệ.

* Đối với Phú Yên, những giải pháp nào để thực hiện tốt hoạt động này, thưa bà?

- Điều quan trọng nhất là chúng ta phải thấm nhuần tư tưởng của Bác Hồ về công tác giáo dục, học tập để vươn lên phát triển bền vững cho bản thân, gia đình và xã hội. Với những chỉ tiêu phấn đấu đến năm 2020 của Phú Yên đề ra như: 100% cơ quan, đơn vị trong hệ thống chính trị có kế hoạch thực hiện các phong trào học tập suốt đời; 70% gia đình được công nhận là gia đình học tập; 50% dòng họ học tập; 70% cộng đồng học tập… thể hiện quyết tâm chính trị rất cao. Điều này đặt ra và đòi hỏi lãnh đạo tỉnh tiếp tục quan tâm, đầu tư hơn nữa đến công tác khuyến học. Ngành Giáo dục cần có những giải pháp hiệu quả ngăn chặn tình trạng học sinh bỏ học; đẩy mạnh công tác vận động đóng góp quỹ khuyến học, khuyến tài.

Phú Yên là một trong những địa phương mà phong trào học tập của người lớn chưa tốt. Chính vì vậy, đã đến lúc Phú Yên phải tuyên truyền mạnh hơn về học tập của người lớn; phải đầu tư thích đáng cho sự học của đối tượng này; đồng thời cần có cơ chế, chính sách, nguồn lực làm chuyển biến thực sự và có những “cú hích” mạnh hơn cho người lớn phải học tập thật sự.

Những việc cần làm ngay là tuyên truyền, nâng cao nhận thức về học tập suốt đời trong cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức trong các cơ quan, đơn vị; học tập để đáp ứng công tác, cuộc sống, học để nâng cao trình độ chứ không phải để lấy chứng chỉ, bằng cấp. Trên cơ sở “cần gì học nấy”, các trung tâm học tập cộng đồng cần tạo điều kiện để nhiều người được tiếp thu khoa học, kỹ thuật, công nghệ mới, kiến thức kinh tế, pháp luật, môi trường, bình đẳng giới, kỹ năng sống... Phú Yên nên sớm hoàn thành việc ký kết các biên bản phối hợp việc học tập suốt đời tại 4 đơn vị: Sở GD-ĐT, Tỉnh đoàn, Hội LHPN và LĐLĐ tỉnh. Theo đó, các cơ quan này phải có ban khuyến học để phát hiện, động viên, khích lệ những người lớn chăm học, người lớn tự học để nâng cao được chất lượng hiệu quả công việc; phát hiện những người tự học thành tài để Trung ương trao tặng danh hiệu Nhân tài đất Việt…

* Xin cảm ơn bà!

THÙY THẢO (thực hiện)