Bộ GD-ĐT vừa công bố bộ đề thi tham khảo Kỳ thi THPT quốc gia năm 2017. Đây là đề thi được dư luận đặc biệt quan tâm vì theo thông tin từ Bộ GD-ĐT, đề tham khảo lần này rất sát với mức độ cũng như cấu trúc của đề thi chính thức.

Theo nhận định của giáo viên và học sinh trên địa bàn tỉnh, đề tham khảo đợt này nhấn mạnh hơn yêu cầu vận dụng tư duy chứ không đơn thuần học thuộc lòng. Đồng thời độ phân hóa của đề giữa học sinh trung bình, khá và giỏi cũng thể hiện rõ.

Tăng yêu cầu vận dụng đối với các môn xã hội

Cô Nguyễn Thị Cẩm Giao, giáo viên dạy Lịch sử Trường THPT Nguyễn Thị Minh Khai (huyện Tây Hòa), chia sẻ: Đề thi tham khảo lần 3 môn Lịch sử có 40 câu thì cả 40 câu đều nằm trong chương trình lịch sử lớp 12. Trong đó có khoảng 10 câu dễ ở mức nhận biết, 10 câu tiếp theo ở mức thông hiểu. Những câu hỏi này, học sinh có học lực trung bình và trung bình khá đều có thể dễ dàng hoàn thành và đạt điểm trung bình, phù hợp với yêu cầu xét tốt nghiệp THPT. Các câu còn lại mang tính phân loại, đòi hỏi khả năng vận dụng và vận dụng cao, phục vụ cho việc xét tuyển sinh vào các trường đại học, cao đẳng. Đáng lưu ý, đề thi không có câu nào bắt học sinh phải nhớ máy móc các số liệu, ngày, tháng. Vì vậy, không đòi hỏi các em phải nhớ nguyên văn từng chữ, từng chi tiết như sách giáo khoa. Các câu của đề thi phủ kín chương trình, nằm trong tất cả các chương. Điều đó tránh cho người học tâm lý học tủ, học lệch.

Cùng với bộ môn Lịch sử, môn Địa lý và Giáo dục công dân là yếu tố cấu thành nên tổ hợp bài thi KHXH. Đây là lần đầu tiên môn Giáo dục công dân được đưa vào đề thi dưới hình thức trắc nghiệm khách quan nên cả giáo viên lẫn học sinh đều rất quan tâm đến môn thi này. Em Trần Thị Hồng, Trường THPT Nguyễn Trãi, cho hay: “Em chọn bài thi KHXH để xét tốt nghiệp nên ngoài Lịch sử, Địa lý em rất quan tâm đến môn Giáo dục công dân. Ngay sau khi Bộ GD-ĐT công bố đề thi tham khảo lần cuối cùng này, em tìm hiểu rất kỹ đề thi môn Giáo dục công dân và nhận thấy đề có nhiều câu hỏi ở các mức độ khác nhau, không chỉ đòi hỏi người học tái hiện lại những kiến thức đã học mà còn yêu cầu chúng em phải giải quyết những vấn đề của thực tiễn đời sống xã hội phù hợp với lứa tuổi. “Đề thi phản ánh những sinh hoạt, những mối quan hệ trong cuộc sống đời thường nên khá gần gũi với mỗi học sinh. Vì vậy, ngoài việc tái hiện lại những kiến thức đã học thì phần vận dụng đòi hỏi chúng em phải có kiến thức tổng hợp, khả năng phân tích, đánh giá tình huống, từ đó bày tỏ thái độ của mình đối với những vấn đề của thực tiễn xã hội”, một học sinh khác của Trường THPT Nguyễn Huệ bộc bạch.

Đòi hỏi sự chuyển động của người dạy và người học

Hầu hết câu hỏi trong các đề thi tham khảo đều được sắp xếp từ dễ đến khó, nên khá phù hợp với tâm lý của thí sinh. Đối với các môn KHXH, để có được đáp án đúng, đề thi đòi hỏi thí sinh phải biết xâu chuỗi toàn bộ kiến thức đã học, phải có tư duy logic, kỹ năng phân tích, phán đoán và vận dụng thì đối với môn Toán, tuy là lần đầu tiên thi theo hình thức trắc nghiệm, nhưng các giáo viên cho rằng đề thi đã bao quát hết chương trình môn Toán lớp 12 hệ THPT và hệ GDTX hiện hành. Ông Dương Bình Luyện, Trưởng Phòng Giáo dục trung học (Sở GD-ĐT Phú Yên), nói: Đề Toán minh họa lần 3 này có phần nhẹ nhàng hơn hai đề trước đây, nội dung đề phù hợp với nội dung bao phủ hoàn toàn kiến thức lớp 12. Cách sắp xếp theo trình tự từ dễ đến khó, nhất là các câu đầu rất cơ bản, học sinh chỉ cần lướt qua là tìm được đáp án đúng, điều này tạo tâm lý tự tin và cũng giúp các em có một chiến thuật hợp lý trong quá trình phân chia thời gian làm bài theo năng lực của mình.

Ngữ văn là môn duy nhất thi theo hình thức tự luận. Theo ThS Hồ Tấn Nguyên Minh, giáo viên Trường THPT chuyên Lương Văn Chánh, cũng như 2 đề trước, đề thi lần này được ra theo cấu trúc gồm 2 phần: phần đọc hiểu (3 điểm) với một văn bản và 4 câu hỏi nhỏ; phần làm văn (7 điểm) với 2 câu: Nghị luận xã hội (2 điểm) và Nghị luận văn học (5 điểm). Trong đó, câu nghị luận xã hội yêu cầu viết 1 đoạn văn (khoảng 200 chữ) trình bày suy nghĩ của mình về ý nghĩa của việc tìm ra niềm đam mê thực sự của chính mình trong cuộc sống. Đây là một vấn đề tuy không mới, đã được bàn nhiều trong nhà trường nhưng lại có ý nghĩa xã hội sâu sắc và có tác dụng giáo dục đối với học sinh. Học sinh đã chuẩn bị tâm thế cho cấu trúc này nên sẽ không cảm thấy bất ngờ. Nhìn chung đề tham khảo môn Ngữ văn lần này chưa thấy được điểm gì là mới mẻ, độc đáo, sáng tạo.

Nhận định đề tham khảo lần 3 này khá nhẹ và phù hợp với những kiến thức ôn tập cho học sinh thời gian qua, nhưng ông Luyện khuyên giáo viên và học sinh không nên chủ quan. Theo ông Luyện, với sự thống nhất về mặt cấu trúc và mức độ so với đề thi minh họa và đề thi thử nghiệm đã được Bộ GD-ĐT công bố trước đó, đề thi tham khảo lần này sẽ một lần nữa giúp các em học sinh tự tin, thoải mái bước vào kỳ thi chính thức.

Dù từ nay đến ngày thi chính thức không còn nhiều, song Sở GD-ĐT yêu cầu cả người dạy lẫn người học bám sát vào đề thi tham khảo để có sự chuyển động, đổi mới tư duy, phương pháp dạy và học nhằm thích ứng tốt nhất với yêu cầu đổi mới.

THÚY HẰNG